مخالفت با ترامپ جامعه علمی را نیز فراگرفت

کسی شکی نداشت که حضور ترامپ در کاخ سفید به همراه خود موج‌های بزرگی از مناقشه را به همراه خواهد آورد اما شاید بدبین‌ترین ناظران سیاسی نیز گمان نمی‌کردند تنها در پایان هفته اول ریاست جمهوری وی، چنین موجی از مخالفت‌ها با او ایجاد شود. موجی چنان قدرتمند که طی تنها 24 ساعت این دولت را ناچار به تغییر موضعی آشکار کرده است.

روز گذشته ترامپ فرمانی اجرایی را امضا کرد که مطابق آن ورود مهاجران از سوریه به‌صورت نامحدود و ورود شهروندان هفت کشور جهان ازجمله ایران، حتی کسانی که دارای ویزای معتبر بوده و یا دارای شهروندی دوگانه بودند به خاک آمریکا را برای مدت سه ماه ممنوع می‌کرد.

اندکی پس از صدور این فرمان مشخص شد که این فرمان عطف به ماسبق می‌شود. به این معنی که کسانی که دارای شهروندی این کشورها یا شهروندی دوگانه از یکی از این کشورها بودند نیز شامل این ممنوعیت می‌شوند. حتی کسانی که در هنگام امضای این فرمان سوار بر هواپیما در حال پرواز به آمریکا بودند نیز تحت تأثیر این قانون قرار می‌گرفتند.

اندکی بعد مشخص شد این قانون ازجمله شامل شهروندانی از این کشورها که کارت سبز ایلات متحده را در اختیاردارند نیز خواهد شد.

بلافاصله پس از اعلام این قانون تعداد زیادی از کسانی که با ویزای معتبر در حال سفر به آمریکا بودند در فرودگاه‌ها توقیف شدند.

اتفاقات ساعات بعدی به‌سرعت توسعه یافت. گروه‌های وکلای داوطلب خود را به فرودگاه‌ها رساندند تا به کمک کسانی بپردازند که تحت تأثیر این قانون در ورودی‌های ایالات‌متحده به دام افتاده بودند. بلافاصله حقوق‌دان‌ها اقدامات قانونی علیه تصمیم ترامپ را آغاز کردند و گروه‌های مردمی با حضور در فرودگاه‌ها به اعتراض پرداختند. اعتراضی که تاکنون نیز در شهرهای مختلف آمریکا و ازجمله مقابل کاخ سفید ادامه دارد.

نکته‌ای که بر عمق این اعتراض‌ها می‌افزود این بود که هیچ‌یک از شهروندان این 7 کشور در طی سال‌های گذشته به هیچ اقدام تروریستی متهم نشده است و کشورهایی که شهروندان آن‌ها در حملات تروریستی در آمریکا دست داشته‌اند در فهرست این ممنوعیت‌ها قرار ندارند.

موجی از اعتراض‌های بین‌المللی در پی این رویداد آغاز شد. ایران ضمن محکوم کردن این اقدام واکنش‌های متقابلی را اعلام کرد. دولت آلمان به‌طور رسمی به این قانون اعتراض کرد و دولت کانادا ضمن تأکید بر تعهد خود بر ادامه روند پذیرش مهاجران در مذاکرات فشرده‌ای با دولت آمریکا تلاش کرد تا اطمینان پیدا کند این قانون بر شهروندان کانادایی که دارای تابعیت دوگانه از این کشورها هستند، تأثیر نخواهد داشت.

این اعتراض‌ها حتی به جمهوری خواهان نامدار نیز رسید و افرادی چون سناتور جان مک‌کین و لیندزی گرام از چهره‌های محافظه‌کار جمهوری‌خواه در بیانیه‌ای به این اقدام اعتراض کردند.

اما یکی از مهم‌ترین و پردامنه‌ترین اعتراض‌ها را جامعه علمی به این رویداد نشان داد.

بخش بزرگی از جمعیت مهاجران این کشورها به آمریکا به‌خصوص ایرانیان مقیم در آمریکا در مراکز دانشگاهی و تحقیقات مشغول کار هستند. حضور بالای این افراد در جامعه علمی باعث شد تا دانشمندان به‌سرعت به مخالفت با این دستور بپردازند.

گروهی از دانشگاهیان و محققان دانشگاه‌های آمریکا ازجمله چندین برنده جایزه نوبل در طوماری که امضاهای آن به بیش از 4 هزار نفر رسیده است با این قانون مخالفت کرده و خواستار لغو آن شده‌اند.

غول‌های فناوری همچون اپل، گوگل، فیس بوک، تسلا و … نسبت به عواقب منفی این قانون بر آینده رشد فناوری و علم در این کشور هشدار دادند و رسانه‌های علمی ازجمله مجله ساینس با پیگیری وضعیت کسانی که تحت تأثیر این قانون قرارگرفته‌اند گزارشگری در این زمینه را آغاز کرده و مخالفت‌های جامعه علمی را بازتاب داده‌اند.

این اعتراض‌ها شب گذشته منجر به این شد که یک قاضی فدرال دستور منع موقت اجرای این دستور را بدهد و از سوی دیگر امروز کاخ سفید اعلام کرد که افراد داری کارت سبز را از شمول این ممنوعیت خارج می‌کند.

این دستور اگرچه به دلیل برخی ملاحظات حقوقی ازجمله قوانینی که پیش‌تر مجلس آمریکا تصویب کرده است و همچنین برخی از اصول قانون اساسی این کشور مورد پرسش قرارگرفته است و بسیاری آن را به سیاست اسلام هراسانه دولت جدید نسبت می‌دهند اما برای جامعه علمی نیز نگرانی‌های زیادی به همراه آورده است.

ایالات‌متحده نه‌تنها کشوری ساخته‌شده بر مبنای جمعیت مهاجر است که در دهه‌های اخیر بخش عمده‌ای از پیشرفت علمی و فناوری خود را مرهون جذب نخبگان از کشورهای مختلف ازجمله هفت کشوری است که مرود ممنوعیت قرارگرفته‌اند.

ادامه این روند که باسیاست‌های محدودکننده‌ای که دولت ترامپ نسبت به همسایه جنوبی خود در پیش‌گرفته است نگرانی از ادامه روند ورود نیروهای توانا در حوزه علم و فناوری به این کشور و امکان ورود آن‌ها به بازار علم و فناوری این کشور را مطرح کرده و برخی از سیاست‌گذاران علمی نگران تأثیری است که این قانون در آینده توسعه علمی این کشور خواهد گذاشت.

 

—

پوریا ناظمی

No tags for this post.