هنر و فن،عکاسی آنالوگ و دیجیتال نمیشناسد

سوالی که هم برای علاقه مندان جدی عکاسی و هم عموم مردم عادی که کمی دنیای عکاسی برایشان اهمیت دارد همواره مطرح است.این نوشته درپی مقایسه این دو عنصر مهم عکاسی به لحاظ تاثیرگذاری بر مخاطب است.

بافراگیرشدن تدریجی امکانات دیجیتال درابتدای دهه اول هزاره سوم، عکاسان قدیمی تر نگران بی توجهی مردم عادی به اصول هنری و علمی هنر ـ فن عکاسی بودند که قوانین آن آرام آرام از اواخر قرن هجدهم شکل گرفته بود و مردم عادی هم خوشحال از این بابت که با حذف مراحل شیمیایی عکاسی،انحصار عکاسی از دست عکاسان حرفه ای خارج خواهد شد.اما هردو گروه اشتباه می کردند.

پیش از ابداع تکنولوژی دیجیتال،هر کاست فیلم عکاسی شده بایستی به لابراتوار ظهور و چاپ عکس می رفت تا نتیجه نهایی برروی کاغذ حساس عکاسی چاپ شده و قابل رویت شود.این بدین معنا بود که اولا هرعکاس برای مشاهده نتیجه کارش می بایست تا اتمام مراحل لابراتواری منتظر می ماندوهم اینکه انجام این مراحل به معنای هزینه برای هر عکاس می بود.اما ظهور تکنولوژی دیجیتال نوید بخش دوران جدیدی در عکاسی شد.دورانی که هم به معنای اتمام هزینه های لابراتواری ظهور و چاپ و هم حذف فیلم عکاسی از مناسبات عکاسی بود.از این تاریخ به بعد عکاسان می توانستند پس از فشاردادن دکلانشور(دکمه شاتر)و گرفتن عکس فقط با فشار دادن کلید Play نتیجه عکاسی خودرا ببینند و لازم نبود منتظر ظهور و چاپ عکس خود بمانند.همین نکته باعث نگرانی بسیاری از عکاسان حرفه ای نسل قبل می شد که می پنداشتند عکاسی همانند بازیچه ای دردستان همه خواهد بود.اما گذشت زمان نکته ای خلاف این تصور را اثبات کرد.غبار هیاهوی تکنولوژی دیجیتال که فرونشست، همگی اذعان داشتند که اصول هنری و فنی عکاسی همانی است که بود و باز همان مسئله قدیمی مطرح شد که کادر بندی یا نورسنجی؟یک عکاس حتی آماتور با تاکید و تکیه بر کدام عنصر می تواند عکس تاثیرگذاری خلق کند؟

غبار هیاهوی تکنولوژی دیجیتال که فرونشست همگی اذعان داشتند که اصول هنری و فنی عکاسی همانی است که بود و باز همان مسئله قدیمی مطرح شد که کادر بندی یا نورسنجی؟

آندریاس فینگر درکتاب ارزشمندش «نور ونورپردازی در عکاسی»[1] معتقد است عکاس با نورسنجی صحیح درعکس،مخاطبش را خیره می کند.او نور را مهمترین عامل در تولید یک عکس خوب می داند.در مقابل،هارالدمارنته نظریه پرداز و تئوریسین به نام آلمانی عکاسی در کتاب «ترکیب بندی در عکاسی»[2] بیان می کند،کادر بندی حد میان عکسهای خوب و عکسهای بد است.

اما به واقع کدام عنصردر خلق یک عکس تاثیر گذار اهمیت بیشتری دارد؟برای رسیدن به پاسخ این پرسش با هم به بررسی چند عکس از زاویه کادر بندی و نورسنجی می پردازیم:

قدرت و تاثیر گذاری این عکس ناشی از ترکیب بندی قدرتمند آن است.استفاده از خطوط افقی،عمودی و منحنیِ پیش زمینه برای پرکردن فضای خالی پس زمینه و دادن اطلاعات معماری و جغرافیا،همچنین استفاده از بنای پس زمینه برای پرکردن فضای خالی میانی کادر و برای دادن اطلاعاتی درباره جغرافیای عکس همه و همه از مولفه های کادر بندی صحیح در عکاسی به شمار می روند.به عبارت دیگر آنچه که دراین عکس بیشتر به چشم می آید تفوق و برتری ترکیب بندی بر نورسنجی در عکاسی است.البته بدیهی است که این عکس تاثیرگذار و قدرتمند با یک نورسنجی اشتباه که منجر به over expose(نوردهی بیش از حد عکس) و یا under expose(نوردهی کمتراز حد معمول عکس)می گردید،قدرت و توان خود را ازدست می داد.به دیگر سخن،اگرچه این عکس قسمت عمده تاثیرگذاریش را از کادر بندی می گیرد و حتی با عکاسی سیاه و سفیدو حذف عامل رنگ به عنوان یکی از ارکان تاثیرگذاری و جذب مخاطب، تمرکزش را بر کادر بندی قرارداده،اما با این وجود نورسنجی صحیح به ایجاد فضای مورد نظر عکاس کمک شایانی کرده است.

اما در این عکس،بر خلاف عکس پیشین، نورسنجیِ صحیح عامل تاثیرگذاری عکس شده است.عکس یک ترکیب بندی ساده دارد و موضوعش را در مرکز کادر قرارداده.اما نورسنجی صحیح باعث شده که جزئیات زیبایی از بدن حیوان همانند بافت پوست حیوان،چشمان زیبا،براق و تاثیرگذار و حتی موهایی که از دوطرف صورت او بیرون زده اند با کیفیتی بسیار تاثیرگذار ثبت شوند.به بیان دیگر این عکس قدرت و توان تاثیرگذاریش را از نورسنجی صحیح عکاس می گیرد.در صورتیکه نورسنجی بیش از حد منجر به ازدست رفتن جزییات پوست و چهره و نورسنجی کمترازحدمعمول منجربه بی رمق شدن رنگها می گردید. 

اما این عکس به زیبایی هردو عامل نورسنجی و ترکیب بندی را برای خلق یک عکس استاندارد و تاثیرگذار را به خدمت گرفته.عکاس با استفاده صحیح از اصول کادربندی،کوه را در نقطه طلایی تصویر قرارداده است.وی همچنین با بهره گیری صحیح از نورسنجی، جزئیات کوه دردوردست و برگ درختان در پس زمینه را توامان ثبت کرده است.

به آغاز سخن باز می گردیم.نورسنجی یا ترکیب بندی؟ویا هردو؟اگرچه ورود تکنولوژی دیجیتال منجر به همه گیر شدن عکاسی میان اقشار مختلف مردم شده،اما هنوز هم اصول کلاسیک فنی و هنری عکاسی،همانند گذشته،بهترین الگو برای خلق یک عکس تاثیرگذارهستند.

 

گزارش : علی شاه محمدی

 

No tags for this post.