نگاهی به منوی غذای دایناسورها
صدها میلیون سال پیش، اکوسیستم و سرزمین‌های امروزی شمال آفریقا تحت سیطره و کنترل درندگان غول‌پیکر ماقبل تاریخ بود. دایناسورهای غول‌پیکر شکارچی تروپود (theropod)، کروکدیل‌های بزرگ و به میزان بسیار کمتری دایناسورهای گیاه‌خوار در این منطقه زندگی می‌کردند. در این میان سؤال مهمی که پاسخ به آن می‌تواند بخش‌هایی ناشناخته از دوران فوق را روشن کند، چگونگی وجود هم‌زمان این میزان زیاد از دایناسورهای گوشت‌خوار در کنار یکدیگر است.
برخی از دایناسورهای گوشت‌خوار بزرگ بیشتر به شکار جانوران خشکی از قبیل دایناسورهای علفخوار علاقه‌مند بودند و از سوی دیگر دایناسورهایی مانند spinosaurids بیشتر به شکار ماهی‌ها و تغذیه از موجودات آبزی می‌پرداختند. یافته‌های فوق همچنین نشان می‌دهد کروکدیل‌های غول‌پیکر این دوران ازجمله Sarcosuchus دارای رژیم غذایی بینابینی بوده و از هر دو گروه شکارهای زمینی و دریایی بهره می‌بردند.
تیمی از پژوهشگران دیرینه‌شناس فرانسوی برای بررسی دقیق این موضوع به مطالعه فسیل‌های منطقه Gadoufaoua در نیجر پرداختند که آثار دایناسورها در رسوبات آن باقی‌مانده و تاریخ این بقایا نیز به ۱۲۰ میلیون سال پیش بازمی‌گردد. در ادامه این پژوهشگران اقدام به بررسی بسترهای رسوبی منطقه Kem Kem در مراکش کردند که این محوطه نیز به حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش تعلق داشته و در هر دو منطقه تعداد زیادی دایناسور گوشت‌خوار در مقایسه با دایناسورهای گیاه‌خوار وجود داشت. علاوه بر این در مطالعات فوق، پژوهشگران میزان ایزوتوپ‌های کلسیم موجود در این فسیل‌ها را به‌ویژه در مینای دندان‌های آن‌ها بررسی و اندازه‌گیری کردند. در بین موجودات مهره‌دار، کلسیم موردنیاز بدن به‌طور عمده از طریق رژیم غذایی تأمین می‌شود. با مطالعه ترکیبات ایزوتوپ موجود در جانورانی مانند علفخواران و ماهی‌ها که عمدتاً توسط شکارچیان صید می‌شدند و مقایسه آن‌ها با دندان‌های گوشت‌خواران، امکان بررسی و کشف رژیم غذائی و نوع تغذیه دایناسورها وجود دارد.
اطلاعات گرداوری شده نشان می‌دهد در هر دو نمونه رسوبات بررسی‌شده، شباهت‌هایی وجود دارد. برخی از دایناسورهای گوشت‌خوار بزرگ ازجمله abelisaurids و carcharodontosaurids بیشتر به شکار جانوران خشکی از قبیل دایناسورهای علفخوار علاقه‌مند بودند و از سوی دیگر دایناسورهایی مانند spinosaurids بیشتر به شکار ماهی‌ها و تغذیه از موجودات آبزی می‌پرداختند.
یافته‌های فوق همچنین نشان می‌دهد کروکدیل‌های غول‌پیکر این دوران ازجمله Sarcosuchus دارای رژیم غذایی بینابینی بوده و از هر دو گروه شکارهای زمینی و دریایی بهره می‌بردند. بدین ترتیب شکارچیان مختلف با انتخاب حوزه‌های مختلف غذایی، رقابت احتمالی را به کمترین میزان ممکن کاهش می‌دادند.
گفتنی است در برخی موارد استثنائی، فسیل‌های دایناسورها نشان‌دهنده محتویات معده جانور هستند که این موضوع نیز می‌تواند برای بررسی رژیم غذائی این جانوران بسیار کمک‌کننده باشد. متأسفانه هنوز شواهد و مدارکی که نشان‌دهنده رژیم غذایی دقیق دایناسورها باشد وجود نداشته و مطالعه ایزوتوپ‌های کلسیم می‌تواند یک الگوی یکسان جهانی را از این منظر در اختیار پژوهشگران قرار دهد که نوع تغذیه آن‌ها را بر پایه نوع تغذیه و اکوسیستم محیطی دایناسورها نشان می‌دهد. به باور دانشمندان، این روش می‌تواند مسیری باز و روشن درزمینهٔ مطالعه زنجیره غذایی جانوران در روزگار گذشته فراهم کند.
منابع مالی و بودجه این مطالعات از سوی موسسه پژوهشی Labex Institut des origines de Lyon، انستیتوی ملی علوم جهانی (the Institut national des sciences de l’Univers) و بنیاد ژوراسیک (Jurassic Foundation) تأمین‌شده است.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: heritagedaily
No tags for this post.
