روستاها به استراحتگاه شبانه بدون زیرساخت تبدیل نشوند
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا، محمد درویش روز یکشنبه در نشست مشترک پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان تهران، دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست و تعدادی از سمن های حوزه محیط زیست با موضوع اشتغال پایدار روستایی افزود: بسیاری از روستاهای کشور در حال متروکه شدن هستند که باید ببینم آیا می توانیم این روند را کاهش دهیم.
وی اظهار کرد: در سال 57 حدود 600 هزار نفر حاشیه نشین در اطراف برخی کلانشهرها وجود داشت که بخش عمده آنها متاثر از ساخت سدهای کرج، دز و اجرای برخی پروژه های بزرگ بودند که مجبور به تخلیه روستاهای خود شدند ، اما امروز بر اساس آمارهای اعلام شده جمعیت حاشیه نشینی در کشور به 18 میلیون نفر رسیده است.
درویش ادامه داد: معاونت توسعه روستایی ریاست جمهوری اعلام کرد 34 هزار روستا در کشور تخلیه شده و حدود یک سوم آبادی های خود را از دست داده ایم و این روند که متاثر از مهاجرت است همچنان ادامه دارد عواقب ناخوشایندی مانند افزایش بزهکاری، قاچاق مواد مخدر، تجاوز و طلاق را به همراه دارد.
وی افزود: ورودی سالانه به زندان در کشور 660 هزار نفر است در حالی که در جامعه ای پویا و برخوردار باید یک صدم تا یک هزارم جمعیت آن ورودی به زندان باشد، حضور افراد در زندان موجب بی بضاعت شدن خانواده آنها می شود که مشکلات بعدی را به همراه دارد.
درویش گفت: قرار است دولت 1.5 میلیارد دلار برای معیشت پایدار در روستاها هزینه کند اما نگرانی ما این است که این میزان اعتبار صرف کشاورزی ناپایدار روستایی نشود، این مساله مهمی است و سازمان حفاظت محیط زیست آنرا جدی گرفته است.
وی تاکید کرد: راه نجات از بحران هایی که در آن گرفتار هستیم این است که بتوانیم با کمک همدیگر ، گفت و گو و هم افزایی از آنها خارج شویم که نیازمند تعامل و کاری جدی و همگانی است.
مدیر کل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سالانه پنج هزار هکتار از جنگل های بلوط در منطقه زاگرس از بین می رود که بخش زیادی از آن به ذغال تبدیل می شود بر این اساس سمن های زیست محیطی با همکاری اهالی بومی در روستای گل سفید این منطقه با معیشت جایگزین روند تبدیل بلوط به ذغال را کاهش دادند.
وی افزود: همچنین در خراسان جنوبی ترویج خردمندانه زعفران با کاهش مصرف آب، کود و سموم شیمیایی گام دیگری در راستای معیشت جایگزین است ، نیمی از روستاهای استان خراسان جنوبی متروکه شدند و 463 روستای باقیمانده نیز هر روز منتظر آمدن تانکرهای آب هستند، آمارها نشان می دهد متوسط وزن کودکان زیر 12 سال در این روستاها 11 کیلوگرم کاهش یافته در حالی که بنا به گفته وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی وزن کودکان زیر 12 سال در یک دهه گذشته در کشور دو برابر شده است، بنابراین کاهش وزن در این روستا نشاندهنده فقر مطلق است.
درویش اظهار کرد: اما خبر خوب این است که مسوولان متوجه این نارسایی ها شده اند و در صدد جبران برآمده اند که البته دراین روند باید حواسمان باشد با جاده کشی، نصب اینترنت و برق، روستاها را به استراحتگاه شبانه بدون زیر ساخت های اشتغال تبدیل نکنیم.
وی به عشایر به عنوان گنجینه ای برای توسعه صنعت توریسم در کشور اشاره کرد و گفت: زمانی عشایر به صورت کاملا طبیعی و پیاده مسیر ییلاق تا قشلاق را طی می کردند اما امروزه با استفاده از جاده با خودرو جابجا می شوند که این مساله موجب می شود تا زودتر به مقصد برسند که بر این اساس مرتع آن بخش دچار چرای زودرس می شود .
مدیر کل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: توریسم عشایری یکی از پول سازترین توریسم ها در دنیا است که نباید آنرا از بین ببریم.
وی به نقش جوامع محلی و سمن ها برای شکوفایی روستاها و معیشت پایدار اشاره کرد و گفت: با همکاری جوامع محلی و سمن ها موفق به احیای چندین تالاب که معیشت اهالی به آنها وابسته بود، شدیم که از راهی به جز حفر چاه های بیشتر منجر به تولید ثروت شد.
درویش به کشاورزی ناپایدار در برخی روستاها اشاره کرد و افزود: امسال 150 متر مکعب بر ثانیه آب از کرخه رها شد که قرار بود 80 متر مکعب بر ثانیه آب وارد تالاب هورالعظیم شود اما عملا این روند به طور کامل اتفاق نیفتاد چون در بالادست در حدود 30 هزار هکتار در دشت کرخه کشت برنج انجام شد که نه تنها توسعه پایدار نیست بلکه موجب از بین رفتن منابع می شود.
** سازمان های مردم نهاد می توانند تقویت کننده زیست بوم روستایی باشند
همچنین مدیر گروه پژوهش معماری و طراحی محیط جهاد دانشگاهی در این نشست با اشاره به اینکه سازمان های مردم نهاد می توانند خط شکن های اشتغال پایدار روستایی باشند، گفت: این نهادها می توانند تقویت کننده زیست بوم روستایی باشند.
سعید امینیان اظهار کرد: سازمان های دولتی با برقراری ارتباط مناسب با روستائیان و ارائه آموزش های لازم به آنها زمینه شکوفایی اقتصادی روستاها را فراهم کنند.
وی افزود: وابستگی روستائیان به منابع آب و خاک و استفاده غیراصولی سبب افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها شده و چالش شهرنشینی را ایجاد کرده است.
امینیان یکی از راهکارهای رفع این چالش را تنوع بخشی اشتغال و معیشت روستایی اعلام کرد و گفت: نظام هم توجه جدی به رفع این معضل دارد.
