شغل مهندسان زمین شناسی در سایه مشکلات اقتصادی

او مدرک كارشناسی (زمین شناسی) خود را بهمن سال 1377 از دانشگاه صنعتی شاهرود ، مدرک کارشناس ارشد (با عنوان تاثیرساختارهای نئوتکتونیک بر ناپایداری ترانشه های فاز 1 آزاد راه تهران-شمال) خود را سپتامبر ۲۰۰۱ (1381) از دانشگاه  شیمانه ژاپن، دکترای (با عنوان مدلینگ توزیع فشارمنفذی در خاک‌های ناهمگون و تاثیر آن بر تحریک زمین لغزش‌ها) خود را در مارس ۲۰۱۰ (1390) از دانشگاه کیوتو ژاپن دریافت کرده است.

محقق در دانشگاه کیوتو (۱۳۸۵-۱۳۸۸)، هیات علمی و مسوول زیر گروه زمین لغزش پژوهشکده سوانح طبیعی( ۱۳۸۲-۱۳۸۴)، کارشناس زمین شناسی مهندسی در پروژه های نفت و کارشناس محیط زیست در موسسه جهاد تحقیقات ( ۱۳۸۲-۱۳۸۳)، مسوول گروه زمین شناسی مهندسی سواحل سازمان زمین شناسی ایران و عضو انجمن زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران (۱۳۸۱- تاکنون) از دیگر سوابق اجرایی و علمی او طی این سال‌ها به شمار می آید.

چه عاملی باعث شد تا رشته زمین شناسی مهندسی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنید؟

رشته تحصیلی من در دبیرستان علوم تجربی بود. آن زمان من علاقه زیادی به زمین و مباحث زمین شناسی داشتم. البته رشته تحصیلی برادرم نیز زمین شناسی بود. پیش آگاهی و علاقه من نسبت به این رشته باعث شد تا در کنکور سراسری زمین شناسی را در اولویت اول انتخاب رشته ام قرار دهم و پس از قبولی در کنکور به طور جدی مباحث این رشته را دنبال کنم.

هیچ وقت از اینکه چنین رشته ای را انتخاب کرده اید پیشمان نشده اید؟

رشته زمین شناسی بسیار شیرین و جذاب است. بیشتر مباحث این رشته بعد عملی قوی دارد؛ یک زمین شناس به تدریج و به طور عملی با تمام پدیده های طبیعی آشنا می شود. زمین شناسی رشته پشت میز نشینی نیست. یک زمین شناس در طول انجام کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی اش باید مدام در سفر باشد و به دامان طبیعت، صحرا، کوه، دشت، بیابان برود و عملیات و کار صحرایی اش را انجام دهد. یک فرد با پشت میز نشستن نمی تواند زمین شناس بشود بنابراین علاقه در انتخاب این رشته بسیار اهمیت دارد. من به علت اینکه علاقه زیادی به این رشته داشتم هیچ وقت از انتخاب این رشته پیشمان نشده ام.

پس اگر شانس دوباره ای داشته باشید و به گذشته برگردید دوباره رشته زمین شناسی را انتخاب می کنید؟

من اگر بخواهم دوباره انتخاب رشته کنم قطعا بار دیگر رشته زمین شناسی را انتخاب خواهم کرد.

هم اکنون جایگاه رشته زمین شناسی و بازار کار این رشته در ایران چگونه است؟ 

سالهاست که رشته زمین شناسی مهندسی در دانشگاه های تربیت مدرس، اصفهان، فردوسی، بوعلی، خوارزمی و اخیرا تهران در سطح کارشناسی ارشد و دکترا تدریس می شود. این رشته در کنار مهندسی عمران، تکمیل کننده اطلاعات مورد نیاز طرح‌های عمرانی به منظور اجرای بهتر و کم خطرتر به حساب می آید. مخاطره های زمین شناسی که تخصص بنده است نیز از دیگر مباحث این رشته به شمار می آید. این رشته تحصیلی نیز به شاخه های مختلف زمین لغزش، زلزله و … تقسیم بندی  و هم اکنون حداقل در پنج دانشگاه کشور در سطح تحصیلات تکمیلی ارایه می شود. طبیعتا بازار کار گرایش های رشته های زمین شناسی تحت شرایط اقتصادی قرار دارند. گرایش مخاطره های زمین شناسی نسبت به سایر گرایش ها می تواند بازار کار بهتری داشته باشد زیرا به کیفیت و ایمنی طرح های عمرانی وابسته است.

هم اکنون در رشته زمین شناسی  مهندسی نسبت به کشورهای پیشرو چقدر عقب تر هستیم؟ آیا توانسته ایم طی این سال ها جایگاه مطلوبی داشته باشیم؟

به طور کلی علم در ایران جایگاه خاصی پیدا کرده است. زمین شناسی مهندسی هم از این امر مستثنی نیست. به نظر من پیشرفت رشته زمین شناسی مهندسی در ایران نسبت به دنیا خیلی خوب بوده و ما توانسته ایم به جایگاه مناسبی برسیم اما برای رسیدن به نقطه مطلوب راه بسیار طولانی در پیش داریم. ارتقا این جایگاه به سیاست های پژوهشی دولتمردان بستگی دارد. امیدواریم با اتخاذ سیاست های بهتر پژوهشی این جایگاه در آینده نزدیک بیشتر ارتقا پیدا کند.

در حال حاضر چه چالش ها و مشکل هایی پیش روی کارشناسان این حوزه وجود دارد؟ توصیه تان به دانشجویانی که قصد انتخاب این رشته تحصیلی را دارند، چیست؟

بزرگترین مشکل و چالش مهندسان این رشته تحصیلی، بازار کار و فرصت های شغلی آنها است. متاسفانه طی چند سال اخیر به دلیل شرایط خاص اقتصادی، بازار کار این رشته اصطلاحا اشباع شده است. از طرفی، افزایش بی رویه پذیرش دانشجو در رشته های علوم زمین سبب کاهش کیفیت تحصیلی و پژوهشی در این رشته ها شده است. از سوی دیگر، برخی از گرایش های زمین شناسی بیشتر جنبه پژوهشی دارند. این شاخه های زمین شناسی برای انجام کارهای تحقیقاتی شان نیاز به بودجه های نسبتا بالایی دارند. هرچند هم اکنون روش های مختلفی برای تامین این بودجه های پژوهشی وجود دارد اما به سبب آسان نبودن دریافت بودجه هایی بیش از ارقام اختصاصی دانشگاه‌ها، معمولا دانشجویان در مسیر انجام کارهای تحقیقاتی شان با مشکل های زیادی مواجه هستند. دانشجویان رشته زمین شناسی مهندسی نیز از این مشکل ها جدا نیستند؛ هرچند به دلیل اینکه گرایش آنها وابسته به طرح های عمرانی است کمتر با این مشکل ها مواجه هستند. امید است این مشکل ها با مساعدت بیشتر مسوولان به تدریج حل و فصل شود.

 

گفت و گو: فرزانه صدقی

No tags for this post.