استقلال رسانه ای شعار است اما آزادی مطبوعات وجود دارد

این موضوع از قطعنامه مصوب همایش عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۱ میلادی تحت عنوان «ارتقای آزادی مطبوعات در دنیا» که جراید آزاد، فراگیر و مستقل را به عنوان یکی از اجزای ضروری جامعه دموکراتیک تلقی کرده، نشأت گرفت.

از آنجا که ترویج و حمایت از حق آزادی اندیشه و بیان حق هرانسان است؛ ایجاد و حمایت زمینه‌های مناسب برای اظهار افکار شهروندان به صورت آزاد و فراهم کردن بستر مناسب برای بیان نیازهای سازنده بشری، آگاهی عامه و تبادل افکار به وسیله رسانه‌های جمعی و همگانی برای باروری و رشد این احتیاج بشری وظیفه هر دولت و حکومتی است.

دکتر عباس اسدی کارشناس ارتباطات و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار سیناپرس در رابطه با آزادی مطبوعات و رسانه ها گفت: آزادی رسانه ها در هر کشوری متناسب با شرایط سیاسی آن کشور تعریف می شود. در کشور ما وقتی می گوییم آزادی وجود دارد ممکن است چنین آزادی با چنین شرایطی در کشور دیگر وجود نداشته باشد و از نظر آنها ما آزادی نداشته باشیم.

وی ادامه داد: گاهی هم ممکن است بر اساس شرایط سیاسی در کشوری، آزادی در آن کشور به گونه ای تعریف شود که آن تعریف در کشور ما مورد پسند واقع نشود. بنابراین، آزادی رسانه ها باید در هر کشوری متناسب با سیستم سیاسی آن کشور تعریف شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: نمی توانیم چنین انتظار داشته باشیم که همان آزادی رسانه ای که در کشورهای غربی وجود دارد، مشابه و بدون هیچ تغییری در کشورهای جهان سوم مانند ایران نیز وجود داشته باشد. چراکه، نظام سیاسی حاکم بر یک جامعه با جوامع دیگر متفاوت است و این نظام سیاسی است که آزادی بر مبنای آن تعریف می شود.

وی تصریح کرد: بنابراین، ما باید آزادی رسانه ها، آزادی اطلاعات و بیان را در هر کشوری متناسب با سیستم حاکمیتی آن کشور تبیین و تحلیل کنیم. با توجه به این تعریف معتقدم که در کشور ما با توجه به نظام سیاسی موجود آزادی وجود دارد. البته وجود آزادی به این معنا نیست که محدودیتی وجود ندارد، بلکه آزادی در کنار محدودیت وجود دارد. در تمام کشورهای اروپایی نیز وضع به همین منوال است و تفاوت در نوع و جنس محدودیت و آزادی است.

اسدی ادامه داد: بخشی از این محدودیت ها به قوانین و ارزشهای حاکم بر جامعه و بخشی از آن به نظام سیاسی برمی گردد. به عنوان مثال در کشور ما بحث کردن بر سر مسائل جنسی و انتشار تصاویر پورنوگرافی ممنوع است و ممکن است در کشور دیگری این موضوع حساسیت خاصی نداشته باشد، این برمی گردد به ارزشها و شرایط حاکم بر آن جامعه.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: بنابراین نمی توان برای آزادی بیان و آزادی رسانه محدودیتی قائل شد. چراکه هر رسانه و هر فردی باید با توجه به ارزشهای حاکم بر جامعه به گونه ای از آزادی بیانی که در اختیار دارد استفاده کند که وارد محدودیت ها و خط قرمزها نشود.

اسدی تاکید کرد: اما در رابطه با استقلال رسانه ها در کشورمان باید بگویم نه تنها در کشور ما بلکه در هیچ جای جهان رسانه های مستقل وجود ندارند. چراکه، رسانه ها وابستگی مالی شدید به صاحبان زر و زور دارند و یا اینکه وابستگی های ایدئولوژیکی دارند و تا زمانیکه چنین وابستگی هایی وجود دارد ما نمی توانیم از استقلال رسانه ها صحبت کنیم.

وی در پایان گفت: ما می توانیم این حکم را صادر کنیم که در تمام دنیا استقلال رسانه ای یک شعار است که وجود واقعی ندارد اما آزادی رسانه ای مقوله ای است که هر کشوری براساس دیدگاه و نگرش خودش آن را تعریف می کند و محدودیت های خاص آن را نیز مشخص می کند، بنابراین در همه کشورها متناسب با شرایط سیاسی آن کشور وجود دارد. از این رو باید این دو مقوله را به طور کلی از یکدیگر تفکیک کرد.

 

گفتگو: هانیه حقیقی

No tags for this post.