راهکارهایی برای افزایش کارایی انرژی در بخش خانگی
صرفه جویی در مصرف انرژی و همچنین کاهش تولید گازهای گلخانه ای یک از اهداف اصلی دولت ها در جهان بوده و کشور ما نیز از این امر مستثنی نیست. در چند سال اخیر اقدامات زیادی در این راستا انجام گردیده و مشوق های بسیاری برای افزایش کارایی انرژی که همواره جزو اهداف اصلی سیاست گذاران انرژی بوده در نظر گرفته شده است. طبق تعریف علم ترمودینامیک، نسبت مقدار گرمای خروجی تولید شده به ازای هر واحد انرژی مصرف شده را کارایی انرژی گویند.
از میان بخش های مختلف مصرف کننده انرژی، بخش خانگی یکی از پرمصرف ترین بخش ها است، به طوری که در کشور ما تقاضای انرژی مفید در این بخش، یک سوم مصرف کل انرژی کشور است. عمده ترین مصارف انرژی بخش خانگی از طریق منابعی چون برق، گازطبیعی، نفت سفید و نفت گاز تامین گردیده و برای خدماتی نظیر گرم کردن خانه، پخت و پز، گرمایش آب، روشنایی و حمل و نقل مورد استفاده قرار می گیرد.
در پژوهشی که به همت محققینی از دانشگاه تبریز به انجام رسیده است، وضعیت کارایی انرژی در مکان های مختلف ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش که با روش مرزی تصادفی انجام شده، شاخص ها و پارامترهای مربوط به مصرف و کارایی انرژی 28 استان در بازه زمانی 1381 تا 1390 اندازه گیری و مطالعه شده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد که مصرف انرژی در بخش خانگی دارای کشش درآمدی مثبت و معنی داری است و به ازای هر یک درصد افزایش در درآمد، مصرف انرژی 0.78 درصد افزایش می یابد. همچنین با افزایش یک درصدی در جمعیت، مصرف انرژی 1.26 درصد افزایش می یابد.
از یافته های دیگر این تحقیق می توان به این نکته اشاره کرد که با افزایش اندازه خانوار، گرایش به کاربرد کمتر انرژی وجود دارد، به این معنی که هر چه جمعیت افراد در یک واحد مسکونی بیشتر شود، سرانه انرژی مصرفی پایین می آید. بر اساس نتایج به دست آمده، افزایش تقاضا برای انرژی خانگی در ایران متناسب با نیاز به سرمایش نیست و می تواند ناشی از گوناگونی جغرافیایی طبیعی کشور باشد.
پژوهشگران اظهار می دارند که بیشترین میزان مصرف برق خانگی در ایران، مربوط به وسایلی نظیر ماشین لباس شویی، جاروبرقی و دیگر وسایل پرمصرف است که برای سرمایش یا گرمایش به کار نمی روند.
بنا بر نتایج به دست آمده، استان های قم، گلستان، لرستان، مازندران، اصفهان و تهران دارای بیشترین و استان های ایلام، سیستان و بلوچستان، اردبیل، بوشهر و کرمان دارای کمترین کارایی انرژی بخش خانگی هستند و در کل حدود 16 استان کشور با داشتن کارایی بالاتر از حد مرزی 0.71 ، دارای وضعیت نسبتا مناسبی از این لحاظ بوده اند. همچنین استان خوزستان علیرغم داشتن بیش از 7 ماه گرم که استفاده از کولرهای گازی را اجتناب ناپذیر می نماید، دارای کارایی انرژی نسبتا مناسبی حدود 0.65 است. 
نتایج پژوهش حاکی از این است که اکثر استان هایی که دارای کارایی انرژی پایین هستند، از شبکه گاز طبیعی کامل برخوردار نیستند. در مقابل بیشترین تعداد انشعابات گاز طبیعی، تعداد مصرف کنندگان و همچنین بالاترین تعداد عملیات گذاری گاز طبیعی در استان تهران قرار داشته و حدود یک چهارم کل مصرف برق کشور مربوط به این استان است.
مجریان این پژوهش پیشنهاد نموده اند که با توجه به کم اثر بودن سیاست های مبتنی بر قیمت در کاهش مصرف انرژی، اتخاذ سیاست هایی نظیر فرهنگ سازی مصرف انرژی، آموزش در مدارس، تبلیغات رسانه ای و همایش های موثر که همگی جزو سیاست های غیرقیمتی هستند برای بهبود و بهینه سازی مصرف انرژی ضرورت دارد.
قابل ذکر است گزارش این پژوهش طی مقاله ای علمی پژوهشی در «پژوهش نامه اقتصاد انرژی ایران» سال چهارم شماره 13 منتشر گردیده است.
No tags for this post.
