نقص ضوابط نماسازی؛دليل رشد نمای شیشه‌ای ساختمان‌ها
معماری ایرانی در دوره معاصر تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله تغییر روش‌های ساختمانی سنتی به مدرن، به طور اجتناب ناپذیری تغییر شکل داده و از درونگرایی سنتی به برونگرایی مدرنیستی سوق پیدا کرده است. یکی از مهمترین اجزاء ساختمان‌های مدرن، نماهای اصلی آنها از طرف خیابان ها و معابر شهری است و از در کنار هم قرار گرفتن نمای ساختمان‌های مختلف، سیمای کالبدی و منظر شهرها شکل می گیرند.
یکی از روش های نماسازی که کاملا تقلیدی و وارداتی و تحت تاثیر معماری ژورنالیستی غربی است، پوشش کامل نما با شیشه و پروفیل است که نیمه دوم دهه ۷۰ همه گیر و در سال های اخیر بسیار رواج یافته و به حد نگران کننده ای رسیده است.
یکی از علل همه گیر شدن این روش نقص ضوابط نماسازی در کشور است. در این گونه نماسازی ها به مسایل اقلیمی، مصرف انرژی و حتی زلزله توجهی نمی شود. هم اکنون ساختمان‌های ریز و درشت بسیاری با کاربری های مختلف اعم از مسکونی، تجاری و اداری با نماهای سراسر شیشه ای پوشانده شده اند.
نماهای که هنگام وقوع زلزله حادثه ساز می‌شوند
در گزارش مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و شهرسازی پس از زلزله کرمانشاه مشخص شد، یکی از بیشترین موارد تخریب و خسارت وارد شده مربوط به جدایی و ریزش نماهای ساختمان‌ها و ملحقات آنها است که در مناطق شهری به‌عنوان یکی از شایع‌ترین اشکال خسارت تلقی میشود.
در این گزارش یکی از علت‌های اصلی ریزش نمای ساختمان‌ها، رعایت نشدن ضوابط کامل در اتصال آنها به جداره ساختمان و تنوع مصالح در نمای ساختمان‌ها عنوان شده است، بنابراین نماها بخش ضعیف ساختمان‌ها در شهرهای کشور هستند که به شدت در برابر ارتعاشات ناشی از زلزله آسیب‌پذیر هستند. همین موضوع سبب شده هنگام بروز زلزله‌ای همچون زلزله کرمانشاه اگرچه تعداد زیادی از ساختمان از نظر سازه‌ای سالم باقی ماندند اما نمای این ساختمان‌ها دچار ریزش شدند. در این بین آسیب های وارده ناشی از ریزش نماهای شیشه بیش از سایر نماها است.
همچنین نتایج تحقیق و بررسی کارشناسان و مدیران شهری و ضوابط و دستورالعمل‌های حوزه نمای ساختمان‌ها نشان می‌دهد در شهر تهران به‌عنوان یکی از شهرهای دارای احتمال بالای خطر زلزله، یک تهدید متفاوت ناشی از زلزله وجود دارد که به شکل مستقیم به نمای ساختمان‌ها مربوط میشود. به عبارت دیگر در وضعیتی که بیشترین خطر مربوط به زمین‌لرزه عمدتا به ناامن بودن درون ساختمان‌های مسکونی خلاصه میشود؛ نماهای آماده سقوط در بخش قابل توجهی از ساختمان‌ها، شهروندان را با خطر مربوط به بیرون ساختمان مواجه کرده است. به این معنا که شهروندان حتی در صورت فرار از درون ساختمان، در صورت ریزش نمای ساختمان‌ها( به ویژه نماهای شیشه ای) آسیب می‌بینند.
جمع آوری نمای شیشه‌ای ساختمان‌ها ضرورت دارد
محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران با اشاره به ساختمان‌هایی که بعد از شکل گیری کمیته‌های نما اقدام به ساخت نمای شیشه‌ای کرده‌اند، گفت: سازندگان این بناها مرتکب تخلف شده‌اند و چون اصول شهرسازی و معماری را در حوزه نما رعایت نکرده‌اند باید قلع و قمع و جمع‌آوری شوند. البته جریمه راهکار حل مشکل نیست زیرا به شهرداری مناطق انگیزه می‌دهد که برای این گونه تخلفات مجوز دهند تا بخشی از درآمد خود را از این ناحیه تامین کنند.
وی با بیان اینکه ما از شهرداری‌ها خواسته‌ایم این موارد را برای تصمیم‌گیری به کمیسیون ماده 100 بفرستند، اظهار کرد: گاهی اوقات دید‌ه‌ایم که تخلفاتی در فرآیند تصمیم‌گیری در کمیته نماهای خاص در معاونت شهرسازی وجود دارد که برخی سازندگان در خصوص بعضی از ساختمان‌ها تصمیم به ایجاد نمای تمام شیشه‌ای گرفته اند.
سالاری تصریح کرد: ساختمان TOD عباس آباد نمونه ای است که ما به شدت نسبت به ساخت آن اعتراض کردیم و آنها هم ملزم شدند که در تصمیم‌گیری‌های بعدی این روند را ادامه ندهند. برخی ساختمان‌های بزرگ مقیاس هستند که شهرداری در این موارد یک کمیته نمای خاص را در مرکز شکل می‌دهد و نسبت به آن تصمیم می‌گیرند.
رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران خاطر نشان کرد: به موجب مصوبه شورای شهر، کمیته‌های نمای مناطق شکل گرفته است. دستورالعملی که بر اساس آن در کمیته‌های نما تصمیم‌گیری میشود، اساسا ایجاد نمای تمام شیشه‌ای، تمام فلزی یا تمام کامپوزیت است که ممنوع اعلام شده؛ پس از زمانی که کمیته‌های نمای مناطق شکل گرفته اند، سعی کردیم که در فرآیند تصویب نمای ساختمان‌ها این موضوع رعایت شود.
طرح ساماندهی نما احصاء میشود
سید حمید موسوی، مدیرکل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران درجلسه دبیران كمیته نمای مناطق از تهیه و ارایه لایحه ساماندهی (طراحی، پایش، اجرای نما ) و پیگیری تصویب آن در شورای اسلامی شهرتهران خبرداد و گفت: درصدد هستیم تا با برگزاری جلسه های مستمر کمیته نما نقاط ضعف و قوت طرح ساماندهی نما را احصاء کنیم.
وی افزود: نبود تعریف مشخص و معین از جایگاه كمیته نما در چارت سازمانی، عدم تعریف ساز و کار نحوه نظارت بر اجرای نماهای مصوب و مشكل های ناشی از تعهد گرفتن در خصوص نما و پایین بودن كیفیت طرح های ارایه شده و همچنین نبود یک طرح بالادست وجامع به گونه ایی که در برگیرنده ویژگی های فرهنگی، جغرافیایی و …..باشد بر دامنه مسایل و مشکل‌های این بخش افزوده است.
مدیرکل معماری و ساختمان شهر تهران تصریح کرد: درصدد هستیم با در نظر گرفتن تاکیدهای معاون شهرسازی و معماری و با برگزاری جلسه های هم اندیشی با اساتید دانشگاهی و صاحب نظران و همچنین تجربیات دبیران در كمیته های نما از طریق تهیه و تصویب شیوه نامه و دستورالعمل ها به یک وحدت رویه مشخص برسیم.
موسوی در ادامه به فعالیت های صورت گرفته برای رفع چالش موجود اشاره کرد و افزود: در این زمینه درصدد هستیم تا با رایزنی با اداره كل تشكیلات جهت تعریف ساختار كمیته نما در مناطق و تشكیل كمیته های اجرایی مناطق در خصوص نظارت بر حسن انجام مصوبات كمیته نما اقدامات لازم را به انجام برسانیم .
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
