از کلید واژه موفقیت موزه های علم و فناوری کمک بگیرید
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا،تاثیر عمیق و گسترده دستاوردهای علوم مختلف در زندگی امروز از یک سو و وجود چالش های مختلف مانند بحران آب یا تغییر اقلیم و پیامدهای آن بر زندگی انسان ها از دیگر سو آگاهی از موضوعات علمی و تغییر رویکردهای مردم به نگرشی علمی را به ضرورتی تبدیل کرده است.
علم در عام ترین معنای خود نوعی معرف عمومی است و ترویج علم به عنوان مقوله ای فرارشته ای با هدف افزایش آگاهی عموم جامعه به علم مطرح و آسانترین راهی است که امکان دسترسی و درک عامه مردم به نتایج علمی را میسر می سازد.
معمولا دو هدف از ترویج علم بیان می شود؛ برانگیختن توجه انسان به علم و عرضه مهم ترین نتایج علمی به زبان ساده و در صورت استمرار رواج تفکر علمی و خردگرایی را در جامعه رواج می دهد، راه را برای پیشبرد علوم و نهادینه شدن آن و ترقی جامعه باز می کند.
ترویج علم از راه های مختلف در جامعه ممکن است؛ ارتباط بیشتر دانشمندان و محققان با مردم، بیان ساده موضوعات علمی در رسانه های مختلف و فراهم آوردن امکان ارتباط مردم با موضوعات و ابزار علمی از نزدیک که این امر در موزه های علم و فناوری، رصدخانه ها، آسمان نماها و نظایر آن ممکن است.
اما موزه ها چگونه می توانند در این زمینه ایفای نقش کنند؟ بر اساس تعریف شورای بین المللی موزه ها 'ایکوم' (International Council of Museums) موزه موسسه ای غیرانتفاعی، دائم در خدمت جامعه و توسعه آن است که در آن به روی همه باز است و میراث ملموس و غیرملموس بشری را گرد آورده، به نمایش گذاشته، حفظ و مراقبت کرده است و ارائه می دهد؛ همچنین محیط موزه محلی برای آموزش، تفریح و فراگیری است.
موزه ملی علوم و فناوری ایران با هفت گالری مرکز علم، انرژی نو یا انرژی هسته ای، گالری تک اثر، فناوری های بومی، ابزار جراحی، مرکز علم، از مورس تا موبایل و نور و اپتیک از سال 1389 رسما کار خود را آغاز کرده است.
مدیر انجمن ترویج علم در مورد اهمیت نقش موزه ها در این زمینه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: موزه ها در ترویج علم و آوردن علم به فضای جامعه نقش مهمی دارند به شرطی که تعاملی باشند و مخاطبان بتوانند خود با اشیا و ابزار ارتباط برقرار کنند.
دکتر اکرم قدیمی ادامه داد: این موزه ها نباید مانند موزه های قبل باشند که مخاطب فقط از اشیا بازدید کند و خارج شود؛ بلکه بازدیدکننده باید بتواند خود با ابزار و اشیا آزمایش و ارتباط برقرار کند و در این صورت موجب یادگیری درازمدت برای او می شود.
**موزه های علم و فناوری باید گسترش یابند
وی با تاکید بر امکانات موزه ها خاطرنشان کرد: در صورتی که موزه های علم و فناوری تعاملی باشند مخاطب اثرهای علم را در زندگی بهتر متوجه می شود و موزه ها می توانند به انتقال فرهنگی و علمی را تسهیل کنند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور همچنین گسترش این موزه ها را در شهرهای مختلف عامل دیگری برای ترویج بیشتر علم خواند و افزود: موزه های علم و فناوری باید در سراسر کشور ساخته شوند و اگر انتظار داشته باشیم موزه به مکانی برای انتقال علم و فرهنگ علمی تبدیل شود، باید امکانات لازم را داشته و به اندازه کافی گسترده باشند.
وی برای رسیدن به این هدف بر حمایت نهادهای بالادستی از جهت سیاستگذاری و منابع مالی از موزه ها تاکید کرده و گفت: غیر از این، رسانه ها هم باید با اهتمام بیشتر مردم با موزه ها و کارکردهای آنها آشنا کنند. باعث تاسف است که رسانه ها جزئی ترین مسائل مربوط به افراد مشهور را پوشش می دهند، ولی در مورد موضوعات علمی بی توجه هستند.
به گفته قدیمی همچنین استفاده از فناوری های چند رسانه ای در موزه‌های علم و فناوری می تواند نقش آنها در ترویج علم را بیشتر کند.
دکتر قدیمی تصریح کرد: ترویج علم در جامعه به عوامل مختلفی از جمله حمایت نهادهای دولتی، رسانه ها، وجود مکان هایی برای بیان موضوعات علمی به زبان ساده و نظایر آن نیاز دارد.
وی در پاسخ به سوالی در مورد مختصات موزه های علم و فناوری در دیگر کشورها نیز گفت: این موزه ها را معمولا مجموعه های خصوصی بزرگ راه می اندازند، مثلا در کشور مالزی یک مجموعه خصوصی نفتی قوی موزه ای در مورد علوم و فناوری مرتبط با انرژی راه انداخته است.
