دیوار بزرگ چین و ارتش سفالین چگونه ساخته شدند؟

بدون شک نام دیوار بزرگ چین برای بیشتر مردم آشنا است و امروزه بسیاری از مردم جهان با تصاویر و زیبائی های این اثر ارزشمند ساخته شده به دست بشر که همواره شایعات و موارد رمزآلودی (همچون دیده شدن آن از کره ماه  که شایعه ای بیش نبوده و فاقد حقیقت است)  در مورد آن گفته می شود؛ رو به رو شده اند. این اثر ارزشمند در کشور چین توسط یکی از مشهورترین پادشاهان این کشور و به عبارتی نخستین پادشاه سلسله چین ساخته شده است. یکی از دیگر آثار ساخته شده توسط وی که کمتر شناخته شده و ولی دارای اهمیتی بسیار زیاد است، ارتش بزرگ سفالین نام دارد. این آثار توسط پادشاهی جاه طلب و بسیار قدرتمند به نام چین شی خوانگ دی ساخته شده و امروزه از مهمترین اثار باستانی کشور چین محسوب می شوند.

ارتش سفالین و دیوار بزرگ چین توسط پادشاهی جاه طلب و بسیار قدرتمند به نام چین شی خوانگ دی ساخته شده و امروزه از مهمترین اثار باستانی کشور چین محسوب می شوند. این آثار در فهرست میراث جهانی قرار داشته و همچنین یکی از عجایب معماری جهان باستان محسوب می شود.

 

ساخت دیوار چین

در حقیقت دیوار بزرگ چین با هدف  حفاظت از خاک این کشور در برابر مغول ها ساخته شد.  در سال ۲۴۶ قبل از میلاد ، کشور امروزی چین به ایالت های کوچکی تقسیم شده و فاقد دولت مرکزی قدرتمندی بود . در این زمان چین شی خوانگ دی  توانست  قسمت‌های مختلف چین را با هم متحد کرده و کشوری یکپارچه پدید اورد. وی پس از این جنگ ها خود را امپراطور نامید و اقدامات وسیعی در جهت آبادانی و رفاه کشورش انجام داد. از جمله مهمترین این اقدامات ، ساخت دیوار بزرگ چین بود که برای جلوگیری از حمله ی قبایل بیابانگرد شمالی به داخل چین ساخته شد. در جریان ساخت آن هزاران دهقان به کار گرفته شدند.

تاریخ ساخت دیوار چین به قرن پنجم تا هشتم پیش از میلاد باز می‌گردد. حکومت وقت چین برای جلوگیری از حملات ملیت‌های شمالی و اقوام بیابان نشین آسیای مرکزی، برج های آتش برای خبر رسانی و یا قلعه‌های مرزی برای حصول اطلاعات دشمن را در ارتباط با دیوار و بر روی آن ایجاد کرد. در این زمان طول دیوار چین به ۵۰۰۰ کیلومتر می‌رسید. 

بر اساس یافته های باستان شناسان ساخت دیوار بزرگ چین در فاصله زمانی سال های 770 پیش از میلاد تا 476 پیش از میلاد در ایالت باستانی چی Qi که امروزه شاندونگ نامیده می شود، آغاز شد. در ابتدای ساخت دیوار بزرگ چین ، شاندونگ یک روستای کوچک بود که امروزه به نام چانگ کینگ Changqing در نزدیکی شهر جینان Jinan  قرار دارد. در این دیوار ، دروازه های متعدد ، قلعه های نظامی، برج های راهنما و سایر تاسیاتی وجود دارند که پس از 641 کیلومتر به دریایی در منطقه چینگادو Qingdao منتهی می شود.

امروزه بنا به دلایل متعددی از جمله فرسایش طبیعی ، فعالیت های اکتشاف معدن و عملیات احیای اراضی مجاور ، بخش هایی از  دیوار بزرگ چین ، در شرایط نامطلوبی به سر می برد. باید در نظر داشت که حضور همیشگی و پر تعداد گردشگران نیز اگرچه یک درآمد عالی و بسیار زیاد برای کشور چین پدید آورده است اما خود از جمله عوامل آسیب دیدن این اثر ارزشمند به شمار می رود و به همین دلیل عملیات مرمت و حفاظت از این دیوار همواره در حال اجرا و پیگیری است.

گفتنی است اگر چه شروع ساخت دیوار چیم با تلاش چین شی خوانگ دی صورت گرفت اما در طول تاریخ کشور باستانی چین، بیش از 20 امپراتور مختلف این کشور در قالب یک پروژه نظامی به ساخت دیوار بزرگ چین و استحکامات ان پرداخته و یا بخش هایی از آن را مرمت کردند. دیوار بزرگ چین در سال 1987 میلادی به عنوان یکی از آثار ثبت شده به عنوان میراث جهانی معرفی شد.

ارتش سفالین

ارتش سفالین یا جنگجویان و اسب های سفالین مجموعه ای از مجسمه هایی است که نشان دهنده ارتش بزرگ چین شی خوانگ دی است. همانطور که گفته شد؛ این امپراطور مشهور دنیای باستان  همان کسی است که دیوار چین را نیز به فرمان وی ساخته اند. در حقیقت چین شی خوانگ دی در طول حیات خود اقدامات بسیار مفیدی برای چین انجام داد و از همین رو برخی وی را نخستین امپراطور واقعی چین می دانند. وی دستور داد که ارتشی از جنس سفال دارای هزاران سرباز و اسب با تجهیزات کامل در اندازه طبیعی تهیه کنند و این ارتش را در مقبره خود قرار داد. سال مرگ چین شی خوانگ دی سال 209 یا 210 قبل از میلاد ذکر شده و  احتمالا وی اعتقاد داشت که این ارتش سفالین در دنیای پس از مرگ ، زنده شده و وی خواهد توانست از آن استفاده کند. البته این موضوع پدیده  جدیدی در کشورهای باستانی نیست و نمونه های مشابه بسیاری در سایر تمدن های باستانی مانند مصر دیده شده است .

تنوع سربازان و لباس و اسلحه این ارتش سفالین بزرگ  بسیار زیاد است و در واقع هر یک از آن ها بسته به وظیفه و پست سازمانی خود دارای لباس و آرایش خاص خود است. جالب است بدانید که این مجموعه دارای بیش از هفت هزار سرباز و520 اسب و  130 ارابه و 150 افسر و شوالیه و  ژنرال های چین باستان  است.  کلیه سربازان و ژنرال های این ارتش به همراه تجهیزاتشان در کارگاه های دولتی ساخته شده بودند و بررسی های باستان شناسان نشان می دهد که دست ها و پاها و سایر اجزا ابتدا به صورت جداگانه ساخته شده و سپس به هم متصل می شدند. قالب صورت ها در هشت گروه کلی بوده و در زمان ساخت، تغییرات جزیی در آن ها اعمال می شده است.

البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که اگرچه  چین شی خوانگ دی توانست چین را متحد کرده؛ ساخت دیوار بزرگ را آغاز و مقبره ای بسیار با شکوه برای خود تدارک ببیند ولی  با مرگ وی هرج و مرج سراسر کشور را فرا گرفت عده ای به کاخ او حمله کردند و ان را نابود ساختند. چندی بعد نیز سلسله هان در این کشور جایگزین سلسله چین شد.

مقبره چین شی خوانگ دی در بهار سال 1974 به صورت تصادفی توسط کشاورزان محلی در منطقه ای  به نام  ژی آن  در ایالت شان ژی  کشف شد. به اعتقاد باستان شناسان  مجوعه مقبره چین شی خوانگ دی مدلی کوچک از قصر وی بوده  زیرا این مقبره عجیب و غریب شامل تعداد زیادی اتاق ، تالار ، اسطبل ، دروازه  و سایر سازه های مورد استفاده در یک قصر است . متون تاریخی ذکر می کنند که بیش از هفتصد هزار کارگر برای ساخت این مجموعه به صورت مستمر کار کرده اند .

یکی از سوالات مطرح شده برای هر پژوهشگری ، چگونگی مدل سازی و ساخت چهره ارتش هفت هزار نفری سفالین چین است. در این خصوص نظریات متفاوتی در بین کارشناسان وجود دارد ، برخی این چهره ها را از مدل های محدودی می دانند که کپی شده است و برخی دیگر اعتقاد دارند هر سرباز ویژگی خاص خود را دارد . در پژوهشی جدید که به وسیله باستان شناسان دانشگاه لندن با همکاری مجموعه موزه سایت آرامگاهی امپراطور چین شی خواهنگ دی  Qin Shi Huang انجام گرفت ، نتایج جالب توجهی به دست آمد . در این پژوهش از روش جدید مبنی بر تکنولوژی ساخت مدل های سه بعدی برای بررسی گوش چپ بیش از سی سرباز سفالین استفاده شد. ساختار گوش انسان دقیقا هماند اثر انگشت هر فرد ، منحصر به فرد بوده و تنها به خود وی تعلق دارد . نتایج این تحلیل آماری نشان داد که هر سی مدل گوش استاده شده در این سربازهای سفالین ، با یکدیگر متفاوت بوده و به این ترتیب مشخص می شود که سازندگان این ارتش سفالین از قالب های از پیش آماده شده و یک شکل برای ساختن صورت سربازها استفاده نکرده اند .  امروزه عموم گردشگرانی که برای دیدن این ارتش شگفت انگیز مراجعه می کنند می توانند از چهار دالان بزرگ مملو از سرباز و موزه آثار یافت شده در مجموعه دیدن کنند. تماشای این همه سرباز خشن با چهره های خشمگین و لباس و تجهیزات قدیمی در اندازه انسان های واقعی بدون تردید ترس و دلهره را در هر بیننده ای ایجاد خواهد کرد. سلاح هایی که در این مقبره یافت شده عبارتند از : شمشیر ، نیزه ، تبر جنگی ، شمشیر هلالی ، سپر ، تیر و کمان و کلاهخود . این سلاح ها از جنس سفال ساخته نشده و عموما فلزی هستند و جالب این که بسیار از آن ها هنوز بسیار تیز و برنده و قابل استفاده باقی مانده اند . فلزات به کار رفته در این اسلحه ها نیز عمدتا از آهن  و مس ساخته شده اند.

البته به دلیل اهمیت این مجموعه  آثار آن را علاوه بر محل مقبره ،می توان  در گوشه و کنار دنیا و موزه های مختلف به صورت نمایشگاه های موقت و دائمی  جستجو کرد . برای نمونه  چندی پیش مجموعه ای از 120 شی این مقبره به همراه 20 سرباز سفالین در موزه لندن به نمایش گذاشته شد.  در سایر موزه های دنیا نیز مانند موزه بارسلونا و موزه سانتیاگو شیلی نیز  تعدادی از این سربازان به نمایش گذاشته شده اند.

گفتنی است که حفاری و مطالعات باستان شناسی در این منطقه هنوز به پایان نرسیده و کماکان ادامه دارد و می توان انتظار کشفیات بیشتری را از این محل داشت .

 

گزارش: احسان محمدحسینی – باستان شناس

No tags for this post.