موج جدید ابتلا به ایدز در راه است

فهم این موضوع که الگوی ابتلا به اچ‌آی‌وی در ایران تغییر پیدا کرده است، بسیار مهم است چراکه مستقیماً روی سیاست‌گذاری‌های مبارزه با اچ‌آی‌وی تأثیر می‌گذارد. اما داشتن این آگاهی به تنهایی کافی نیست، مبارزه با ویروس اچ‌آی‌وی و اعمال سیاست‌های درست و کارآمد مستلزم به دست آوردن شناخت دقیق و درستی از دلایل، راه‌های ابتلا و نرخ ابتلای ویروس در جامعه است. عدم پذیرش رسمی این مسأله تا امروز باعث شده که سیاست‌های مبارزه با ایدز در ایران کماکان بر جلوگیری از ابتلا به روش تزریقی مبتنی باشد و روش‌های انتقال از طریق روابط پرخطر جنسی نادیده گرفته شود.

سیاست مرکز مبارزه با ایدز ملل متحد در این راستا قرار گرفته است که تا سال 2030 نرخ ابتلا به بیماری ایدز را در جهان به صفر برساند. شعار این سازمان نیز Getting Zero بر همین مبنا انتخاب شده است.

پروین افسر کازرونی، رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت می‌گوید راه احتمالی انتقال در ۳۲.۷ درصد موارد، اعتیاد تزریقی، ۴۷.۹ درصد، روابط جنسی، 2 درصد از مادر به کودک است و در ۱۷.۴ درصد راه احتمالی ابتلا بیان نشده است. همچنین آخرین آمار ابتلا به ایدز در ایران  ۳۶۰۳۹ نفر تا پایان خردادماه ۹۶ است.

فاز اول ایدز در ایران در سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳، از طریق فرآورده‌های خونی آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی شروع شد که توسط انستیتو مریو فرانسه به ایران وارد شدند. این فرآورده‌ها در ایران در اختیار ۹۷۶ نفر از بیماران مبتلا به هموفیلی قرار گرفت و آن‌ها را به ایدز مبتلا کرد. در سال ۱۳۶۶ و پس از کشف اولین بیمار مبتلا به ایدز، رسماً وجود ایدز در ایران علنی شد. با شکایت مبتلایان و خانواده‌هایشان، پرونده‌ای در سال ۱۳۷۶ در این خصوص در محاکم قضایی ایران باز شد. تا اردیبهشت ۱۳۹۰، حدود ۲۰۰ نفر از بیماران دریافت‌کننده این خون‌ها جان باختند.

بعد از آن فاز دوم این بیماری میان کسانی که اعتیاد تزریقی داشتند گسترش پیدا کرد و در عموم آن‌ها علاوه بر آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی، ویروس هپاتیت هم مشاهده می شد.

در دهه اخیر همواره این ظن وجود داشته است که فاز آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی در حال تغییر است. این ظن بر اساس آمارهای به دست‌آمده و مدل‌سازی‌هایی بود که به مرکز مبارزه با ایدز ملل متحد در ایران و اداره مبارزه با بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت اجازه می‌داد تا تخمین واقع‌بینانه‌ای از تعداد درست مبتلایان داشته باشند. این آمارها در طی دهه گذشته به تدریج این تغییرات را در فاز آلودگی نشان می‌دادند، که دلایل آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی از اعتیاد تزریقی به سمت رفتارهای محافظت‌نشده و پرخطر جنسی در حال تغییر است. اما این موضوع به دو دلیل عمده می‌تواند رخ دهد؛ نخست این که سیاست‌های اعمال شده برای کنترل انتقال از طریق اعتیاد تزریقی و سرنگ آلوده در حال کنترل شده است و دوم این‌که رفتارهای پرخطر جنسی محافظت نشده افزایش چشم‌گیری داشته است. اما در آمارهای اعلام شده نسبت هر کدام از روش‌های ابتلا به بازه زمانی قبل مشخص نیست و نمی‌توان فهمید که این افزایش در درصد ابتلا از طریق روابط جنسی به دلیل کاهش ابتلا از طریق سرنگ جنسی رخ داده، یا تغییری در الگوی رفتارهای جنسی جامعه رخ داده است. با این حال با توجه به هشدارهای قبلی در مورد تغییر الگوی رفتارهای جنسی، می‌توان حدس زد که احتمالا ترکیبی از هر دو عامل، در این افزایش چشمگیر نقش داشته است. این اعتراف دیرهنگام در حالی است، که هنوز هیچ برنامه مدونی برای پیشگیری از آلوده شدن به ویروس اچ‌آی‌وی از طریق رفتارهای جنسی در کشور وجود ندارد  بهتر است قبل از انفجار انتشار آلودگی برنامه‌های مبارزه با ایدز بر اساس الگوی جدید تغییر کرده و به روز رسانی شوند.

 

No tags for this post.