گزارش تصویری و تحلیل فنی امامزاده جعفر اصفهان

 صحن امام زاده در ابتدا بسیار وسیع بوده ولی به تدریج اراضی آن را اهالی منطقه تصاحب کرده و در آن اسکان گزیده اند و در حال حاضر نیز از این بنا برای اجرای مراسم عزاداری ، احیا ء و …. استفاده می شود . شکل بقعه در بخش پایین هشت ضلعی و سطح آن کوتاه و مسطح است.

گنبد امامزاده هرمی شکل بوده که بعدها خراب و دوباره مرمت شده است . گنبد فعلی تزینات مختصری از کاشی دارد . کتیبه نمای خارجی گنبد ، کتیبه زوجی است . کتیبه فوقانی ، به خط کوفی ساده آجری برجسته و معرق بر زمینه ای فیروزه ای رنگ بعد از   :  « جمله بسم الله الرحمن الرحیم »  آیات 164 تا آخر آیه 167 سوره آل عمران خوانده می شود .

کتیبه دوم دوم به خط ثلث سفید معرق بر زمینه لاجوردی ، مشتمل بر آیت الکرسی است که به این عبارت ختم می شود :

« فی سنة خمس و عشرین و سبعه مائه ( 725)  » و معلوم می گردد که این بنا در اوایل قرن هشتم ساخته شده است . سنگ قبر امام زاده  حاوی این مطلب است که :

جعفر پسر حسن بن حسین بن محمد بن  علی بن الحسین است ، یعنی پس از دو پشت به امام محمد باقر  (ع ) منتسب می شود .

گنبد این بنا کم خیز آجری با آجر چینی دوایر متحد المرکز است  ، اما به نظر می رسد که در ابتدا هرمی شکل بوده است. نمای خارجی بقعه نیز آجری و ساده است و در هر ضلع طاق نمایی تیز دار با تناسبی مطلوب ا یجاد شده است . پشتیبان ها در اصل از آجر سفال بوده است .  بالای در ورودی مقبره به خط ثلث سفید معرق بر زمینه کاشی لاجوردی صلوات بر چهارده معصوم ذکر شده است . در قسمت فوقانی پنجره های اطراف بقعه  در الواح جدا گانه به خط ثلث سفید درشت بر زمینه کاشی لاجوردی جملات :

«  قال النبی علیه السلام ـ الدنیا مزرعة الاخرة ـ الدنیا داحة و ترکها راحة »

بر اساس اطلاعات موجود در متون تاریخی و مذهبی ، این امامزاده بعد  از دو نسل به امام محمد باقر  می رسد ، در صورتی که زمان وفات این بزرگوار قرن هشتم هجری باشد ، به این ترتیب این انتساب درست نیست . زیرا امام محمد باقر (ع)  در قرن دوم می زیسته اند . ازمفاد سنگ قبر بر می آید که فرد مدفون در این مقبره  مردی بزرگ و صاحب شمشیر و قلم  بوده و شهید شده  است و تاریخ وفات او  در محرم سال 725 ه . ق بوده  است .

از اینکه این امام زاده را در برخی از کتیبه ها شهید خطاب کرده و از طرفی  نوشته اند که وفات یافته ،  استنباط می گردد که وی را در زندان و یا بعد از مسمومیت به شهادت     رسانده اند .   در کنار قبر امامزاده سنگ قبری قدیمی وجود دارد که منسوب به بانی امامزاده است و   بالای سنگ مزبور کلمه علی الله دیده می شود .

بنای امامزاده جعفر از نظر معماری ، از شیوه دوران سلجوقی اقتباس شده است و در مقایسه با سایر بنا های برجی  شکل همنوع و همدوره خود از ظرافت بیشتری برخوردار است .

این گنبد نمونه کاملی از مقابر دوره حکمرانان مغول است  و نظایر آن در آذربایجان و بعضی  دیگر از نقاط ایران دیده می شود .  نکته منحصر به فرد این بنا زوجی بودن کتیبه آن است و منظور این است که کتیبه به دو خط متفاوت بر روی هم قرار می گیرد  و در این گنبد به این صورت است که قسمت اول کتیبه به خط کوفی و قسمت دوم آن  به خط ثلث است . کتیبه زوجی در برخی دیگر از بنا های تاریخی این دوره نیز وجود دارد که از میان آن ها  می توان به مدرسه بابا قاسم و مسجد علی اشاره کرد .  

این بنا  با  شماره  198  در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است .   

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی        

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا