بیماری و ناتوانی؛ علت اصلی غرق شدگی

با این حال ناآشنایی با فنون شنا در محیط‌های دریایی خصوصا عدم شناخت سازوکار جریان‌های آبی هر ساله سبب غرق شدن ده‌ها نفر از گردشگران در سواحل خزر می‌شود.

طرح سالم سازی دریای خزر آغاز شد

عیسی قاسمی طوسی، سخنگوی طرح سالم سازی دریای خزر از آغاز طرح سالم سازی دریای خزر خبر داد و گفت: طرح دریا از اول خردادماه شروع و تا 31 شهریورماه سال جاری به مدت 120 روز ادامه خواهد داشت. طرح دریا از ساعت 8 صبح شروع و تا ساعت 18 ادامه خواهد داشت.

وی افزود: امسال حدود 900 ناجی غریق در داخل و خارج از طرح سالم سازی به حادثه دیدگان احتمالی خدمات رسانی می‌کنند.

به گفته طوسی برای امسال 95 نقطه از338 کیلومتر ساحل خزر در حوزه استحفاظی مازندران برای شناگران آزاد است.

شناسایی 376 نقطه حادثه خیز

مدیرکل دفتراموراجتماعی استانداری مازندران گفت: درفصل شنا امسال 376 نقطه حادثه خیز در ساحل خزر این استان شناسایی شد که شنا دراین مناطق ممنوع است. در مناطق ممنوعه شنا400 ناجی حضور فیزیکی دارند تا از بروز حوادث احتمالی در این مناطق پیشگیری کنند.

طوسی افزود: سال گذشته 62 نفر در 90 طرح سالم سازی دریای خزر در مازندران جان خود را از دست دادند که بیشترین جمعیت غرق شده در خزر در سال گذشته مربوط به مازندران و پس از آن استان های تهران و خراسان رتبه دوم و سوم را به خود اختصاص دادند. آمار غریق خزر در مازندران در سال 96 نسبت به 95 حدود 22 درصد کاهش داشت و نسبت به سال 92 میزان کاهش حدود 4 برابر رسید.

14 شناگاه مازندران آلوده است

مریم موسوی، رئیس اداره محیط زیست دریایی اداره کل محیط زیست مازندران گفت: 14 شناگاه طرح سالم سازی خزر در این خطه شمال کشور آلودگی میکروبی دارد. بررسی آزمایشگاهی نشان داد که این شناگاه ها دارای آلودگی میکروبی در حد بحران و فوق بحرانی دارند و باید شنا در این مناطق ممنوع شود.

وی شناگاه های آلوده را مربوط به طرح های سالم سازی در شهرستان های محمودآباد، عباس آباد، نوشهر، چالوس و رامسر اعلام کرد. در این بین بیشترین شناگاه های آلوده مربوط به ساحل خزر در شهرستان محمود آباد است.

فصل شنا و ضرورت پیشگیری از غرق شدگی در دریای خزر

غلامعلی فخاری، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر مازندران در گزارشی ، کمبود اعتبار و منسجم نبودن اعضای ستاد اجرایی ساماندهی طرح های ساحلی را از مشکلات عمده پیش روی ارایه خدمات به مسافران و گردشگران دریادوست این استان برشمرد.

وی افزود ‌:‌ امروز کمیته پیشگیری از حوادث ساحلی ، زیر پوشش جمعیت هلال احمر قرار دارد به گونه ای که عملکرد افراد خدمات رسان در ساحل به کمیت و کیفیت نیست.

وی اظهار داشت: هم اکنون زبان مشترکی میان مجریان طرح های ساحلی بویژه بخش خصوصی با سیاست گذاران در دریا وجود ندارد و متاسفانه مجریان بخش های خصوصی برای به کارگیری ناجیان غریق اقدامی نمی کنند.

وی ادامه داد : این وضعیت سبب شده تا سال گذشته دستکم 22 نفر از مجموع غرق شدگان این استان در محدوده ساحلی شهرک‌های خصوصی رخ بدهد که فاقد ناجی غریق بودند .

معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر مازندران گفت :‌ حدود 45 درصد از طول محدوده ساحلی مازندران در اختیار بخش خصوصی است، بنا بر این حضور نیروی انتظامی در این محدوده ساحلی خصوصی برای جلوگیری از شنا کردن افراد ضروری است.

وی افزود :‌ نکته دیگر این که از مجموع 62 نفر غرق شده سال گذشته در آب های ساحلی این استان ، 11 نفرشان در خارج از زمان تعیین شده و آن هم در محدوده های در اختیار بخش خصوصی در حال شنا بودند که نشان می دهد که طرح های خصوصی همکاری لازم دراین حوزه را ندارند.

ساعت شنا همزمان با آغاز طرح های سالمسازی دریا هر روزه از ساعت 8 آغاز می شود و تا 20 ادامه دارد.

ضرورت نصب تابلوهای هشدار دهنده

حامد روحانی زاده ، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت :‌ سال گذشته حدود 16 درصد از افرادی که خارج از طرح های ساحلی این استان غرق شدند دارای مشکل و کهولت سن ، بیماری قلبی و عروقی و تنفسی بودند.

وی افزود: برای پیشگیری از جان باختن افراد در دریا علاوه بر ارایه خدمات اورژانسی، نصب تابلوهای هشدار دهنده هم در این مسیرها ضروری است.

وی توزیع ناعادلانه اعتبارات به تناسب نقش دستگاه‌های خدمات رسان، کمبودها و محدودیت پایگاه‌های اورژانس 115 را از مهم ترین مشکلات و موانع خدمات رسانی مطلوب به حادثه دیدگان در دریای خزر حوزه مازندران معرفی کرد.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت : 86 پایگاه اورژانس 115 برای خدمات درمانی به مصدومان جاده ای در مازندران در نظر گرفته شده و از سوی دیگر همزمان با آغاز فصل شنا مشکلات مضاعف شده و باید به مصدومان دچار حوادث دریایی نیز خدمات ارایه شود که این کار را دشوار کرده است.

فریب آرامش دریا را نخورید!

هیچ وقت فریب آرامش دریا را نخورید. جریان های ساحلی دریای خزر بسیار خطرناک هستند و در صورت غفلت ممکن است حوادث ناگواری به بار بیاورند. البته میزان خطر این جریان ها در مواقع وزش باد( به ویژه این هفته) دو چندان می شود. سازمان هواشناسی مازندران با انتشار اطلاعیه ای هشدار داد که آب های ساحلی دریای خزر این استان به سبب تغییر جهت جریان هوا و ورزش شدید باد در این هفته خطرناک است بنابراین  اگر شما هم قصد دارید در ایام تعطیلات این هفته به کنار سواحل دریای خزر سفر کنید، از شنا کردن در دریای خزر پرهیز کنید.

جریان‌های ساحلی که اغلب به دلیل وجود امواج و شکست آنها ایجاد می‌شوند، آنقدر قوی هستند که حتی ممکن است شناگران ماهر را غرق کنند. امواج معمولا به صورت مورب به ساحل نزدیک می‌شوند. این امواج در عمق معینی ناپایدار شده و می‌شکنند. به دلیل شکست امواج، جریان‌های موازی و عمود بر ساحل می‌گیرند.

جریان‌های موازی ساحل معمولا در فواصل معینی با یکدیگر برخورد کرده و با سرعت قابل توجهی به سمت دریا برمی‌گردند. در جریان‌های برگشتی که با سازوکارهای دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند، ‌جریان‌های شکافنده یا جریان‌های تند برگشتی نامیده می‌شود. این جریان‌ها در محدوده آب‌های کم عمق ساحلی به وجود می‌آیند و هر ساله در آب‌های ساحلی ایران در دریای خزر سبب مرگ صدها تن از شناگران می‌شوند.

جریان شکافنده چیست؟

امواجی که با چشم در ساحل دیده می شود، ناشی از باد است. بادهای شمال، شمال غربی و شمال شرقی در منطقه جنوبی خزر ایجاد موج می کنند.

موج که به ساحل می رسد، بعد از مدتی در فاصله نزدیک به ساحل شکسته می شود و این عمل بر اساس موقعیت و شکل بستر و زاویه برخورد موج برای ورود به ناحیه ساحلی، جریان های موازی ساحل را تشکیل می دهد. اگر موج خیلی نسبت به ساحل مورّب باشد معمولا جریان های طولی ساحلی که موازی ساحل است تشکیل می شود که برای شناگران مخاطره ای ندارد ولی باعث انتقال رسوب، مواد آلاینده و غیره می شود. ولی اگر زاویه ورود موج به ساحل تقریبا عمود به ساحل باشد و جریان های که تشکیل می شود جریان های عمود به ساحل هستند. آب بعد از شکستن موج به ساحل می رسد ولی زمانی که بر می گردد از دو طرف جمع می‌شود و در مسیر خاصی بر می گردد. این مسیر خاص مثل یک دالانی است که آب را می شکافد و به داخل دریا می‌برد. به همین دلیل به «جریان شکافنده» ( Rip Current) موسوم است. البته برخورد دو جریان موازی ساحل و برگشت آن به سوی دریا نیز موجب ایجاد جریان شکافنده می شود. این جریان های شکافنده بسیار خطرناک هستند کسی که در آن قرار می گیرد باید بداند چگونه برخورد کند. شناگر باید سعی کند در داخل این جریان قرار نگیرد و اگر قرار گرفت باید نحوه برخورد را بداند.

چگونه جریان شکافنده را بشناسیم؟

بسیاری از سواحل گیلان و مازندران ماسه‌یی است که در این قبیل سواحل علایمی شبیه اشکال هلالی وجود دارد. نوک هلال جایی است که جریان شکافنده تشکیل می شود. از طرف دیگر اگر کسی روی تپه ماسه‌یی، نیمکت های چوبی یا روی سقف خودرو قرار بگیرد و به منطقه ساحلی دقیق شود مسیر ها و اشکالی که به باد بزن دستی شبیه است را خواهد دید انگار که دسته باد بزن به طرف ساحل و دهنه بازش به طرف دریا است. رنگ روشن در کف آب هم نشانه وجود جریان شکافنده است. این اشکال ظاهری جریان شکافنده است که مردم می توانند به راحتی تشخیص دهند. شواهد دیگر مستلزم اندازه گیری با دستگاه های دقیق دریایی است.

در صورت مواجه شدن با جریان شکافنده چگونه عمل کنیم؟

افرادی که وارد دریا می شوند اگر می خواهند وارد آب های عمیق با عمق بیشتر از یک و نیم متر شوند نه فقط باید شنا را به خوبی بدانند بلکه باید به توان فیزیکی خودشان هم ایمان داشته باشند. چون فن شنا یک بحث است و شنا کردن طولانی در دریا بحثی دیگر؛ بنابراین پیشنهاد می شود که در مناطقی که آب عمیق است یا حتی بیشتر از شانه است وارد نشوید. دیگر اینکه در مناطق شناخته نشده شنا نکنید چرا که ممکن است ناگهان زیر پای شما خالی شود و عمق آب افزایش پیدا کند یا مشکلات دیگری را به دنبال داشته باشد.

توصیه می شود وقتی که دریا بسیار مواج است برای شنا وارد آب دریا نشوید. اگر کسی در این جریان افتاد باید بداند چگونه عمل کند. اولین چیز، حفظ خونسردی است. اگر شناگر بترسد و احساس کند که جریان او را به داخل دریا می برد و بخواهد دقیقاً در خلاف جهت به طرف ساحل برگردد خطرناک ترین حرکت ممکن را انجام داده است.

جریان شکافنده شبیه بادبزن است که دسته باد بزن به سوی ساحل و دهنه آن به طرف دریا است. قسمت دسته باد بزن بیشترین قدرت جریان را دارد. اگر کسی در آن قرار گرفت نباید سعی کند برخلاف جریان به طرف ساحل بیاید. این جریان صرف نظر از اینکه شناگر چقدر توان فیزیکی دارد و چقدر شنا بلد است عملا برگشتن به طرف ساحل را غیر ممکن می‌کند.

عمودی برگشتن یا به عبارتی برخلاف جریان برگشتن عملا غیر ممکن است. شناگر باید کاری کند که اگر در جریان قرار گرفت در صورتی که توان بدنی بالایی دارد به شکل مورب برگردد، در غیر این صورت سعی کند خودش را شناور کند و در عمق آب با خونسردی شنا کند. هر چقدر آب عمیق تر باشد، این جریان ضعیف تر است. آنگاه از آب عمیق به آرامی و به صورت مورب برگردد. همچنین شناگر باید در جایی شنا کند که افراد و نجات غریق وجود داشته باشند تا در صورت بروز مشکل امکان کمک کردن وجود داشته باشد.

توصیه‌هایی برای شنای مطمئن در دریای خزر

*اگر هنوز شنا را کامل فرا نگرفته‌اید در آب عمیق تر از قد خودتان شنا نکنید.

*در ساحل دریای خزر (به ویژه از آستارا تا نکا) ‌در بستر دریا ممکن است یک یا چند برآمدگی ماسه‌یی وجود داشته باشد.

*اگر پایتان را روی برآمدگی‌های ماسه‌یی بگذارید تصور می‌کنید که عمق آب کم است ولی با کمی جا به جایی ناگهان عمق آب افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید مواظب تغییر ناگهانی عمق آب باشید تا دچار مشکل نشوید.

*اگر به توان بدنی خود برای شناکردن در حالت دریای امواج و شناور نگه داشتن خود بر روی موج اطمینان ندارید، وارد دریا نشوید و قدرت خود را در آنجا آزمایش نکنید.

*اگر حین شنا در مسیر جریان شکفانده قرار گرفتید، نخست آرامش خود را حفظ کنید و موقعیت خود را در دریا بسنجید، سپس تصمیم گیری کنید.

*موقعی که در مسیر جریان شکافنده قرار گرفتید، هیچ گاه با آن مبارزه نکنید و خلاف جهت جریان به سوی ساحل شنا نکنید. آرام باشید و با جریان همراه شوید. چند دقیقه خود را روی آب نگه دارید یا اینکه به موازات ساحل شنا کنید تا از جریان شکافنده خارج شوید. توجه داشته باشید که جریان با حرکت به سوی دریا، در آب دریا مستهلک می‌شود و آن گاه به حالت مورب به طرف ساحل شنا کنید.

*اگر در حین شنا موج بعدی به سوی شما نزدیک شود تنها چند ثانیه نفس بگیرید و حدود یک متر زیر آب بروید تا از ضربه موج در امان بمانید.

*ناحیه‌ای که موج در آن شکسته می‌شود برای شنا کردن مناسب نیست و معمولا دریا در خارج ناحیه شکست امواج ( به طرف دریا) آرام تر است؛ بنابراین شناگری که بتواند خود را روی سطح آب نگاه دارد ‌از جریان شکافنده در امان خواهد بود؛ البته به طور کلی فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران قابل توصیه نیست.

*اگر همراه جریان شکافنده خود را به حالت شناور نگاه داشتید و به خارج از محدوده شکست موج در سمت دریا وارد شدید، ابتدا نفس بگیرید و سپس تقاضای کمک کنید، آنگاه موازی با ساحل شنا کنید تا به ناحیه‌ای آرام تر وارد شوید.

*اگر تشخیص دادید که کمکی به شما نخواهد رسید و باید با توان خود به طرف ساحل برگردید، همراه با موجی که می‌آید خود را به ساحل برسانید. البته هنگامی که امواج بزرگ می‌آیند خود را زیر آب ببرید. توجه داشته باشید که ممکن است دوباره با جریان شکافنده به سوی دریا بروید و با موج بعدی به ساحل برگردید.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.