تشخیص به موقع سرطان پوست سلول سنگفرشی با نوعی ژن
'فرزانه نایب حبیب' مجری طرح پژوهشی با بیان این که این مطالعات روی سرطان سلول سنگ فرشی پوست (skin cancer squamous cell) اجرایی شده است، گفت: سرطان سلول سنگفرشی پوست، رشد بدخیم لایه اپی تلیالی (سطح خارجی ) پوست است که معمولا پوست نواحی در معرض آفتاب ، نظیر صورت ، گوش ها، دست ها یا بازوها را درگیر می کند.
وی هدف از اجرای این مطالعات را ارائه روش های کم تهاجمی و تشخیص زودرس این نوع سرطان ذکر کرد و ادامه داد: در حال حاضر روش بیوبسی (نمونه برداری) یک روش مرسوم برای تشخیص انواع سرطان پوست است که به عنوان یک روش تهاجمی شناخته می شود و عوارضی همچون خونریزی، عفونت و ایجاد استرس در بیمار را به دنبال دارد.
به گفته نایب حبیب، در بسیاری از موارد که بیوبسی انجام می شود افراد، مبتلا به سرطان پوست نیستند و انجام بیوبسی در این بیماران بافت پوستی آنها را از بین می برد.
این محقق با یادآوری اینکه در این پروژه درصدد حذف بیوبسی و جایگزین کردن روش غیر تهاجمی بوده است، اظهار کرد: امروزه بسیاری از کشورهای دنیا به سمت روش های درمانی کم تهاجمی حرکت کرده اند و در این زمینه از روش بایومارکرها (نشانگرهای زیستی) استفاده می کنند.
وی که در پروژه تحقیقاتی خود از بایومارکری در ادرار و خون بیماران استفاده کرده است، توضیح داد: H2O2 یک بایومارکر موجود در ادرار است و هنگامی که افراد دچار استرس می شوند، یا برخی از مواد غذایی را مصرف میکنند و یا مبتلا به برخی از بیماری ها هستند، میزان H2O2 آنها افزایش می یابد.
این محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تاکید بر اینکه H2O2 به طور طبیعی در بدن تولید می شود، اظهار کرد: به دلیل آن که بدن با انواع رادیکال های آزاد مقابله می کند، این مواد به معمول در بدن موجود نیست و به سرعت تجزیه می شود ولی اگر فرد مبتلا به بیماری و یا دچار استرس شود، میزان این ماده افزایش می یابد و در ادرار فرد به وجود خواهد آمد.
وی یادآور شد: با توجه به این که این بیومارکر روش قابل اطمینانی برای تشخیص سرطان نیست، سراغ بیومارکر دیگری در خون رفتیم و با اجرای طرح پایلوتی بر روی 10 بیمار در بیمارستان امام خمینی(ره) به بیومارکر اختصاصی برای سلول سنگ فرشی سرطان پوست دست یافتیم که کاملا اختصاصی برای این بیماری است.
نایب حبیب این بیومارکر را نوعی ژن موجود در خون بیماران مبتلا به سرطان دانست و ادامه داد: در طرح پایلوت مشاهده شد که این ژن در بیماران مبتلا بیش از میزان طبیعی بیان شده بود.
وی تصریح کرد: با استفاده از این بیومارکر تنها با یک قطره خون می توانیم سلول سنگ فرشی سرطان پوست را تشخیص دهیم و در روش های ژنتیکی از نمونه های بسیار اندک بیمار می توان بیماری را تشخیص داد.
این پروژه تحقیقاتی با همکاری آزمایشگاه ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران تحت راهنمایی دکتر 'سهیلا سلحشور کردستانی' اجرایی شده است که فاز بالینی طرح بر روی دو گروه نمونه و شاهد که شامل 10 بیمار که در مراحل اولیه بیماری بودند و 10 نفر که سرطان پوست نداشتند به اجرا درآمده است. و تحقیقات پروژه برای رسیدن به مرحله بالینی ادامه دارد.
