هر نوع ساخت و ساز در حریم گسل های فعال کشور باید ممنوع شود

 تا قبل از زلزله بم وقتی در مورد ممنوعیت ساخت و ساز در تهران و تبریز هشدارداده می شد، شاهدی امروزی در ایران برای آن قابل ارایه نبود، ولی زلزله بم حجت را تمام كرد.

دکتر مهدی زارع در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، با اشاره به ابعاد زلزله دی ماه 1382 بم، گفت: زلزله بم که در 5 دیماه 1382 رخ داد از نظر تلفات، مخربترین زلزله قرن اخیر ایران بود. آماری رسمی از سوی ثبت احوال مبنی بر 26271 کشته اعلام شد و استاندار وقت کرمان کشته شدن 33000 نفر را تایید کرد. اختلاف در اعداد به کشته شدن حدود 6000 هزار مهاجر افغان (بدون ثبت) و همچنین افرادی که بوسیله خانواده به جاهای دیگر منتقل شده و در اثر جراحات وارده  در همان شهر یا روستای مقصد درگذشتند و یا از ابتدا جنازه آنها به جاهای دیگر منتقل شد مربوط است. ولی به هر حال هر کدام از این آمار ها را بپذیریم، تلفات زلزله بم از هر زمینلرزه دیگری در ایران بیشتر بود.  از نظر شدت خرابی و میزان خسارت زلزله بم با حدود 1 میلیارد دلار خسارت، جایگاه دوم را بعد از زلزله 31 خرداد 69 منجیل (با حدود 1.8 میلیارد دلار خسارت) دارد.

 

زارع افزود: زلزله بم نشان داد كه ساخت و ساز و گسترش شهرهای ایران نزدیك پهنه گسله می تواند به فاجعه ای در حد زلزله بم یا بیش از آن منجر شود. خسارت های زلزله بم در محدوده نزدیك گسل بم  (سوی شرقی و شمال شرق شهر) بیش از بخش های غربی آن بود. تا قبل از زلزله بم وقتی در مورد ممنوعیت ساخت و ساز در تهران و تبریز هشدارداده می شد، شاهدی امروزی در ایران برای آن قابل ارایه نبود، ولی به نظر می رسد كه زلزله بم حجت را تمام كرده باشد. هر نوع ساخت و ساز در حریم گسلهای فعال (كه در حاشیه بسیاری از شهرهای ایران قرار دارند) باید ممنوع گردد. حریم گسل برای گسل بم با توجه به طول گسل و قطعات آن حدود یک كیلومتر به سوی شرق و حدود 2 كیلومتر به سوی غرب می باشد. توصیه می شود كه در بازسازی و توسعه آینده شهر بم چنین محدوده ای صرفا به توسعه فضای سبز (پارك، زمین ورزشی و…) اختصاص یابد. لازم است تا نسبت به تعیین حریم گسلهای فعال در هر شهر با مشورت با موسسات پژوهشی و كارشناسان زلزله شناسی اقدام لازم صورت پذیرد.

 

دانشیار پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزه تاکید کرد: زلزله بم (1382) نشان داد که ساخت و ساز بر فراز  و در حریم گسلهای اصلی و بزرگ – نه فقط به دلیل احتمال گسیختگی مستقیم در محل عبور گسل بلكه به دلیل اینكه در نزدیكی گسلهای بزرگ  امكان بروز جنبشهای بسیار شدید و در نتیجه تشدید خساراتها و تلفات وجود دارد  – با ید محدود گردد. چیزی كه در زلزله بم به صورت بروز اثرهای حوزه نزدیك گسل و تكان های بسیار شدید در راستای قائم (در جهت بالا و پایین) و در راستای افقی در جهت عمود بر گسل بروز كرد.

وی یادآور شد: در شهری بم  در روز 5 دیماه 82  زمانی که زلزله رخ داد، حدود 70 هزار نفر ساکن بودند که حدود 33 هزار نفرشان کشته شدند (آمار رسمی از 26271 کشته حکایت می کند). تصور رخدادی با ابعاد زلزله بم در نزدیکی یا در درون محدوده شهری تهران (با 8.7 میلیون نفر جمعیت در شب هنگام و 13 و نیم میلیون جمعیت در هنگام روز در سال 1393)، مناظری از فاجعه به یاد می آورد که بسیار وسیع خواهد بود. موضوع جدی است. باید هم به فکر باشیم و هم با برنامه و به شیوه علمی عمل کنیم.

زارع در پاسخ به این پرسش که بر اساس برآوردهای صورت گرفته، کشور ما حداکثر توان تحمل زلزله چند ریشتری را دارد؟ گفت: این سوال جوابی مفصل می طلبد، ولی به اجمال باید اذعان کرد که در هر زلزله ای که با بزرگای بیش از 6 ریشتر در نزدیکی (فاصله کمتر از 15 کیلومتری) به هر پهنه جمعیتی (روستایی یا شهری) ما رخ دهد، متاسفانه باید انتظار داشته باشیم که تلفات چند صد نفر یا بیشتر رخ دهد. البته بسته به زمان رخداد (تاریکی شب، یا در طی روز)، فصل رخداد (تعطیلات آخر هفته، نوروز، یا وسط هفته کاری)، و شرایط آب و هوایی (هنگام تابستان یا در زمان بارش برف و باران)، میزان خسارتهای جانی و مالی قابل انتظار بسیار متفاوت هستند.

No tags for this post.