بررسی میزان کربن اتمسفر در طول تاریخ

برخی از افراد اعتقاد دارند که همواره در طول تاریخ حیات در کره زمین؛ تغییرات آب و هوائی وجود داشته و میزان دی اکسید کربن موجود در  اتمسفر همواره در حال تغییر بوده است. در پاسخ به این موضوع باید گفت گفت که اگرچه این موارد درست هستند اما باید در نظر داشت که میزان دی اکسید کربن موجود در اتمسفر کره زمین از آغاز انقلاب صنعتی به شدت افزایش یافته و این روند به گونه ای است که در چند هزار سال گذشته بی سابقه است.

ارتباط دما و دی اکسید کربن

کره زمین به طور طبیعی دارای ویژگی خاصی است که به آن پدیده گلخانه ای گفته می شود. این پدیده برای حفظ حیات در زمین بسیار مهم است و بدون وجود آن دمای سطح زمین در حدود منفی 18 درجه شده و امکان حیات و زندگی انسان وجود نداشت. در حقیقت وجود مقداری گاز دی اکسید کربن در اتمسفر زمین برای حبس کردن دما و ایجاد شرایط زندگی در سیاره ما، لازم و ضروری است.

گاز دی اکسید کربن نقش مهمی در تعدیل تغییرات اقلیمی کوچک ناشی از حرکت مدار زمین ایفا کرده و هر چه هوای زمین سردتر شده است، دی اکسید کربن بیشتری در آب اقیانوس ها حل شده است که در نتیجه آن تاثیرات گازهای گلخانه ای کم شده و هوا رو به سرد شدن بیشتر رفته است.  از سوی دیگر با انتقال دی اکسید کربن از آب اقیانوس ها به اتمسفر، مجددا دمای زمین رو به گرما رفته و در نتیجه دمای عمومی هوا در زمین بیشتر شده است.

پدیده گلخانه ای که امروزه برای ما کاملا شناخته شده است در حدود 150 سال پیش توسط فیزیکدانی به نام  جان تیندال (John Tyndall) کشف شد . وی با استفاده از تجربیات آزمایشگاهی توانست نقش دی اکسید کربن در پدیده گلخانه ای را تفسیر کرده و نمایش دهد. در دهه نخست قرن نوزدهم میلادی نیز یک شیمیدان سوئدی به نام سوانته آرنیوس (Svante Arrhenius) با محاسبه تاثیر دی اکسید کربن در اتمسفر زمین و ارتباط آن با پدیده گلخانه ای، آن را به دوران پس از عصر یخبندان نسبت داد. در دهه های اخیر نیز دانشمندان نسبت به جزئیات پیچیده این ارتباطات اقدام کرده و از طریق مطالعه بخش های داخلی یخ های قطب شمال و گرینلند که در آن برف ها و یخ های متعلق به هزاران سال پیش به صورت صفحات ضخیم یخزده انباشته شده بود، اطلاعات جدیدی در رابطه با میزان دی اکسید کربن در اتمسفر زمین به دست آوردند. این توده یخی حدود 3 کیلومتر طول داشته و هسته داخلی آن حدود 800 هزار سال پیش شکل گرفته است. دانشمندان با بررسی ترکیبات شیمیائی مولکول های آب این توده یخی توانستند تغییرات دمائی را در طول هزاران سال مطالعه کنند. در داخل این توده یخزده، حباب های کوچکی از هوای متعلق به اتمسفر کره زمین در دوران باستان نیز وجود داشت که به دانشمندان اجازه اندازه گیری سطح دی اکسید کربن اتمسفر را در روزگار گذشته می داد. مطالعه این مستندات نشان دهنده ارتباط مستقیم و تنگاتنگی بین دمای هوا و میزان گازهای گلخانه ای در طول دوره های عصر یخبندان بود که نظریات سوانته آرنیوس را تائید می کرد.

گاز دی اکسید کربن نقش مهمی در تعدیل تغییرات اقلیمی کوچک ناشی از حرکت مدار زمین ایفا کرده و هر چه هوای زمین سردتر شده است، دی اکسید کربن بیشتری در آب اقیانوس ها حل شده است که در نتیجه آن تاثیرات گازهای گلخانه ای کم شده و هوا رو به سرد شدن بیشتر رفته است.  از سوی دیگر با انتقال دی اکسید کربن از آب اقیانوس ها به اتمسفر، مجددا دمای زمین رو به گرما رفته و در نتیجه دمای عمومی هوا در زمین بیشتر شده است.

البته شرایط امروزی زمین با دوران گذشته کاملا متفاوت است. انسان از طریق فعایلت های خود میزان زیادی دی اکسید کربن را وارد اتمسفر کرده و این موضوع بسیار سریع و طی مدتی کوتاه رخ داده است. این سرعت تزریق دی اکسید کربن به میزانی بوده که مشابه ان در طول هیچ دوره ای از حیات در کره زمین مشاهده نشده است و شاید باور این موضوع بسیار دشوار باشد که میزان دی اکسید کربن تولید شده توسط انسان طی 17 سال گذشته برابر با میزان دی اکسید کربن تولید شده طی هزار سال قبل از آن است.

پیش از آغاز انقلاب صنعتی، میزان دی اکسید کربن موجود در اتمسفر زمین  280 ppm بود. در این دوران با ظهور عصر یخبندان، لایه های ضخیم یخ در قطب شمال و سیبری شکل گرفت که مطالعات انجام شده نشان دهنده وجود 180 ppm دی اکسید کربن در آن است.

استفاده از سوخت های فسیلی سبب شده است که کربن باستانی ذخیره شده در لایه های زیرین کره زمین آزاد شده و وارد اتمسفر شود. به این ترتیب و پس از انقلاب صنعتی، حجم زیادی از سوخت های فسیلی توسط بشر مصرف شده و میزان زیادی دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای وارد جو کره زمین شده اند.  در سال 2017 میزان دی اکسید کربن موجود در اتمسفر کره زمین 409 ppm بوده که این رقم طی 800 هزار سال گذشته کاملا بی سابقه است. این موضوع سبب افزایش سریع دمای هوا شده و پیش بینی می شود در صورت تداوم شرایط فعلی، متوسط دمای هوای کره زمین طی اواخر قرن جاری به بیش از 4 درجه گرمتر از متوسط دمای هوا در دوران پیش از انقلاب صنعتی برسد. در این میان تنها شانس پیش روی انسان، تداوم راهکارهای حفظ محیط زیست و پایبندی به قراردادهای کاهش دی اکسید کربن مانند قرار داد پاریس است که شاید بتواند کره زمین را از گرم شدن بیشتر نجات دهد.

که دی اکسید کربن ، اصلی ترین دلیل افزایش دما در سطح کره زمین محسوب شده و وجود این گاز سبب محبوس شدن حرارت در سطح می شود.  تقریبا تمام گاز دی اکسید کربن تولید شده در دنیا ناشی از فعالیت های انسانی است و متاسفانه میزان تولید دی اکسید کربن در سال گذشته نسبت به سال پیشین دو و نیم درصد افزایش داشته است.

دانشمندان پیش بینی می کنند روند فعلی تولید دی اکسید کربن که سبب گرمایش زمین می شود در سی سال آینده موجب خواهد شد که میانگین دمای کره زمین دستکم 2 درجه افزایش پیدا کند. متاسفانه این وضعیت بحرانی از سال 2009 آغاز شده و این موضوع در حالی است که دولت ها هیچ نشانه ای از جدی  گرفتن این موضوع از خود نشان نمی دهند.

امروزه پدیده تغییرات آب و هوائی و شواهد رخ دادن آن بسیار واضح بوده و کاملا شناخته شده است. در این میان مهمترین سوال این است که نسل بشر باید چگونه در این رابطه تصمیم بگیرد؟ در این شرایط باید بیش از هر زمان قوی بوده و در حوزه های ملی و سیاسی با یکدیگر همکاری و مساعدت کنیم. تنها در این صورت می توان تاثیرات تغییرات آب و هوائی و گرمایش زمین را کاهش داده و آن را کنترل کرد.

در این ویدئوی کوتاه روند افزایش میزان دی اکسید کربن در کره زمین طی 800 هزار سال گذشته بررسی و آنالیز شده است.

منبع: weforum

ترجمه: فاطمه کردی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا