علم‌ کشور در وضعیت خیلی بحرانی است

رئيس آزمايشگاه فيزيك نوترون پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي گفت: مراسم كلنگ زني  آغاز ساخت اين پروژه فردا در قزوين و توسط آقای دکتر ستاری معاونت علمی رئیس جمهور و دکتر فرهادی وزیر محترم علوم برگزار خواهد شد. وي در توضيح پروژه شتابگر ملي، ادامه داد: شتابگر ابزاری است که ذرات هسته ای را سرعت می دهد  این ذرات که الکترون نام دارند توسط شتابگر دارای سرعتی به اندازه سرعت نور می شوند.همچنین  ابعاد این شتابگر برابر است با محیطی به اندازه 500 متر که ابزارها و آزمایشگاههای همراه این شتاب دهنده فضایی معادل 5 میدان فوتبال را اشغال می‌کند.

دكتر جواد حريقي در ادامه افزود: ما برای تولید نور از الکترون استفاده می کنیم. اگرالکترون را به اندازه سرعت نور شتاب دهیم، مخصوصا وقتی حرکت شتابدار می کند، جایی که به نوسان وادار می شود، از خود نور تابش می کند، این دقیقا همان نوری است که ما دنبالش هستیم.

 این شتابگر یکی از ابزارها برای دیدن همین نور است.یعنی  میکروسکوپ بزرگی که نوری ایجاد می کند و شدت این نور یک میلیون مرتبه از یک لامپ اشعه ایکسی که در پزشکی به کار می رود، بیشتر است. به این ترتیب که منبع تولید الکترون یک شتاب دهنده خطی است که به الکترون انرژی خیلی کمی می دهد و  بعد در دایره کوچکی که وجود دارد، حلقه بیشتر می شود که الکترون 20 برابر انرژی اش بیشتر شده و در نهایت وقتی که وارد آن حلقه بزرگ می شود، آنجا انبار می گردد و جریان قابل ملاحظه ای از الکترون آنجا دارید که به صورت دسته ای حرکت می کنند و پالس های نورانی می دهند.آن ملحقاتی که در آن حلقه بزرگ می بینید، آزمایشگاههای مختلفی است که محققین آنجا نشسته اند و هر کدام از آنها قسمتی از نور را با طول موج مناسب انتخاب می کنند و به این ترتیب آزمایشگاه را تشکیل می دهند و موضوع مورد نظر خودشان را مطالعه می کنند.

رئيس آزمايشگاه فيزيك پژوهشگاه علوم و فنون هسته اي، خاطر نشان کرد: الکترون در مسیر حلقوی بدون اینکه به جایی برخورد کند، حرکت می کند و ممکن است یک روز تمام باریکه ای که داخل حلقه شتابگر هست، حرکت کند و هرجا که می پیچد به وسیله مغناطیس های بزرگ نور تولید می کند.

وي اظهار كرد: شما می توانید آهنربای الکتریکی یا آرایه ای از مغناطیس های مختلف بگذارید  و زمانی که الکترون رد می‌شود، حرکت نوسانی یا شتابدار کند. هر وقت یک ذره باردار حرکت شتابدار کرد،  از خودش نور تابش می کند. هر چه انرژی بیشتری داشته باشد یا شتاب آن حرکت شتابدار بیشتر باشد، نوری با طول موج کمتر و یا انرژی بیشتر تولید می کند.  بنابراین می توانیم با گذاشتن ابزارهای مختلف در مسیر الکترون، نور مورد نظر خودمان را با طول موج مناسب درست کنیم و برای دیدن آن ساختار از آن استفاده کنیم. نوری که در این ابزار تولید می شود، محدوده طول موجش از مادون قرمز تا اشعه ایکس سخت است.

دكتر حريقي با اشاره به استفاده اين فناوري در حوزه هاي ديگر، عنوان كرد:این فناوری در پزشکی و علم مواد نيز قابل استفاده است تا جایی که می توانید با استفاده از آن دارو بسازید، می توانید ساختمان ویروس پروتئینی که مشکوک به بیماری است را نگاه کنید. می توانید با آن نان درست کنید. مطالعه کنید که چطور می شود نان درست کرد، چطور می توانید نانی درست کنید که خوشمزه تر باشد. چگونه شکلاتی درست کرد که طرز کریستال شدنش موجب افزایش طعم بهترش شود و نهایت چیزی که به دستتان می آید تصویر آن جسمی است که مطالعه می کنید.

وي در ادامه  عنوان کرد: راه دیگر این است که شما فوتون را به یک ساختار اتمی بتابانید و طرز پراکندگی اش به شما بگوید که داخل این ساختار چه شکلی است، پراکندگی فوتون و بعد آشکارسازی این فوتون هایی که پراکنده شده اند به شما این ساختار با دقت خیلی زیاد می دهد، خیلی بیشتر از آنچه دستگاه های ایکسری برای ایجاد یک تصویر ایکسری تولید می شود. شما می توانید ببینید که یک اتم داخل مولکول چه آرایشی دارد. این خیلی مهم است که ساختار مولکول را بتوانید بشناسید. الکترون به صورت دسته دسته در آن حلقه بزرگ به حرکت در می آید و این دسته های بزرگ هستند که به تعداد زیاد الکترون در هر کدام وجود دارد. جریانی که داخل این حلقه حرکت می کند 400 میلی آمپر است، یعنی  هر چه تعداد الکترون را بیشتر کنید، نوری که می گیرید بیشتر خواهد شد.

می دانید گرم کردن یک ماده باعث می شود که این الکترون از ماده خارج شود. این آغاز تولد الکترون است. وقتی چیزی گرم می شود مثل لامپ الکتریکی که آن را فقط داغ می کنید، الکترون از خودش ساطع می کند، این می تواند الکترونی باشد که مورد استفاده است. روش های مختلفی برای تولید الکترون هست، چیزی که مورد نظر ماست، آن الکترون انرژی خیلی خیلی کمی دارد، در حد الکترون ولت است، ولی باید در حد گیگا الکترون ولت، یعنی یک میلیون مرتبه و هزار میلیون مرتبه بیشتر انرژی بدهد.

دكتر حريقي درباره زمان تكميل پروژه شتابگر ملي، گفت: امیدواریم در کمتر از 10 سال به این هدف برسیم، خیلی زیاد غیرعادی نیست که 10 سال طول بکشد، در کشورهای پیشرفته هم همین طور هست. من فکر می کنم باید این شکیبایی تولید شود، چون علم‌مان در وضعیت خیلی بحرانی است. تعداد زیادی فارغ التحصیل داریم که اینها تحصیلات خیلی خوبی داشتند. ازسوی دیگر تولیدکننده ردیف چهارم مهندسی در دنیا هستیم.

 علمیون و دانشجویان مان که فارغ التحصیل می شوند مورد توجه آزمایشگاه های مهم دنیا هستند و همه آنها راهشان را به خارج پیدا می کنند. اما اگر بخواهیم آنها را در داخل کشور جذب کنیم یا حتی از خارج برگردانیم، هیچ راهی نداریم جز اینکه وسیله کارشان را در داخل ایران فراهم کنیم وگرنه دانشگاههای ما تبدیل به دستگاه تولید دانشمندان، دانشجویان و فارغ التحصیلانی می شوند که تابه آنها موسیقی هم یاد دهیم ،راهی کشورهایی مثل اروپا و آمریکا می شوند.

وي افزود: بنابراین در این شرایط سختی که برای دانشجویان، مهندسان و تحصیلکرده های ایران وجود دارد، همین الان هم تازه این طرح شروع شده است، این نور امید کاملا مشخص و واضح است. درحال حاضر بیش از 80 نفر از بهترین مهندسین و دانشمندان ایرانی را در این طرح جذب کرده ایم .تعداد زیادی از استادان دانشگاه از بیرون طرح به ما کمک می کنند. بسیاری از طرح های ما باعث شده که صنعت کشور بیشتر متوجه شود که چقدر از تولید دقیق و باکیفیت عقب هستیم و بنابراین این طرح تا امروز توانسته  تاثیر خوبی  بر فعالسازی سیستم دانشجویی، دانشگاهی و صنعتی کشور بگذارد و نویدبخش تغییرات خیلی عمده در وضعیت اقتصادی و حتی اجتماعی کشور خواهد بود.

چاره دیگری از نظر علمی در ایران نیست جز اینکه دنبال آزمایشگاههای این چنین که به آن آزمایشگاههای بزرگ مقیاس می گویند، برویم.  اینها آزمایشگاههایی هستند که ما را از خرید، ابزارهای تکه تکه جاهای مختلف کشور بی نیاز می کنند.

دكتر جواد حريقي درباره بودجه پيش بيني شده براي اين پروژه نيز افزود: بودجه ای معادل حدود هزار میلیاردتومان است که این با اعدادی که این روزها می شنویم، عدد زیاد بزرگی نیست. من فکر می کنم اگر در10 سال آینده توزیع کنیم، چیزی که نیاز داریم 100 میلیارد در سال یا کمتر است که واقعا حیف است این را سرمایه گذاری نکنیم. به نظر من چاره دیگری از نظر علمی در ایران نیست جز اینکه دنبال آزمایشگاههای این چنین که به آن آزمایشگاههای بزرگ مقیاس می گویند، برویم.  اینها آزمایشگاههایی هستند که ما را از خرید، ابزارهای تکه تکه جاهای مختلف کشور بی نیاز می کند. بیشتر پول ما به صورت تکه تکه در دانشگاههای مختلف پخش می شود، آنها کاربردش را بلد نیستند و نمی توانند تعمیر کنند یا بهینه استفاده کنند و در نتیجه در آزمایشگاههای مختلف می ماند و این پول هدر می رود. این آزمایشگاه بزرگ می تواند پرسنل خودش را داشته باشد و این پرسنل آزمایشگاه را همیشه در حال کار نگه دارند.

من در یکی از سفرهای اخیرم از دانشگاه جنوب شرق کشور بازدید کردم. آنجا شاید میلیون ها دلار وسیله بود که روی آنها پلاستیک کشیده بودند و اصلا هیچ غباری در آن نفوذ نمی کند، ولی هیچ کاربری ندارد یا حداقل خیلی کم کاربر دارد. این پول هدر رفته است، مخصوصا اگر چند سال بگذرد، این دستگاه از رده خارج  شود، نه قابل استفاده است و نه اصلا می شود آن را دومرتبه قابل استفاده کرد. بنابراین راه حل علمی کشور در این وضعیت بحرانی، تاسیس آزمایشگاههای بزرگ است که بتواند در مقیاس بزرگ، مشکلات علمی کشور را حل کند.

وي در پايان، افزود: این آزمایشگاه نقطه فوکوس و تمرکز همکاری های بین المللی است. حتی موقعی که ما از تحریم رنج می بردیم، دانشمندان مختلفی از اروپا و آمریکا با ما همکاری نزدیکی داشتند و این همکاری روز به روز بیشتر می شود.

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا