تيانگونگ بخشي از مسابقه فضايي چين و آمريكا

 این کشور با روش توسعه گام به گام توانسته است خود را به سطح رقابت با ایستگاه فضایی بین‌المللی نزدیک کند.

با اتصال موفق سفینه فضایی شنزو 9 به ایستگاه فضایی تیانگونگ 1، چین به چند دهه انحصار آمريكا و روسيه در انتقال فضانورد به ايستگاه‌هاي مداري پايان داد و آغاز عصري جديد در عرصه رقابت‌هاي فضايي را رقم زد. این کشور در ماموريت دیگری سه کیهان‌نورد از جمله نخستين زن فضانورد اين كشور را به ايستگاه فضايي اختصاصي خود در مدار زمين برد تا شيريني موفقيتي را كه آمريكا و شوروي (دو قدرت بلامنازع عرصه فضايي) طي چند ده سال و با پرتاب ناوهاي کیهانی متعدد به آن رسيده بودند را در مدتي كوتاه و با حلاوتي دوچندان تجربه كند.

این کشور مدتی قبل اعلام کرد که دومین ایستگاه فضایی خود، تیانگونگ 2 را توسط موشک لانگ مارچ 5 در سال 2016 پرتاب خواهد کرد. ایستگاه فضایی فعلی این کشور، تیانگونگ 1 قرار است تا سال 2016 از مدار خارج شود و تیانگونگ 2 جایگزین آن شود. در نهایت با پرتاب تیانگونگ 3 که برای سال 2022 برنامه‌ریزی شده است، ایستگاه فضایی چین استقرار کامل خواهد یافت.

 

موفقيت در کوتاه‌ترين زمان ممکن

چيني‌ها با برنامه‌اي كاملا حساب شده در زماني كوتاه به موفقيت‌هاي بزرگی در عرصه فضا رسيدند و سياستي گام به گام را براي كاهش فاصله خود با آمريكا و روسيه در پيش گرفته‌اند. بين نخستين پرواز سرنشين‌دار تك نفره شوروي سابق، ناو کیهانی وستوك 1،  تا پرتاب نخستين سفینه دونفره اين كشور، ناو کیهانی وسخد،‌ پنج سفینه سرنشین دار پرتاب شد. بين نخستين ناو کیهانی تك نفره و نخستين ناو کیهانی دو نفره آمريكا هم پنج سفینه و بين نخستين پرواز دونفره و نخستين پرواز سه نفره آمريكا ده سفينه فاصله بود؛ در حالي كه چيني‌ها پس از پرتاب نخستين ناو تك نفره خود، سفینه فضایی دو نفره و پس از آن ناوی سه نفره را به فضا فرستادند و حتي از همان نخستين پرتاب هم مي‌توانستند سه فضانورد را به فضا بفرستند زیرا ناو کیهانی «شنزو» سه نفره بود ولي با احتياط و در عين حال با گام‌هاي بلند پيش رفتند.

بين سفر نخستين فضانورد شوروي (يوري گاگارين) تا نخستين راهپیمایی فضايي آن كشور، شش ناو کیهانی و تا پرتاب نخستين ايستگاه مداري شوروي (ساليوت) حدود 15 سفينه به فضا فرستاده شد و بين پرتاب نخستين ناو کیهانی آمريكا و نخستين راهپيمايي فضايي اين كشور هم شش ناو کیهانی به فضا فرستاده شد، اما چيني‌ها از سال 2003 كه نخستين پرتاب فضايي خود را انجام دادند قدم به قدم و سريعا پيشرفت كردند به طوري كه پیش‌بینی می‌کنند تا سال 2022 ایستگاه فضایی مستقل خود را با پرتاب تیانگونگ 3 تکمیل کنند.

 

گاهي کپي کردن خوب است

علت پيشرفت نسبتا سريع تر چين در عرصه فناوري فضايي اين بود كه این کشور به اصطلاح دوچرخه را از اول اختراع نكرد بلكه به خوبي از تجربيات آمريكا و روسيه استفاده و همه امكاناتي را كه مي‌توانستند جذب كرد و با استفاده از مهندسي معكوس، تجهيزات و فناوري‌هاي لازم را به دست آورد. برای مثال چین چهار دست از سوكول (لباس فضانوردان روس‌ در زمان پرتاب و بازگشت به زمین) را خريد، ماده‌يابي كرد و كپي آنها را ساخت. لباس فضانوردان چيني تقريبا 95 درصد شبيه به لباس فضانوردی روس است.

خود ناو کیهانی «شنزو» چين هم دقيقا كپي مدل اوليه سفینه «سايوز» در دهه 1960 است و البته در آن از پيشرفته‌ترين سيستم‌هاي ديجيتال استفاده شده است. يعني تجربه چهل ساله روسیه در ساخت اين ناو کیهانی در سفینه‌هاي چيني شنزو استفاده شده است.

چين براي راهپيمايي فضايي هم يك دست لباس اورلان از روسیه خريد و آن را مواديابي و تجزيه و تحليل كرده، مشابه آن را ساخت و براي آموزش فضانورد هم هشت نفر را در دهه 1990 به سازمان فضايي روسيه فرستاد كه با دقت جزييات را ياد گرفتند که در حال حاضر به مربيان فضانوردان چيني تبديل شده‌اند، يعني از ابتدا براي يادگيري مربيگري فضانوردان به روسيه رفتند.

 

توسعه گام به گام

ساختار ايستگاه فضايي مير به اين صورت بود كه يك هسته اوليه داشت و ناوهاي کیهانی به عنوان آزمايشگاه‌هاي تخصصي به هسته اصلي وصل شده بودند. چيني ها هم قصد دارند همين كار را انجام دهند و ايستگاه فضايي خود را مرحله به مرحله توسعه دهند. برنامه‌هاي فضايي چين در عين سرعتي كه دارد، بسيار حساب شده و با احتياط پيش مي‌رود و مشخص است كه از تجربه‌هاي ناموفق آمريكا و شوروي مثل سوانح فضايي سايوز 1، سايوز 11 و شاتل‌هاي چلنجر و كلمبيا عبرت گرفته‌اند.

چين در حال كم كردن فاصله خود در فناوري فضايي با دو قدرت فضايي پيشگام دنيا است. اگر چه تیانگونگ 1 که یک نمونه اولیه است حدودا هشت متر و تیانگونگ دو که محیط آزمایشگاهی است در حدود 14.5 متر می‌باشد، در مقايسه با ايستگاه فضايي بين‌المللي (كه تقریبا به اندازه يك زمين فوتبال است) خيلي كوچك هستند ولي بايد توجه داشت كه ايستگاه بين‌المللي با همكاري بیش از ده كشور ساخته شده و ايستگاه فضايي چين به هر حال به عنوان هسته اوليه، تجربه بسيار خوبی است.

 

نظاميان، تنها فضانوردان چين

برنامه فضایی چين تنها در يك زمينه با برنامه فضايي آمريكا و شوروي تفاوت دارد و آن استفاده صرف از نظاميان در ماموريت‌هاي فضايي است. البته شوروي و آمريكا هم در پرتاب‌هاي اوليه خود از نظاميان استفاده مي‌كردند ولي به تدريج افراد غيرنظامي و دانشمندان هم به جرگه فضانوردان پيوستند.

برخلاف تصور برخي، نظامياني كه به عنوان فضانورد انتخاب مي‌شوند الزاما خلبان نيستند. يك فضانورد وقتي چند سال آموزش فضانوردي مي‌بيند عملا به يك دانشمند تبديل مي‌شود. فضانورد گاه بايد ظرف شش ماه تا یک سال كار با ده‌ها دستگاه آزمايشگاهي پيشرفته را آموزش ببيند و قادر به انجام دقيق‌ترين آزمايش‌ها و نتيجه‌گيري از آنها باشد كه هر كدام در زمين توسط چند كارشناس به كار مي‌رود.

No tags for this post.