ایران جزو ۱۰ کشور پیر دنیا

به گفته محمودی، رئیس کمیته مطالعات جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نرخ رشد جمعیت کشور کاهشی است.

وی در این خصوص گفت: سالانه حدود 950 هزار نفر به جمعیت کشور افزوده می شود این در حالی است که زمانی این رقم حدود دو میلیون نفر بود. روی هم رفته نرخ رشد جمعیت به نوعی از 3،4 درصد به 1،2 درصد تقلیل یافته است.

وی افزود: تعداد فرزندان نسبت به هر زن در سال 65 حدود 6،5 فرزند بود این رقم در سال 90 به 1،7 رسید و تا سال 95 این نرخ به حدود 2 افزایش یافت که این افزایش به دلیل ازدواج جوانان دهه شصتی بود.

محمودی، نرخ زاد و ولد در سال 90 را حدود 18،4 نسبت به هر 1000 نفر عنوان کرد و افزود: این رقم در سال 94 به 19،84 درصد رسید و این رقم در سال 96 به 18 تقلیل یافت.

پیشرفت جمعیت ایران به سمت سالمندی خطرناک است

محمدباقر عباسی، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعاتی جمعیت سازمان ثبت و احوال و مهاجرت نیز در این خصوص گفت: متاسفانه کشور ایران هم اکنون از نظر بافت جمعیتی جزو ۱۰ کشور پیر دنیا قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه روند پیشرفت جمعیت ایران به سمت سالمندی امری خطرناک است، گفت: ازدیاد جمعیت در جامعه همانند کاهش آن باید بر اساس برنامه ریزی های دقیق و مدون انجام شود.

وی با تاکید به اینکه کارکردهای اجتماعی همواره عاملی مهم در افزایش یا کاهش جمعیت یک کشور به شمار می آیند، اظهار داشت: در حالت کلی سیاست های تشویقی برای افزایش جمعیت در کشورهای مختلف تاثیر مطلوب و ماندگاری را در روند رشد جمعیت نداشته اند.

وی با اشاره به این که در موضوع سیاست گذاری باید تمامی برنامه ها در راستای یک هدف مشخص طراحی و تدوین شوند، تصریح کرد: متاسفانه هم اکنون در حوزه کنترل جمعیت سیاست واحدی وجود ندارد؛ چرا که حرف های مطرح شده در این حوزه مبنای علمی و هدف مشخص ندارند.

سیاست جمعیتی بودجه لازم را داشته باشد

محمد جلال عباسی شوازی، رئیس موسسه مطالعات جمعیتی کشور نیز در این باره گفت: هم اکنون مشکلی به لحاظ رشد جمعیت نداریم و شاهد رشد 1.3 درصد جمعیت هستیم. ساختار سنی جمعیت دارای تعادل و بیشتر مربوط به کسانی است که در سن فعالیت هستند، اما جمعیت زیر ۱۵ سال کاهش داشته است و جمعیت سالخورده نیز ۶ تا ۷ درصد از کل جمعیت است. افرادی که در سن کار هستند به لحاظ ساختار سنی وضعیت مناسبی دارند که از آن با عنوان شرایط پنجره جمعیتی یاد می شود، باید بتوان از این موقعیت بهترین استفاده را کرد.

استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران گفت: اگر بخواهیم وضعیت جمعیت را مورد بررسی قرار دهیم باید از جنبه‌های مختلف آن را مورد بررسی قرار داد و شرایط مطلوب جمعیت را با شرایط خوب مردم در برخی موارد مانند رفاه و اشتغال که در این زمینه ها نیز مشکل داریم یا برخی بیماری‌ها که در میانسالی است، بررسی کرد.

رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران ادامه داد: در بخش سلامت جمعیت، سن امید به زندگی افزایش و مرگ و میر نوزادان کاهش یافته است بنابراین با ترکیب جمعیتی متفاوتی نسبت به گذشته مواجه می شویم و به طور طبیعی به سمت جمعیت سالمندی بیشتر حرکت می کنیم.

وی خاطرنشان کرد: سیاست جمعیتی بایستی در زمان خودش اجرا شود. بودجه لازم داشته باشد تا به اهدافش برسد. اگر سیاست‌های جمعیتی شتاب‌زده باشد و همچنین بودجه نیز نباشد و سیاست های اجرایی درحوزه های مختلف منطقی نباشد برای دستیابی به اهداف جمعیتی مشکل خواهد داشت.

به گفته وی، در سیاست جمعیتی نباید انتظار دستیابی به اهداف را در زمان کم داشت. در کشورهای اروپایی که سطح باروری بالا دارند از دهه ۷۰ (میلادی) به بعد سیاست‌های افزایشی جمعیت را دنبال کردند و سیاست ارزیابی را به سمت انعطاف تغییر دادند.

وی گفت: در مجموع سیاست جمعیتی نباید یک روزه و یک ساله باشد و مهمتر اینکه سیاست ها نباید موقت باشد و برنامه ریزی بودجه کافی داشته باشد و همچنین در عین حال برنامه‌ها از تداوم نیز برخوردار باشد.

باز شدن دروازه ورود مهاجران به کشور

قاضی زاده هاشمی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز گفت: در دوره ای از رشد جمعیت به سر می بریم که به آن پنجره طلایی جمعیت می گویند. طبیعتا نیروی انسانی هر کشور دلیل رشد و ترقی هر کشور محسوب می شود و در ایران این منبع تحصیلکرده هستند.

وی افزود: جمعیت ایران افزایش یا کاهش، به دلیل افزایش امید به زندگی در ایران با خطر وجود سالمندان بیشتری در آینده مواجه خواهیم بود. حتما زمانی می رسد که حدود 10 میلیون نفر بالای 60 سال خواهیم داشت. اگر تا سال 1400 جمعیت میانسال کشور به حدی نباشد که چرخه اقتصادی کشور را بگرداند یا صندوق بازنشستگی را تامین کند یا به نوعی اثرگذار باشد حتما سالمندان ما در آن دوره برای حداقل های زندگیشان هم با مشکل مواجه می شوند.

وی تاکید کرد: اگر رشد جمعیت فعال و شاغل و سالمند در کشور به هم بریزد مجبوریم که دروازه ورود مهاجران به کشور را باز کنیم.

تصمیم های مدیریتی اشتباه دوران گذشته

حسین مروتی، کارشناس و پژوهشگر مسایل جمعیت نیز گفت: سال ها پیش سازمان ملل رشد جمعیت ایران در سال 1480 حدود 31 میلیون نفر پیش بینی کرده بود که احتمالا از هر دو نفر یکی بالای 60 سال خواهند بود. این تصور و پیش بینی به قدری وحشتناک بود که بر سیاست جمعیتی کشورمان اثر گذاشت. سال ها قبل هم شاهد تبلیغات زندگی تک فرزندی توسط وزیران بهداشت وقت بودیم که می توان این تصمیمات اشتباه مدیریتی را خیانت محض عنوان کرد.

وی با تاکید بر اینکه هنوز قانونی برای ممانعت با پیر شدن جمعیت نداریم، گفت: ایران قبل از رسیدن به رشد و توسعه مطلوب به پیری جمعیت خواهد رسید و این اصلا خوب نیست. متاسفانه در مجلس هیچ تصمیم و حمایتی برای جلوگیری یا پیشگیری از سقط جنین نشده است و وزارت بهداشت هم همچنان اقدامی نمی کند.

ارتباط مستقیم میزان جمعیت با توسعه کشور

دکتر حسین حجت پناه، دبیر گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی نیز با اشاره به اینکه میزان جمعیت و وضعیت توسعه کشور رابطه ای بسیار تنگاتنگ با یکدیگر دارند، گفت: جمعیت بر تمامی مولفه های اجتماعی تاثیر گذار است؛ در حالی که از مولفه های اجتماعی مختلفی نیز تاثیر می گیرد.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از مولفه های جمعیتی با توجه به شرایط اجتماعی شکل می گیرند، عنوان کرد: جمعیت می تواند قدرت یک کشور را در عرصه های مختلف افزایش داده و زمینه های بهزیستی افراد را در جامعه فراهم آورد؛ در حالی که عدم وجود نگرش های توسعه انسانی در افزایش جمعیت می تواند مشکلات بسیار زیادی را برای کشور به همراه داشته باشد.

به گفته وی، تعیین و کنترل میزان جمعیت یک کشور همواره باید در راستای ارزیابی های برنامه های آینده صورت بگیرد.

وی با اشاره به تغییرهای اجتماعی و فرهنگی سال های بعد از انقلاب اسلامی در کشور، تصریح کرد: تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشی از انقلاب اسلامی باعث ایجاد یک پنجره جمعیتی در کشور شد. تمامی سیاست ها و اتفاق‌های موجود در عرصه های فرهنگی و اقتصادی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت مستقیم و غیر مستقیم سعی در بالا بردن رشد موالید داشت؛ برای مثال اقتصاد کوپن محور از جمله راهکارهایی بود که در راستای افزایش جمعیت شکل گرفته بود.

وی افزود: اگر نرخ رشد جمعیت ایران همیشه بر اساس معیارهای دهه ۶۰ پیش بروند، جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ شمسی نزدیک به ۱۴۰ میلیون نفر می شوند؛ بر همین اساس سیاست های کنترل جمعیت باید این میزان از رشد باروری در کشور را کاهش دهند.

سالخوردگی از پیامدهای کاهش میزان باروری است

دکتر زهرا جامه بزرگ، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در دهه ۴۵ تا ۵۵ شمسی در ایران سیاست ها و شعار فرزند کم تر زندگی بهتر میزان رشد جمعیت در کشور را به ۷ و ۲ دهم درصد کاهش داد.

وی با اشاره به اینکه موضوع کنترل جمعیت در سال های دفاع مقدس متوقف بود، اظهار داشت: نرخ رشد جمعیت در سال های بین ۵۵ تا ۶۵ شمسی رقمی حدود ۹ و ۳ دهم درصد را نشان می دهد، در حالی که رشد میزان بیکاری در کشور در آن زمان رقمی حدود ۲۴ درصد داشت. جمعیت ۹۰ میلیونی کشور ایران با ایراد سیاست های کنترل جمعیت در دهه ۷۰ به حدود هفتاد میلیون نفر کاهش پیدا کرد.

جامه بزرگی با اشاره به این که جمعیت ایران در دهه ۹۰ شمسی در حال رشد است، عنوان کرد: در حالت کلی در کشور سیاست‌های جمعیتی همواره با موضوع تنظیم خانواده ارزیابی می شوند، در حالی که سیاست های جمعیتی مجموعه تدابیری را شامل می شوند که با توجه به شرایط برای بهبود وضعیت رفاهی جمعیت در نظر گرفته می شود.

وی با اشاره به این که متاسفانه کشور ایران مدیریت جمعیتی مناسبی ندارد، عنوان کرد: عدم وجود مدیریت جمعیت به صورت مطلوب پیامدهای منفی بسیاری را در حوزه میزان باروری متوجه جامعه خواهد کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی همچنین اضافه کرد: سالخوردگی و تغییر ساختار جامعه از جمله مهم ترین پیامدهای منفی است که می تواند از میزان باروری کم در کشور نشات بگیرد.

لزوم تصویب قوانین حمایتی در خصوص افزایش جمعیت

دکتر زهرا ساعی، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با اشاره به تاثیر میزان جمعیت یک کشور در توسعه اقتصادی و فرهنگی، گفت: نیروهای فعال یک کشور که حاصل جمعیت آن کشور هستند همواره می توانند نقش های بسیار موثری را در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور داشته باشند.

وی با اشاره به این که دولت های مختلف همیشه باید حافظ جمعیت پویای حاضر در جامعه باشند، اظهار داشت: کشور ایران هم اکنون در دوران پنجره ی طلایی جمعیت خود قرار دارد، به طوری که جمعیت فعال و پویا بیشترین مقدار شاخص های جمعیتی را تشکیل داده اند.

سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به تاثیر مطلوب سیاست های جمعیتی در روند رشد جامعه ایران، تصریح کرد: هم اکنون حوزه رشد جمعیت ایران دچار اختلال شده و روز به روز کاهش می یابد و اگر این مقدار از کاهش به طور مستمر ادامه یابد خطرهای بسیار جدی را متوجه کشور خواهد کرد.

وی با اشاره به این که سیاست های تشویقی افزایش جمعیت یکی از مهم ترین موارد مطرح شده در برنامه ششم توسعه کشور به شمار می آید، عنوان کرد: هم اکنون حوزه جمعیتی ایران نیازمند قوانینی است که عموم مردم را به فرزندآوری هرچه بیشتر تشویق کند.

ساعی افزود: مجلس شورای اسلامی باید در کنار سایر قوانین موجود در حوزه جمعیتی قوانین مثبتی را در راستای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص افزایش جمعیت ایران به تصویب برساند.

وی گفت: در پی سیاست های افزایش جمعیت خانواده های ایرانی باید بتوانند تا با بهره گیر از امکانات مناسب بهترین شرایط را برای رشد و تربیت فرزند خود فراهم کنند. وجود سیاست های تشویقی افزایش جمعیت می تواند خانواده های تک فرزندی را به داشتن فرزندهای دوم و سوم تشویق کند.

گزارش: فرزانه صدقی

 

 

 

 

 

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا