تلویزیون تعاملی، راهی به خانه‌های هوشمند

شاید بتوان گفت که باوجود گسترش و همگانی‌شدن اینترنت، هنوز تلویزیون پرمخاطب‌ترین رسانه جهان است. آمارها نشان می‌دهند که به‌طور میانگین، یک چهارم از وقت بیدارى مردم در پاى تلویزیون مى‌گذرد. تلویزیون‌های خانگی از آغاز اختراع تاکنون تنها برنامه‌هایی متمرکز و فراگیر برای همه مخاطبین ارائه کرده‌اند و ارتباط مخاطب با این رسانه یک‌طرفه تعریف شده است. به این معنی که مخاطب تلویزیون نمی‌تواند برنامه دلخواه خود را از این رسانه درخواست کند و مجبور است که از میان برنامه‌های موجود، برنامه‌ای را برای تماشا انتخاب کند. اما پیشرفت روزافزون دنیای تکنولوژی نسل آینده تلویزیون‌ها را به سمت تلویزیون‌های هوشمند (Smart TV) و تلویزیون‌های تعاملی (Interactive TV) پیش می‌برد.

 

تلویزیون تعاملی چیست؟

تلویزیون تعاملی مخاطبان را قادر می‌کند با خریداری و اتصال یک «ست تاپ باکس» به دستگاه تلویزیون خود و پرداخت حق اشتراک ماهیانه، از خدماتی مانند دسترسی به آرشیو فیلم‌ها و سریال‌ها، موسیقی، پخش زنده، خرید اینترنتی، بازی آنلاین، بانک آنلاین و غیره بهره‌مند شوند.

بر اساس این تعریف مهم‌ترین تفاوت تلویزیون تعاملی با تلویزیون‌های عادی، نقش مخاطب در نمایش برنامه‌های تلویزیون است. در تلویزیون عادی مخاطب صرفاً یک دریافت‌کننده اطلاعات است و تنها می‌تواند از میان آن‌چه که از مرکز پخش برنامه‌های تلویزیونی از طریق امواج رادیویی و تلویزیونی ارسال می‌شود، برنامه دلخواه خود را انتخاب و تماشا کند، در شرایطی که زمان پخش برنامه‌ها و ترتیب پخش آن‌ها نیز در اختیار مخاطب نیست. اما در تلویزیون تعاملی مخاطب علاوه بر آن‌که دریافت‌کننده اطلاعات است، می‌تواند فرستنده اطلاعات نیز باشد، درست مانند استفاده از اینترنت. درواقع تلویزیون تعاملی با همان پروتکل‌هایی کار می‌کند که اینترنت کار می‌کند. به همین دلیل به آن IPTV (Internet Protocol Television) نیز گفته می‌شود.

درحقیقت شرکت یا مؤسسه‌ای که تلویزیون تعاملی را اداره می‌کند، بانکی از برنامه‌های مختلف را در دست دارد که آن‌ها را در اختیار مخاطب تلویزیون قرار می‌دهد. مخاطب نیز با ارسال اطلاعات مدنظر خود، می‌تواند برنامه دلخواه خود را در زمان موردنظر خود درخواست کند و به تماشای آن بنشیند. درست مانند سرچ و سپس درخواست یک فیلم خاص از شبکه اینترنت. با تلویزیون تعاملی مخاطب، سلیقه، تخصص، علاقه و فضای فکری خود را در انتخاب برنامه‌های تلویزیون دخالت می‌دهد.

این امکان همچنین فرصتی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد که هم‌زمان اهداف مختلفی را تحقق بخشد. به‌عنوان مثال اگر ارائه‌دهندۀ خدمات تلویزیون تعاملی با اهداف آموزشی این تلویزیون را تأسیس کرده باشد، می‌توان از برنامه‌های آن در مدارس و مراکز آموزشی بهره برد. در حال حاضر استفاده آموزشی از تلویزیون تعاملی در برخی از نقاط دنیا درست مثل استفاده از اینترنت رواج دارد، اما ارزیابی میزان موفقیت آن به سادگی امکانپذیر نیست، چراکه این ارزیابی به دو پارامتر بستگی دارد، نخست نوع خدماتی که تلویزیون تعاملی ارائه می‌دهد و بعد از آن، استفاده‌ای که از برنامه‌های ارائه‌شده انجام می‌شود. نتیجه این ارزیابی مانند اینترنت می‌تواند مفید و سازنده تلقی شود و یا مخرب و آسیب‌رسان باشد.

 

کاربردهای یک تلویزیون تعاملی چیست؟

تلویزیون تعاملی نه تنها می‌تواند یک دستگاه پخش برنامه‌های تلویزیونی آن هم به انتخاب مخاطب باشد، بلکه در حقیقت می‌توان گفت همزمان یک دستگاه پخش ویدئو، ضبط صوت، رادیو، کامپیوتر، تلفن، دفتر تلفن، ساعت، تقویم، ماشین حساب، مرکز خرید خانگی، مرکز اطلاع رسانی هواشناسی، بورس و … است. کاربردهای یک تلویزیون تعاملی در آینده نزدیک پا را از این هم فراتر خواهد گذاشت و مدیریت خانه و خانه‌داری را بر عهده خواهد گرفت. کنترل چراغ‌ها و پرده‌ها، باز و بسته کردن پنجره‌ها، تنظیم درجه حرارت خانه‌ها، آبیاری گیاهان، خاموش و روشن کردن اجاق گاز و … کارهایی هستند که از طریق تلویزیون تعاملی برای رسیدن به خانه‌های هوشمند در آینده‌ای نه چندان دور انجام خواهد گرفت.

تلویزیون تعاملی در ایران

چند سالی است که تلویزیون تعاملی در ایران با کمک تکنولوژی‌های روز جهانی و متخصصان بومی کلید خورده و زمان زیادی تا تحقق آن باقی نمانده است. در آذرماه سال 92، در سالن همایش‌های صدا و سیما با مشارکت رسانه ملی و شرکت مخابرات ایران، فاز نخست گسترش و توسعه تلویزیون تعاملی مهر (مردم همراه رسانه) به صورت رسمی آغاز به کار کرد. حسین عبدالله‌زاده، ارائه‌دهنده تلویزیونی تعاملی آی‌پی مدیا، تعرفه اشتراک ماهیانه استفاده از این تلویزیون تعاملی را 15 هزار تومان اعلام کرد و گفت که امکان استفاده از این رسانه ملی با سرعت دسترسی بیش از 4 مگابیت بر ثانیه و بدون نیاز به اینترنت فراهم شده است.

علاوه بر شرکت مهر، چند شرکت‌ دیگر مانند ایرانسل، آسمان، باران تلکام، تراشه سبز و نشر الکترونیک نیز تاکنون از صداوسیما مجوز تلویزیون تعاملی دریافت کرده‌اند.در این میان از آنجا که هیچ کدام از این تلویزیون ها نتوانسته اند آنطور که باید فعالیت کرده و با مخاطبانشان تعامل داشته باشند باید دید تلویزیون تعاملی سینا چه زمانی راه اندازی میشود و در نهایت چه تاثیری در خیل گسترده مخاطبانش یعنی دانش آموزان ومعلمان ایفا خواهد کرد.

گزارش: بهاره صفوی

 

 

 

 

 

No tags for this post.