بازگشت دوباره به ماه – بخش دوم
در بخش پیش بخشی از مزیتهای سفر به ماه در مقابل سفر به مریخ در میانمدت و ازنظر برتریهای فنی و اقتصادی صحبت کردیم اما مهمترین سؤالی که در این باید پاسخ داد این است که اگر قرار باشد به ماه برگردیم دلیل ما چه خواهد بود؟
بار قبل ناسا به دلیل رقابتهای سیاسی با بلوک شرق به ماه رفت. سفر به ماه دفعه پیش عملاً اثبات توانایی و برنده شدن در رقابتی بزرگ بود؛ اما قدم گذاشتن دوباره بر ماه نمیتواند دلیل کافی برای سفری دوباره به ماه باشد. ما قبلاً آنجا بودهایم و میدانیم که امکان سفر وجود دارد پس چرا باید به ماه برگشت؟
به نظر میرسد استدلال خوبی نیز در این زمینه وجود داشته باشد.
ما تاکنون از هیچیک از قابلیتهای بالقوه ماه استفاده نکردهایم. ماه میتواند در نقش پایگاهی آزمایشی و تحقیقاتی و همینطور در درازمدت در نقش سکویی برای سفرهای دورودراز تر میانسیارهای مورداستفاده قرار گیرد و درعینحال میزبان برخی از مهمترین آزمایشگاهها و تجهیزات علمی ما باشد.
مدافعان سفر به مریخ از چشمانداز آینده این سفر سخن میگویند. درباره اینکه ما میتوانیم با ادامه این روند، به ساخت شهرکها و مستعمرههایی روی مریخ بپردازیم و در آینده شرایط مریخ را با زمین مشابه کنیم. این کاری عظیم است و نیازمند توسعه فناوریهایی است که قبل از اعزام به مریخ باید در جای دیگری آزموده شوند. اگر قرار باشد در مریخ یا هر جای دیگری دست به ساختوساز بزنیم احتمال زیادی دارد که وابسته به تولید مواد خام از محیط باشیم و شاید استفاده زا فناوری پیشرفته چاپگرهای سهبعدی غولآسا یکی از چشم اندازهای ما باشد. این فناوری را میتوان با دقت بیشتری در ماه آزمود. ما میتوانیم توان شهرکسازی خود در ماه در قالب شهرکهای سطحی و حتی زیرسطحی در ماه و با اطمینان بیشتر بیازماییم و با اطمینان بیشتری قدم در راه مریخ دوردست بگذاریم.
از سوی دیگر نیمهتاریک ماه یکی از بهشتهای رصدی به شمار میرود. جایی بدون جو، بهدور از نور و تشعشات زمین و چشم گشاده به تاریکی عمیق کیهان. اینجا مکانی است که بدون نگرانی از محدودیتهایی که در طراحی تلسکوپهای فضایی وجود دارد، رصدخانههای بزرگ و غولآسایی را طراحی کرد که دید ما از عالم را در طولموجهای مختلف عالم تغییر میدهد. چشماندازی که این تلسکوپها میتوانند در مقابل چشم دانشمندان بگذارند از برخی از بهترین تلسکوپهای فضایی چند نسل آینده نیز بهتر خواهد بود. گفته میشود که رشد دانش ما از عالم بهطور مستقیم و تصاعدی با توان ابزارهای رصدی ما بستگی داشته است و تنها میتوان تصوری کلی از بازهای که چنین رصدخانههایی برای ما به ارمغان میآورند به دست آورد. البته ساخت چنین تجهیزاتی در ماه چالشبرانگیز نیز خواهد بود. نبودن جو نیمه منفی نیز دارد و آن احتمال برخوردهای شهابسنگی است اما این مشکلی است که در مدار هم وجود دارد و راههای نوآورانهای میتواند برای پاسخگویی به آن اندیشیده شود.
ماه اما به دلی گرانش اندکش به پیشران کمتری برای برخاستن از سطح خود نیاز دارد. سرعت فرار روی زمین (سرعتی که لازم است پرتابهای برای فرار از دام گرانش زمین به آن دست پیدا کند) 11.6 کیلومتر بر ثانیه است. این عدد برای سطح ماه تنها 2.38 کیلومتر بر ثانیه است. این به معنی آن است که از پایگاه پرتابی بر سطح ماه با سوخت مشابه زمین میتوان شش برابر جرم به مدار و فراسوی ان فرستاد.
امکان ساخت ایستگاههای فضایی تحقیقاتی بر سطح یا در مدار ماه نهتنها دربردارنده ارزشهای علمی خارقالعاده است که امکانات تازهای را برای ورود بازیگران تازه به این عرصه نیز باز میکند.
از سالها پیش از آغاز عصر فضا ایده توریسم فضایی یکی از جذابترین ایدههای پیش روی انسان بوده است. اینکه افراد بر اساس سطح توانایی مالی خود بتوانند تعطیلات خود را در فراسوی زمین سپری کنند. تا الآن تنها تعداد انگشتشماری توانستهاند با استفاده از امکاناتی که آژانس فضایی روسیه به وجود آورده بود یکهفتهای را در ایستگاه بینالمللی فضایی سپری کنند. نزدیکترین گام بعدی را ممکن است شرکت ویرژن گالاکتیک به رهبری ریچارد برانسون بردارد. این شرکت با الهام از طرح فضاپیمایی که برنده جایزه انصاری ایکس پرایز شد، قصد دارد سفرهایی زیر مداری را طراحی کند و از هماکنون تمام بلیتهای آن به فروش رفته است.
ایده ساخت هتلهایی در مدار زمین برای بسیاری از سرمایهداران سالهای طولانی است که در گوشه ذهن قرار دارد؛ اما توسعه سفر به ماه میتواند امکان سفرهای رفتوبرگشت مداری، اقامت در مدار و در آینده حتی سطح ماه را برای بخش خصوصی هموار کند.
این مسیری است که میتواند نیروی بخش اکتشافهای فضایی جدی و بخش توریسم فضایی را باهم پیوند دهد و گامی غولآسا برای توسعه فناوریهایی بردارد که درنهایت میتواند نهتنها برای توسعه حضور انسان در ماه که برای توسعه سفرهای میانسیارهای اقماری راهگشا باشد.
درنهایت به نظر میرسد اگرچه سفر دوباره به ماه بهاندازه سفر بیسابقه انسان به مریخ در بازه زمانی کوتاهمدت آینده، چشمنواز نیست اما امکانات بالقوهای که به همراه دارد به حدی است که باید آن را بهطورجدی موردتوجه قرار داد.
–
پوریا ناظمی
No tags for this post.