ستاره های کیفی خودروهای داخلی همچنان بی کیفیت هستند
روز گذشته خبری در صدر رسانه های جهان قرار گرفت که بر مبنای آن امن ترین خودروهای جهان رده بندی و معرفی شده اند. بر این اساس خودروی بی ام دابلیو سری 5، جنسیس جی 80 و تویوتا کمری دارای بالاترین عنوان امنیت در خودروهای جهان شناخته شدند.
این استاندارد امنیتی بیشتر بر پایه میزان توانایی خودرو در حفظ جان سرنشینان در مواجهه با تصادف های شدید بنا شده است و سه خودروی برتر از این منظر به ترتیب رتبه های نخست تا سوم را به خود اختصاص داده و مرسدس بنز کلاس جی ال سی، مرسدس بنز کلاس ای، سوبارو امپرزا، سوبارو اوت بک، کیا سئول، کیا سراتو و هیوندای سانتافه اسپورت در رتبه های چهارم تا دهم قرار گرفتند.
در حال حاضر فارغ از آمارهای رسمی و اظهار نظرهای غیر رسمی می توان شاهد عدم وجود امنیت کافی سرنشینان خودروهای ایرانی در تصادفات جاده ای بود. موضوعی که شاید مسئولین باید به طور جدی تری به آن پرداخته و با شکستن انحصار خودروسازی در ایران و ایجاد بازار رقابتی، شرایط افزایش امکانات و استانداردهای امنیت خودرو ها را فراهم کنند. موضوعی که مستقیما با جان و سلامت شهروندان مرتبط است.
در دنیا استانداردهای مختلفی برای امنیت خودرو و سرنشینان آن طراحی شده است که یکی از پذیرفته ترین آن ها که دارای رده بسیار بالایی از استاندارد های حفاظتی بوده و جنبه های مختلفی را محاسبه می کند، استاندارد )IIHS) است.
استاندارد )IIHS) چیست؟
این استاندارد در حقیقت مخفف The Insurance Institute for Highway Safety است که متعلق به یک شرکت غیر دولتی و غیر انتفاعی آمریکایی است که در سال 1959 میلادی پایه گذاری شده و دفتر مرکزی آن در آرلینگتون (Arlington) ویرجینیا قرار دارد.
هدف اصلی این شرکت، کاهش میزان خسارات مادی و جانی در تصادفات بوده و به این ترتیب با انجام آزمایش های مختلفی می تواند میزان جراحات احتمالی و خسارت های هر تصادفی را از زاویه های مختلف پیش بینی و تحلیل کند.
)IIHS) عمدتا تحقیقاتی برای رتبه بندی خودروهای پر فروش و محبوب و البته محصولات مصرفی خاص مانند صندلی کودک ارایه داده و همچنین پژوهش هایی را در زمینه طراحی جاده ها، قوانین ترافیکی و سیاستگزاری های این حوزه انجام می دهد.
انواع آزمایش های امنیت خودرو
موسسه فوق الذکر، آزمایش های مختلفی را زمینه امنیت خودروها انجام می دهد که عمدتا بر پایه استانداردهای اداره ملی امنیت ترافیک بزرگراه های ایالات متحده آمریکا (NHTSA) و برنامه ارزیابی خودروهای جدید (NCAP) طرح ریزی شده اند.
نتایج آزمایش های IIHS و NHTSA می توانند با یکدیگر متفاوت باشند و لزوما دو خودرو از این استانداردها امتیاز یکسانی نمی گیرند. برای نمونه خودروی Chevrolet Venture از استاندارد NHTSA، 4 ستاره از حداکثر 5 ستاره دریافت کرد در حالی که از منظر استاندارد IIHS این خودرو در رتبه خودروهای یک ستاره و ضعیف طبقه بندی شد که دلیل آن نتایج ضعیف خودرو در تصادف های منجر به انحراف و واژگونی بود که در آزمایش NHTSA مد نظر قرار نمی گرفت.
در آزمایش استاندارد IIHS شش جنبه مختلف امنیتی خودرو ها به طور جدا گانه ای ارزیابی شده و به صورت خوب، قابل قبول، کم و ضعیف رتبه بندی می شود.
آزمایش تصادفات مستقیم و رو به رو: در این آزمایش میزان استقامت حداقل 40 درصدی خودروها در تصادفات مستقیم و از جلو با سرعت 65 کیلومتر در ساعت بررسی شده و میزان استحکام آن ها مشخص می شود. این آزمایش از سال 1995 میلادی به مجموعه آزمایش های مورد نیاز یک خودرو برای تائید امنیت آن افزوده شد.
در مرحله بعد آزمایش تصادف کامل و 100 درصدی خودروها از رو به رو و بخش جلویی انجام می شود که قبولی در این آزمایش نشان دهنده میزان بیشتر امنیت خودروها است.
آزمایش تصادفات کوچک از جلو: این آزمایش به منظور تکامل آزمایش تصادفات مستقیم از جلو ابداع شده و در آن استانداردهای پیشین به میزان 40 درصد افزایش پیدا کرده و در دور اول تست، که شامل 11 وسیله نقلیه لوکس و لوکس متوسط بود، اکثر وسایل نقلیه ضعیف بوده و تنها سه وسیله نقلیه رتبه بندی خوب یا قابل قبول دریافت کردند. این سیستم رتبه بندی شبیه به مورد شماره یک یعنی آزمایش تصادفات مستقیم و رو به رو است اما دارای برخی از تفاوت های کلیدی است که بر اساس آن بخش انتهای گلگیرها، امنیت پای سرنشینان جلوی خودرو بررسی شده و نمره کامل بر پایه عدم استفاده از کیسه هوا اعمال شده و سپس کیسه های هوا به موارد امنیت خودرو افزوده می شوند.
آزمایش تصادف از پهلو: این آزمون به شدن مورد نیاز هر خودرویی بوده و در آن سیستم سازه خودرو و کیسه های هوای جانبی مورد آزمایش قرار می گیرند. باید در نظر داشت که در تصادف های از پهلو، کمربند های ایمنی نقش محافظتی چندانی نداشته و این آسیب ها معمولا ضایعات نخاعی در پی خواهند داشت. آزمایش تصادف از پهلو در سال 2003 ابداع و در دسته بندی استانداردهای IIHS قرار گرفت.
دیگر آزمایش های مورد نظر در استاندارد IIHS، آزمایش استحکام سقف، ارزیابی اجتناب از تصادم جلو و ارزیابی چراغ های جلو است.
خودروهای ایرانی و استانداردهای امنیتی
بحث امنیت خودروهای داخلی و میزان قابل اعتماد بودن ان ها از جمله بحث های پر حاشیه ای است که همواره در کنار صنعت خودروسازی وجود داشته و معمولا سطح ضعیف استانداردهای اعمال شده در خودروهای ساخت داخل، مورد انتقاد کارشناسان قرار داشت. برای نمونه در یکی از آخرین اظهارنظرهای مسئولان کشور در این رابطه، داوود کشاورزیان معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان راهداری و حمل و نقل؛ در همایش بیمه و توسعه اظهار داشت که ما با جمعیتی کمتر از یک درصد جمعیت جهان، 25/1 درصد از تلفات جاده ای را به خود اختصاص داده ایم.
وی با تاکید بر ساخت خودروهای ایمن تر، راه های دارای امنیت بیشتر و سیستم امداد و نجات قوی تر خواهان افزایش استانداردهای خودرویی و جاده ای در ایران شد. از سوی دیگر در گزارش کیفیت خودروهای داخلی که به تازگی منتشر شد نیز شاهد هستیم که از میان ۴۰ محصول مورد بررسی قرار گرفته، تنها کیفیت دو خودرو ارتقا پیدا کرده است و سایر خودروهای ساخت کارخانه های داخلی، به لحاظ ستاره‌بندی تغییر خاصی را تجربه نکرده‌اند.
شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ایران در حالی گزارش کیفیت خودروهای تولید داخل در آبان‌ماه را منتشر کرده که تاکنون جزئیات کیفی خودروهای تولید داخل در مهرماه منتشر نشده است. این موضوع در حالی است که گزارش آبان ماه نیز با نقایصی همراه است؛ بنا به رسم معمول، شرکت بازرسی گزارش کیفی خودروهای تولید داخل را در مقایسه با ماه گذشته منتشر می‌کرد؛ حال در شرایطی گزارش کیفی خودروهای سواری در آبان منتشر شده که امکان مقایسه آن با گزارش مهر ماه (به دلیل عدم انتشار این گزارش) وجود ندارد.
براساس گزارش شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ایران، 40 مدل خودرو سواری مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند. روشی که این شرکت برای ارزیابی کیفی خودروها لحاظ می‌کند، به این صورت است که هر محصول بسته به امتیازات کسب شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت می‌کند. این موضوع در حالی است که هیچ‌کدام از خودروها موفق به کسب بیش از چهار ستاره نشده‌اند. بنابراین گزارش اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو است و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو از سطح کیفی بهتری برخوردار است. براساس این گزارش از بین 40 خودرویی که مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، 9 خودرو چهار ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند؛ بنابراین 5/ 22 درصد از خودروهای یاد شده توانستند به کیفیت نسبتا ایده‌آل دست یابند. لازم به توضیح است که این استانداردهای به کار رفته در رتبه بندی و ستاره های ارائه شده برای خودروها بر اساس استاندارد IIHS نبوده معیارهای دیگری را مد نظر قرار می دهد.
این موضوع در حالی است که شاهد این موضوع هستیم که خودرویی با کمترین استانداردهای امنیتی در صدر خودروهای پر فروش کشور قرار دارد. این آمارها نشان میدهد که پراید پرفروش ترین خودرو سال 96 تا این لحظه بوده است و بعد از آن به ترتیب پژو 206 ، تیبا، پژو 405 و پژو پارس قرار دارند.
استانداردهای امنیت خودرو در ایران
درایران شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران که زمانی بازوی نظارتی وزارت صنعت بوده است و در سال 89 به بخش خصوصی واگذار شده است، معیارهای 9 گانه ای را برای کیفیت خودرو در نظر گرفته است. از آنجایی که ارتباط این معیارها با ایمنی خودرو در زمان وقوع تصادف به روشنی مشخص نشده است، نمی توان در مورد ارتباط به ستاره هایی که این سازمان به خودروها می دهد و میزان حفاظت خودرو از سرنشینان اظهار نظر کرد.
آنچه مسلم است این است که این خودروهای پرفروش داخلی، سهم عمده ای در موفقیت یا شکست سازمان های متولی ایمنی راه های بین شهری و معابر درون شهری برای کاهش تلفات تصادفات از 16 هزار کشته و ده ها هزار مجروح و معلول خواهند داشت.
در حال حاضر فارغ از آمارهای رسمی و اظهار نظرهای غیر رسمی می توان شاهد عدم وجود امنیت کافی سرنشینان خودروهای ایرانی در تصادفات جاده ای بود. موضوعی که شاید مسئولین باید به طور جدی تری به آن پرداخته و با شکستن انحصار خودروسازی در ایران و ایجاد بازار رقابتی، شرایط افزایش امکانات و استانداردهای امنیت خودرو ها را فراهم کنند. موضوعی که مستقیما با جان و سلامت شهروندان مرتبط است.
گزارش: احسان محمدحسینی
