ایجاد توازن جمعیتی با اجرای طرح های منطقه ای و دریامحور

توزیع متوازن جمعیت در مناطق مختلف سرزمین پهناور و پراستعداد ایران، از الزامات دستیابی به توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است. علاوه بر این، تمرکز جمعیت در پایتخت و برخی نقاط خاص کشور، مشکلات متعددی از جمله آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، سرانه پایین فضای زندگی، ایجاد مشاغل کاذب و… را به همراه دارد. از این رو، طرح هایی در وزارت راه و شهرسازی برای ایجاد توازن جمعیتی در پهنه سرزمین در دست اجراست که از شاخص ترین آنها می توان به طرح تعادل بخشی جمعیت در کل سرزمین اشاره کرد.

دکتر زهره داودپور؛ مدیرکل دفتر طرح های کالبدی وزارت راه و شهرسازی در این ارتباط به خبرنگار سیناپرس گفت: در سلسله مراتب طرح های ما، اولین طرحی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به مسکن و شهرسازی تعریف شده، طرح جامع سرزمین است. در این طرح جامع سرزمین که سال 1353 تصویب شده، مقرر گردیده که با توجه به ویژگی های سرزمین، نقاط مناسب برای جمعیت و فعالیت مشخص شود. در همان دوره دو طرح همیشه مطرح شده است؛ یکی طرح آمایش سرزمین و دیگری، طرح کالبدی ملی.

وی افزود: در اوایل دهه هفتاد، شورای عالی اداری گفت که طرح آمایش سرزمین را سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه کند و طرح کالبدی ملی را وزارت راه و شهرسازی (مسکن و شهرسازی سابق).

داودپور خاطرنشان کرد: ما در سال 1375 طرح کالبدی ملی را تعریف کردیم که این طرح، بحث تعادل بخشی به کل سرزمین را دنبال می کند. منظور از این طرح آن است که ما چگونه جمعیت را مستقر و فعال کنیم که همه مناطق سرزمین بهره مند شوند.

وی ادامه داد: در بحث انتقال پایتخت هم یک دیدگاه این است که ما یک بار دیگر به کل سرزمین به گونه ای نگاه کنیم که نقش های قابل انتقال از تهران را به دیگر مناطق ببریم. چون در اینجا حل مساله تهران مطرح است و صرفا هدف ما انتقال پایتخت که نیست.

اگر قطری فرضی از شمال شرقی به جنوب غربی روی نقشه ایران رسم کنید، در زیر این قطر وضعیت بسیار نامطلوب تر است چون مناطق کویری در این محدوده واقع شده است. در شمال این قطر، وضعیت به مراتب بهتر است به ویژه وقتی به مناطق شمالی که ناحیه خزر است، نزدیک می شویم

مدیرکل دفتر طرح های کالبدی وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به این پرسش که آیا آماری از وضعیت پراکندگی جمعیت در گستره سرزمین در اختیار دارید؟ گفت: ما شرایط توزیع جمعیت در کل سرزمین را در اختیار داریم. اگر قطری فرضی از شمال شرقی به جنوب غربی روی نقشه ایران رسم کنید، در زیر این قطر وضعیت بسیار نامطلوب تر است چون مناطق کویری در این محدوده واقع شده است. در شمال این قطر، وضعیت به مراتب بهتر است به ویژه وقتی به مناطق شمالی که ناحیه خزر است، نزدیک می شویم.

وی تصریح کرد: ما در حال تهیه طرحی برای سواحل جنوبی کشور هستیم که بر مبنای تمدن دریامحور است و امتیازاتی که در جنوب کشور است، مورد توجه قرار گرفته تا به نحوی مناطق جنوبی و جنوب شرقی ایران را احیا کند.

داودپور، تمرکزگرایی را از عوامل اصلی عدم توازن جمعیت دانست و اظهار کرد: یکی از عوامل اصلی عدم توازن جمعیت بین بالا و پایین این قطر فرضی، تمرکزگرایی است و اینکه همه چیز به سمت تهران می آید. دلیل آن هم این است که سیستم های مدیریتی و اقتصادی ما، مرکزگرا هستند. این مساله باعث ایجاد مهاجرت به دلیل کمبود امکانات و زیرساخت های کافی و اشتغال می شود. یعنی اگر شما وام هم می دهید، این وام ها به تهران سفر می کند و به برج تبدیل می شود!   

وی خاطرنشان کرد: در سال های گذشته بحث تمرکز جمعیت در مناطق مختلف بر اساس وجود منابع آب کافی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است چراکه در چندسال اخیر این موضوع در کانون تجهات واقع شده است.

مدیرکل دفتر طرح های کالبدی وزارت راه و شهرسازی در پایان عنوان کرد: ما برای ایجاد توازن، طرح های منطقه ای و ناحیه ای مختلفی در نظر گرفتیم و برای جنوب کشور هم با توجه به تمدن دریامحور، بحث های مربوط به توسعه مکران را دنبال می کنیم.  

 

گفت و گو: سید احمد طبایی

No tags for this post.