خوردن قارچ وحشی ممنوع

در چند روز گذشته، اخبار متعددی در مورد مسمومیت تعدادی از مردم در نقاط مختلف کشور، به ویژه در غرب ایران، در اثر مصرف قارچ های سمی منتشر شد. براساس اعلام سازمان اورژانس کشور، تا روز گذشته (30 اردیبهشت) در مجموع 849 نفر در اثر مصرف قارچ مسموم به بیمارستان ها و مراکز درمانی مراجعه کرده اند که از این تعداد، 10 نفر جان خود را از دست دادند.

آمار تفکیکی هر استان:

• کرمانشاه: 336 نفر- فوتی : 7 نفر
• لرستان: 167 نفر- فوتی : 1نفر
• کردستان: 152 نفر- فوتی: 1 نفر
• آذربایجان غربی: 79 نفر- فوتی: 1 نفر
• زنجان: 66 نفر
• ایلام: 33 نفر
• کهگیلویه و بویراحمد: 9 نفر
• چهارمحال و بختیاری: 3 نفر
• قزوین :3 نفر
• فارس: 1 نفر

 

دکتر محمدرضا آصف، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره دلیل افزایش رشد قارچ‌های سمی در غرب کشور گفت: کشور ما هر سال در فصل‌های بهار و پاییز با افزایش بارندگی، با رشد انواع قارچ‌ها در طبیعت روبه‌روست؛ اما امسال به دلیل افزایش بارندگی در بهار، شدت بارش و تعداد روزهای متوالی بارندگی در غرب کشور، با رشد قارچ‌های بیشتری روبه‌رو بوده‌ایم.

این متخصص قارچ‌شناسی با تأکید بر اثر تغییرات اقلیمی بر شدت و حجم رشد این گونه از گیاهان، خاطرنشان کرد: از نظر علمی و زیست محیطی به هیچ عنوان نمی‌شود جلوی رشد قارچ سمی در طبیعت را گرفت. این قارچ‌ها خودرو هستند و رشد آنها کاملا به شرایط محیط و اقلیم بستگی دارد.

وی که صبح امروز در نخستین جلسه کارگروه تخصصی بررسی مسمومیت‌های قارچی بهار 97 شرکت کرد، درباره علت سطح گسترده مسمومیت‌ها در غرب کشور، گفت: علاقه‌مندی به سفر در طبیعت و استفاده از مواد غذایی و گیاهی طبیعی، آن هم بدون آگاهی از سمی بودن و یا مضر بودن آنها، مهم‌ترین دلیل این مسمومیت‌هاست، آنچنان‌که هیچ‌کدام از تولیدات صنعتی و کارخانه‌ای چنین مسمومیتی را ایجاد نکرده‌اند و تمامی گزارش‌ها مربوط به قارچ‌های وحشی و خودرو بوده است.

آصف درباره جلوگیری از روی دادن حوادث این چنین در فصل‌های خطرزا اظهار کرد: طبق آنچه که در جلسه کارگروه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز مطرح شد، نخستین گام اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی به ویژه در مناطق پرخطر است.

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی ادامه داد: این مهم است که مردم ساکن در این مناطق بدانند که به هبچ عنوان سمی و غیر سمی بودن انواع قارچ‌ها را نمی‌توان از ظاهر آنها تشخیص داد. بنابراین استفاده از هر گونه قارچ وحشی بدون توجه به ظاهر آن، به طور مطلق ممنوع است.

به گفته وی دومین گام در این مورد، آگاهی بخشی به سیستم درمانی و بهداشتی به ویژه در شهرهای کوچک‌تر و روستاهاست. به این ترتیب که بدانند در فصل‌های بهار و پاییز هیچ کدام از علائم مسمومیت‌ها را عادی تصور نکنند و هر بیماری را که با علائم ساده مراجعه می‌کند، برای آزمایش‌های بعدی بستری کنند.

این قارچ‌شناس افزود: معمولا مسمومیت‌های قارچی یک حمله ابتدایی شبیه به مسمومیت‌های عادی با حالت‌های بالینی مانند تهوع دارند اما حمله اصلی آنها بعد از چند ساعت رخ می‌دهد که علائم شدید کبدی، تغییر آنزیم‌ها و رفتن به کماست که یک حمله قارچی پیشرفته و خطرناک است.

آصف درباره گام سوم بررسی شده در جلسه کارگروه مسمومیت‌های قارچی، گفت: آنچه که اهمیت بسیار زیادی دارد، اطلاع‌رسانی گسترده رسانه‌ای برای منع استفاده از گیاهان و قارچ‌های روییده در طبیعت است. همچنین ضروری است که تبلیغات محیطی در ورودی جنگل‌ها و مراتع و نیز در دفاتر دهیاری‌ها، مساجد و مدارس در این مناطق، اجرا شود.

علائم مسمومیت با قارچ سمی

علائم مسمومیت با قارچ، در دو مرحله بروز پیدا می کند، مرحله اول، 6 تا 12 ساعت پس از مصرف قارچ با نشانه هایی مانند تهوع و استفراغ، دردهای شکمی و احساس ضعف بروز پیدا می کند و مرحله دوم 24 ساعت بعد از علائم اولیه، با ضعف، سرگیجه و کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می دهد که این مسأله ناشی از درگیری کبدی و کلیوی در فرد مسموم است که ممکن است منجر به مرگ فرد شود.

نکات مهمی در مورد قارچ ها

• قارچ های سمی ممکن است ظاهری شبیه قارچ خوراکی داشته باشند
• پختن باعث غیرفعال شدن سموم قارچ نمی شود
• هیچ آزمایش یا روش مشخصی برای تعیین سمی بودن قارچ (برای مردم عادی) وجود ندارد
• مشاهده خوردن قارچ توسط حیوانات دلیل بر ایمن – غیرسمی بودن قارچ نیست؛ به عنوان مثال، خرگوش ها به راحتی قارچ سمی Amanita phalloides را می خوردند، درصورتی که مصرف این قارچ توسط انسان باعث آسیب شدید کبد می شود
• برای برخی قارچ های سمی هیچ نوع پادزهری وجود ندارد
• در صورت مصرف قارچ سمی توسط یکی از اطرافیان، یک تکه از قارچ یا عکسی از آن را برای شناسایی و اقدامات درمانی تهیه کنید

با سمی ترین قارچ های جهان آشنا شوید

قارچ های سمی، شباهت عجیبی با گونه های خوراکی دارند. برای افزایش آگاهی در مورد قارچ های سمی، با 7 نوع از سمی ترین قارچ های جهان آشنا شوید:

قارچ  Amanita phalloidesیا death cap (کلاهک مرگ): شاید یکی از مرگبارترین نوع قارچ ها است که در اروپا و آمریکا یافت می شود. این قارچ بسیار سمی، ظاهری شبیه قارچ های خوراکی دارد. سم موجود در قارچ کلاهک مرگ – آماتوکسین (amatoxin) – در برابر حرارت مقاوم بوده و به هیچ عنوان با پختن از بین نمی رود. مصرف این قارچ در 50 درصد موارد باعث مرگ می شود.

قارچ Conocybe filaris: بیشتر در مناطق شمال غربی اقیانوس آرام دیده می شود. این قارچ نیز مانند کلاهگ مرگ، بسیار سمی است و نشانه های گوارشی مصرف آن در بدن ظرف 6 تا 24 پس از مصرف بروز می کند. مصرف این قارچ می تواند منجر به نارسایی کبد یا کلیه شود.

قارچCortinarius species  یا Webcaps: دو گونه Cortinarius rubellus و  Cortinarius orellanus علاوه بر شباهت ظاهری به یکدیگر، با بسیاری از گونه های خوارکی شباهت دارند. این قارچ دارای سمی موسوم به اورلانین (orellanin) است که می تواند باعث بروز علائمی شبه آنفلوانزا شود. این سم منجر به نارسایی کلیه شده و درصورت عدم درمان، به مرگ منجر می شود.

قارچ Galerina marginat یا Autumn Skullcap: این قارچ در سراسر نیمکره شمالی و بخش هایی از استرالیا می روید. مصرف این قارچ سمی باعث اسهال و استفراغ، هیپوترمی و آسیب کبدی می شود و درصورت عدم درمان، منجر به مرگ می شود. شباهت خاصی به گونه های خوراکی ندارد، اما مواردی از مرگ و مسومیت در اثر مصرف این قارچ گزارش شده است.

قارچ Amanita species یاDestroying Angels : این قارچ های سفید رنگ که (به دلیل شکل ظاهری) به فرشتگان نابودگر مشهور هستند، فوق العاده سمی هستند. برخی اوقات به دلیل شکل ظاهری با قارچ های دکمه ای اشتنباه گرفته می شوند. اسهال و استفراغ، تشنج، نارسایی کبد و کلیه، تشنج و در نهایت مرگ، از عوارض مصرف این قارچ فوق العاده سمی است.

قارچ Podostroma cornu-damae: بومی آسیا و عامل مرگ تعدادی از شهروندان در ژاپن و کره جنوبی بوده است. بدنه قرمز این قارچ حاوی سمی قوی و کشنده موسوم به مایکوتوکسین تریکوتسن (trichothecene mycotoxins) است. مصرف این قارچ می تواند منجر به نارسایی کبد و کلیه، درد معده، ریزش مو و درصورت عدم درمان، مرگ شود.

قارچ Lepiota brunneoincarnata یاDeadly Dapperling : این قارچ که در اروپا و بخش هایی از آسیا رشد می کند، حاوی سم آماتوکسین (amatoxin) است. شباهت نسبی با قارچ های خوراکی دارد. مصرف این قارچ منجر به آسیب کبدی شده و درصورت عدم درمان می تواند به مرگ فرد منجر شود.

چیدن قارچ از طبیعت ممنوع

مسمومیت با قارچ تنها مختص کشور ایران نیست و در بسیاری از نقاط جهان نیز این مسأله دیده می شود. به عنوان مثال، سال 2017 در کالیفرنیای شمالی 14 نفر در اثر خوردن قارچ سمی death cap (کلاهک مرگ) دچار مسمومیت شدید شدند که سه نفر مجبور به پیوند کبد شدند.

مرکز سم شناسی واشنگتن (WAPC) باتوجه به رشد قارچ های سمی در مناطق مختلف، توصیه کرده است که مردم از چیدن و خوردن قارچ های وحشی خودداری کنند.

وزارت بهداشت باتوجه به مسمومیت های اخیر در مناطق غرب کشور، به مردم توصیه کرده است که از چیدن و مصرف قارچ های خودرو در دل طبیعت و خرید قارچ های فله ای (غیربسته بندی) خودداری کرده و درصورت مصرف قارچ سمی و بروز نشانه هایی مانند تهوع و استفراغ، دردهای شکمی، به سرعت به مراکز درمانی یا بیمارستان مراجعه کنند.

 

 

گزارش: شکوه خسروانی، معصومه سوهانی

منابع:  wapc.org / latimes / britannica

No tags for this post.