تجهیز ایستگاه‌های هواشناسی با اعتبار قطره چکانی

امروزه شرط کارایی عوامل و اجزای سخت افزاری بخش حمل و نقل شامل جاده، خودرو، کشتی ، قطار و هواپیما سخت در گرو صحت و قابلیت عوامل نرم افزاری مانند مدیریت اجزا و بروز رسانی اطلاعات و استفاده بهنگام از اطلاعات( از جمله اطلاعات هواشناسی) است. در جهان مدرن نقش اطلاعات هواشناسی در حرکت ناوگان‌های زمینی، دریایی، هوایی وریلی بسیار گسترده بوده و عملا بدون این اطلاعات مدیریت بهینه این شبکه عظیم میسر نیست.

در کشور ما بویژه در ارتفاع های بیشتر از 2000 متر بخش حمل و نقل از اواخر مهر تا اواخر فروردین با مشکل های آب و هوایی شدیدا دست به گریبان است. بنابراین تهیه بسته های اطلاعاتی هواشناسی ویژه جاده ها به خصوص با توجه به داده های ایستگاه‌های هواشناسی جاده ای ضرورت دارد. این بسته های اطلاعاتی در وهله اول شامل اطلاعات جاده ها و نیز پیش بینی هوا در جاده ها بوده اما اگر با تصمیم های مدیریتی همزمان مدیریتی حمل و نقل نیز تکمیل شود نقش مهمی را در کاهش خسارات و حذف اقدام های زائد و ارتقای بهر ه وری خواهد داشت اما در هر حال باید تمهیداتی را بکار بست تا این اطلاعات در اسرع وقت از طریق سامانه پیام کوتاه یا کیوسک های اطلاع رسانی تابلوهای هوانما و تابلوهای VMS و البته رادیو و تلویزیون وضعیت فعلی و پیش بینی شده جاده ها را در کلیه مسیرها به اطلاع رانندگان و مسافران رساند . همچنین مدیریت های نگهداری راه‌ها علاوه بر بسته های اطلاعاتی فوق باید اطلاعات ویژه ای را نیز از وضعیت دمای جاده ها ، سمت و سرعت باد، وضعیت سطح جاده‌ها از نظر پوشش یخی و برف یا خشک بوده دریافت دارند که این اطلاعات مستقیما از ایستگاه‌های هواشناسی جاده ای قابل دریافت و تحلیل است. بسته های اطلاعاتی مدیریت حمل و نقل نیز باید بر اساس درخواست و نیاز این بخش تهیه تا اقدام های اجرایی از قبیل دستور کاهش سرعت، بستن مسیرهایی با شرایط خطرناک جوی و الزام به تهیه تجهیزهای ایمنی لازم و … در زمان موثر در تصمیم های این مدیریت اعمال شود.

کاهش تصادفات و در نتیجه کاهش مرگ و میر و جراحت‌ها ، روانی مسیر و سرعت عبور و مرور ، کاهش توقف ها و در راه ماندن‌های مسافرین و خودروها و نیز اشراف مدیریت نگهداری جاده ها بر نحوه برف روبی و یخ زدایی و پرهیز از نمک پاشی های زائد و ده‌ها مورد دیگر ارزش افزوده ایجاد شده توسط بکارگیری اطلاعات هواشناسی جاده ای است که ایجاد این شبکه را به یکی از مفیدترین سامانه های هواشناسی تبدیل خواهد کرد.

ضرورت تامین اعتبارات برای ایجاد ایستگاه‌های هواشناسی

مسعود حقیقت، مدیر کل شبکه پایش سازمان هواشناسی با اشاره به ضرورت تامین اعتبارات هواشناسی به منظور ایجاد ایستگاه‌های هواشناسی گفت: هم اکنون حدود ۴۰۱ ایستگاه فعال برخط یا همان سینوپتیک در کشور وجود دارد که به‌طور ۲۴ ساعته داده‌های هواشناسی را ارسال می‌کنند.۲۵۹ ایستگاه اقلیم‌شناسی نیز که ایستگاه‌های کوچک مقیاس‌تری به نسبت ایستگاه‌های سینوپتیک هستند در کشور مستقر است. برخی ایستگاه‌ها هم کار سنجش باران و برف را انجام می‌دهند که تعداد آن‌ها ۲۴۸۳ ایستگاه است.

وی با اشاره به استقرار ۹ رادار هواشناسی در کل کشور گفت: این رادارها از باندهای مختلف وضعیت جوی اطراف خود را پایش می‌کنند. افزون بر این ۴۷ ایستگاه هواشناسی کشاورزی در کشور داریم که وضعیت مزرعه و هواشناسی را پایش می‌کنند و از طریق این اطلاعات، توصیه‌های هواشناسی در اختیار کاربران مختلف اعم از باغداران، دامداران، مزرعه‌داران، زنبورداران و سایر گروه‌های حوزه کشاورزی قرار می‌گیرد.

به گفته وی،  ۶۶ ایستگاه جاده‌ای در نقاط مختلف کشور به منظور جمع‌آوری، پردازش و ارایه توصیه به رانندگان در مورد وضعیت جوی جاده‌ها مستقر هستند.

وی در مورد برنامه‌ریزی‌های سازمان هواشناسی برای تجهیز ایستگاه‌ها و رادارهای هواشناسی گفت: یک برنامه پنج ساله در راستای برنامه ششم توسعه برای تهیه تجهیزات وجود دارد که بر اساس آن به جزییات مشخص شده که تا پنج سال آینده باید تعداد ایستگاه‌های سینوپتیک، باران‌سنجی، هواشناسی کشاورزی و جاده‌ای و رادار به چه تعدادی برسد البته اجرای این برنامه پنج ساله مستلزم تامین اعتبارها است و سعی داریم ضمن پیگیری منابع مالی سازمان هواشناسی ایستگاه‌ها را تجهیز کنیم.

پیشرفت نکردن ایستگاه‌های هواشناسی با اعتبارهای قطره چکانی

داود پرهیزکار، رئیس سازمان هواشناسی و معاون وزیر راه، از وضعیت بودجه این سازمان انتقاد کرد و گفت: مسلما با اعتبارهای قطره‌ چکانی مسیر بهبود وضعیت هواشناسی کشور سرعت بالایی نخواهد داشت. متاسفانه پایه اعتبارهای سازمان هواشناسی از گذشته بسیار ناچیز بود و با اینکه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای افزایش اعتبارهای هواشناسی انجام شده است و موفقیت‌های محدودی در این زمینه به دست آمده اما هنوز هم با بودجه‌های محدود هواشناسی امکان انجام خیلی از پروژه‌ها وجود ندارد.

وی تاکید کرد: تمام امکانات سخت‌افزاری هواشناسی تولید خارج است بنابراین باید این دستگاه‌ها و تجهیزات را با ارز خریداری کنیم و طبیعی است که با نوسان قیمت ارز مشکلاتی برای توان مالی سازمان ایجاد می‌شود زیرا اعتبارهای سازمان هواشناسی ثابت است و با افزایش قیمت ارز بودجه سازمان بیشتر نمی‌شود.

ضرورت توسعه هواشناسی دریایی در منطقه مکران

بهزاد لایقی، مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی طوفان‌های حاره‌ای را یکی از مهمترین پدیده‌های دریایی منطقه مکران دانست و نقش این طوفان‌ها را در بروز امواج شدید مخرب توصیف و بر ضرورت ارایه پیش‌بینی‌ این طوفان‌ها به مردم محلی این منطقه تاکید کرد و گفت: طوفان‌های حاره‌ای در فصل تابستان در نیم کره شمالی زمین رخ می‌دهد که افزایش دمای آب عامل اصلی وقوع آن است. اثر این طوفان‌ها که در مناطق مختلف به شکل‌های متفاوت بروز پیدا می‌کند در شبه قاره هند به شکل بارش‌های شدید است و طبیعی است که در مناطق نزدیک به این منطقه از جمله ایران به ویژه منطقه مکران اثر این طوفان به‌صورت امواج بلند موسوم به امواج دورا دیده می‌شود که نسیم خنکی را هم به همراه دارد و در ماه‌های خرداد تا شهریور هوای معتدلی ایجاد می‌کند.

وی در مورد تاثیر مخرب طوفان‌های حاره‌ای اظهار کرد: این طوفان‌ها موجب بروز امواج شدید و تخریب سازه های ساحلی و شناورهای صیادی و تجاری شود.

مدیر کل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی افزود: اگر طوفان‌های حاره‌ای از اقیانوس هند وارد دریای عمان شود، می‌تواند موجبات تخریب‌های گسترده‌ای را فراهم کند. نمونه طوفان حاره‌ای در سال‌های اخیر طوفان‌ گنو در سال ۸۶ است که تا نزدیکی تنگه هرمز در استان هرمزگان هم کشیده شد و بارش‌های شدیدی را در سواحل مکران به همراه داشت به‌طوری که در بسیاری از ایستگاه‌های هواشناسی بارش‌های بالاتر از ۱۰۰ میلیمتر ثبت شد که معادل بارش سالانه این منطقه بود.

 

به گفته لایقی، طوفان‌ حاره‌ای گنو باعث وقوع سیل و تخریب و قطع راه‌های مواصلاتی شد، آن هم در منطقه‌ای که معمولا میانگین بارش‌ها ناچیز است. واضح است که اگر اثر باد و موج ناشی از طوفان حاره‌ای دریای عمان و سواحل این منطقه از جمله مکران را دربرگیرد، می‌تواند باعث تخریب ساحل، سازه‌ها و تاسیسات ساحلی، کشیتی‌ها و حتی سکونتگاه شهری کنار ساحل شود.

کاهش خسارت طوفان‌ حاره‌ای از طریق پیش‌بینی به‌موقع

وی با اشاره به طرح توسعه سواحل مکران تاکید کرد: در این زمینه  با ارایه پیش‌بینی‌های دقیق می‌توانیم به کاهش آسیب‌ها و تخریب‌های ناشی از طوفان‌های حاره‌ای اقدام کنیم البته با توجه به این که مبدا این طوفان‌ها اقیانوس هند است، سازمان هواشناسی جهانی مراکز پیش‌بینی طوفان‌های حاره‌ای را در این منطقه تاسیس کرده است. کشورهای هند و فرانسه متولی این مراکز هستند و پیش‌بینی‌های طوفان حاره‌ای را تهیه و به سایر نقاط ارسال می‌کنند.

مدیر کل مرکزعلوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی با بیان اینکه مرکز علوم جوی سازمان هواشناسی هم در این زمینه فعال است و سعی داریم علاوه بر دریافت هشدارهای سازمان هواشناسی جهانی در مورد وقوع طوفان‌ حاره‌ای در زمینه زمان رسیدن طوفان به سواحل ایران، شدت وزش باد، میزان بارش و … اطلاع‌رسانی کنیم همچنین قصد داریم از طریق فراهم کردن ابزارهای مورد نیاز خودمان هم اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه ارائه کنیم.

لایقی تاکید کرد: کاهش خسارات ناشی از طوفان‌ حاره‌ای یکی از مهمترین اهداف ارایه این اطلاعات است به همین علت قصد داریم از طریق مدل‌های هواشناسی و دریایی درباره نحوه حرکت طوفان حاره‌ای و میزان فعالیت آن در سواحل ایران برای کاربران مختلف هواشناسی از ماهیگیران گرفته تا برنامه‌ریزان توسعه سواحل تحلیل و پیش‌بینی ارایه دهیم.

وی در پایان در مورد ابزارهای مورد نیاز برای ارایه پیش‌بینی طوفان حاره‌ای در سواحل دریای عمان اظهار کرد: تعدادی نرم افزار احتیاج داریم که یا باید توسط کارشناسان داخلی یا منابع علمی خارج از کشور تهیه شود. افزون بر این نرم‌افزارها، به داده‌های اولیه نیاز داریم تا این مدل‌ها قابلیت اجرا داشته باشند و برای این هم نیازمند دسترسی به شبکه اندازه‌گیری موجود در منطقه اقیانوس هند و سایر کشورها هستیم زیرا تنها در صورت عضویت و فعالیت در شبکه‌های پایش منطقه‌ای و جهانی در حوزه هواشناسی دریایی است که امکان دریافت اطلاعات از سایر کشورها برای ما فراهم می‌شود. لازمه آن همکاری بیشتر با این شبکه‌ها و تبدیل شدن به عضو فعال است.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.