ترویج علم یک مفهوم کیفی غیرقابل ارزیابی است

دکتر محمد حسن زاده در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس ، با اشاره به اهمیت بحث ترویج علم ، گفت: ترویج علم یک فریضه است و من به آن به عنوان گزینه نگاه نمی کنم بلکه به عنوان یک ضرورت و امر واجب نگاه می کنم که هم دلیل عقلی دارد وهم دلیل نقلی. دلیل نقلی آن است که زکات علم اشاعه اش است و دلیل عقلی این است که علم، نور است و اگر نور را در یک جا نگاه داریم، ظلم به نور کردیم و به مردم. بنابراین بایستی نور در اختیار مردم قرار گیرد.

حسن زاده افزود: اما ضرورت عینی و واقعی ترویج علم یک بحث تاریخی است. امروزه تقریبا یک تقسیم کار در جوامع صورت گرفته که بر مبنای آن عده ای تولیدکننده علم هستند و عده ای استفاده کننده آن. تولیدکنندگان علم اغلب دانشمندان هستند که اینها به تدریج تبدیل به قشری از جامعه شده اند که منش، رفتار، زندگی، نوع حرف زدن و معاشرت خاص خودشان را دارند. این باعث می شود که در درازمدت بین جامعه علمی و عموم مردم فاصله بیفتد. بنابراین ما با هدف توانمندسازی عموم مردم و ایجاد علقه و نزدیکی بین آنها و دانشمندان و همچنین جلب حمایت جامعه از علم و رسوخ دادن علم در تمامی مناسبات اجتماعی لازم است که علم را همگانی کنیم که به این موضوع، ترویج علم گفته می شود. این ضرورت روز به روز در حال افزایش است و ما هر روز که جلوتر می رویم انبوهه ای از علم تولید می شود. برای هماهنگ و همراه کردن جامعه با این رشد تصاعدی، لازم است که برنامه هایی برای ترویج علم داشته باشیم.

مدیرگروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: وضعیت ترویج علم در کشور ما حالت بینابینی دارد، نه خیلی بد است و نه خیلی خوب. ولی با توجه به پیشینه تمدنی کشور ما، می توان گفت که باید خیلی بیشتر از اینها در این حوزه فعالیت کنیم. ما در کشورمان انجمن ترویج علم داریم، مجلات علمی عمومی داریم که نزدیک به زبان عمومی می نویسند، گروه هایی داریم که هدفشان ترویج علم است و سازمان های مردم نهادی داریم که در حوزه همگانی سازی علم فعالیت می کنند. اما با توجه به سطح دانشمندان و پیشرفت علمی در کشور به نظر می رسد که بخش ترویج علم نادیده گرفته شده است و در سیاست های کلان علمی جایگاه این حوزه آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است. الان برای تولید علم جوایز متعددی در نظر گرفته شده است ولی برای کسی که در حوزه ترویج و همگانی سازی علم فعالیت می کند نه جایزه خاصی در نظر گرفتیم و نه به اندازه تولید علم مرتبت می بخشیم. بنابراین نیازمند ارتقای جدی این حوزه در کشور هستیم.

وی در پایان گفت: وضعیت ترویج علم در کشورهای مختلف قابل ارزیابی نیست چون ترویج علم یک مفهوم کیفی است و مفهوم کیفی به سادگی قابل سنجش نیست. ما ممکن است بتوانیم تعداد نهادهایی که در حوزه ترویج علم فعالیت می کنند را بشماریم و یا برنامه های رادیویی و تلویزیونی مربوط به این حوزه را. این شاخص ها را می توان ارزیابی کرد اما واقعیت این است که از بعد محتوایی و تاثیرگذاری، سنجش کار دشواری است.       

No tags for this post.