دود آلودگی نفتی و استحصال به چشم خلیج فارس می رود
با توجه به اهمیت خلیج فارس از لحاظ منابع غنی نفتی، معدنی و آبسنگ های مرجانی حفاظت از آن جزء برنامه های اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است كه بر این اساس پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی این سازمان به ایرنا گفت: تهدیداتی كه خود را بر خلیج فارس تحمیل می كند از فعالیت های انسانی نشات می گیرد؛ مانند آلودگی های نفتی و یا پساب های خانگی و صنعتی كه بدون توجه وارد این حوضه آبی می شود.
وی افزود: به علت ورود پساب های خانگی و صنعتی فضای آبی غنی از مواد غذایی می شود كه به این علت حدود 7 ماه از سال شاهد بروز پدیده جلبكی در خلیج فارس هستیم كه آسیب های زیادی به آبزیان وارد می كند.
چندی پیش ضیاء الدین الماسی مدیر كل آلودگی دریا در معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار ایرنا گفته بود، سالانه حجم زیادی فاضلاب ناشی از فعالیت های صنعتی و خانگی وارد خلیج فارس می شود.
وی ادامه داد: بنابراعلام اداره كل محیط زیست استان هرمزگان سالانه 87 میلیون و 801 هزار و 248 متر مكعب فاضلاب شهری و خانگی در استان هرمزگان تولید می شود كه از این میزان 25.5 درصد آن تصفیه می شود.
طبق این گزارش در بخش صنعتی سالانه 1 میلیون و 440 هزار و 144 متر مكعب فاضلاب تولید می شود كه بدون احتساب آب سیستم های خنك كننده صنایع 72 درصد آن تصفیه می شود.
همچنین سالانه 233 هزار و 310 متر مكعب فاضلاب بیمارستانی تولید می شود كه 80 درصد آن تصفیه می شود، بنابراین در مجموع از كل 89 میلیون و 474 هزار و 702 متر مكعب انواع فاضلاب در سال فقط 27 درصد آن تصفیه می شود.استان هرمزگان دارای 16 شهر ساحلی است كه فقط 5 شهر آن سیستم تصفیه فاضلاب دارد.
فرشچی درباره ورود مواد نفتی به خلیج فارس با اشاره به اینكه سالانه حدود 40 هزار فروند كشتی در خلیج فارس تردد می كنند، گفت: آمارهای قبلی نشان می دهد سالانه یك و نیم میلیون تن مواد نفتی وارد خلیج فارس می شد اما اكنون به علت رشد حمل و نقل و افزایش تردد به دو میلیون تا دو میلیون و 200 تن افزایش یافته است.
به گفته الماسی بر اساس آمار موجود در سال 2009 از حدود 5 هزار كشتی بالای 300 تن وارد شده به بنادر ایران حدود 2 هزار فروند ( 33 تا 38 درصد ) تانكرهای نفتی بوده است كه تخمین زده می شود در سال های اخیر 3 درصد رشد داشته است.
همچنین بر اساس آمارهای موجود روزانه حدود 14 میلیون بشكه نفت از تنگه هرمز صادر و وارد بازارهای جهانی شده است، همچنین سالانه حدود 50 هزار كشتی از این تنگه عبور می كند كه بیشتر آنها تانكرهای نفتی بوده است كه حجم زیادی آلودگی نفتی را وارد این پهنه آبی می كنند.
*** استحصال از دریا ضربه مهلك بر خلیج فارس
فرشچی درمورد استحصال از دریا نیز توضیح داد:خشك كردن دریا عوارض محیط زیستی جبران ناپذیری به همراه دارد، خلیج فارس دارای منبع غنی آبسنگ های مرجانی است كه در آب كدر از بین می روند.
وی ادامه داد: در حالی كه استحصال موجب كدر شدن آب و تغییر در چرخش طبیعی آب می شود كه اگر به همین روند ادامه یابد ضربه مهلكی بر پیكر محیط زیستی خلیج فارس وارد می كند.
بازبینی قوانین و مقررات دریایی
فرشچی ادامه داد: قوانین و مقررات دریایی در كل كشور یكسان است در حالی كه هر بخش از سواحل شكنندگی خاص خودش را دارد از این رو بعد از بازبینی قوانین و مقررات دریایی آنرا تدوین كردیم.
وی گفت: اقدام دیگر سازمان تهیه نقشه آمایش سرزمین یا پهنه بندی فضایی مناطق ساحلی است كه می توانیم با كمك آن نقشه راه توسعه در یك منطقه را تهیه كنیم.
وی تاكید كرد: البته ما مخالف توسعه نیستیم اما باید ملاحظات زیست محیطی را هم در كنار خود داشته باشد یعنی توسعه در كنار حفظ محیط زیست صورت گیرد كه در این راستا در تلاشیم تا نقشه راه توسعه را با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی داشته باشیم.
فرشچی افزود: درصد زیادی از این نقشه راه برای منطقه مكران تهیه شده و برای نقاط دیگر نیز در دست بررسی است.
پایش مداوم آلودگی های خلیج فارس
وی گفت: پایش مداوم آلودگی ها اعم از فلزات سنگین و میكروبی با همكاری جایكا انجام می شود زیرا خلیج فارس دریایی حساس و بسیار شكننده است بنابراین باید به طور مداوم به آن توجه كرد.
طرح گردشگری جزایر
فرشچی به دیگر اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست اشاره كرد و گفت: طرح گردشگری در چند جزیره جنوبی كشور مطرح است كه مهمترین آن جزیره هندورابی به عنوان جزیره آرامش در حال بررسی است.
وی اظهار كرد: بخشی از جزیره هندورابی پارك ملی است از این رو نیازمند دقت و بررسی بیشتری است.
وی ادامه داد: برای دیگر جزایر هنوز برنامه ای به عنوان طرح گردشگری نداریم، البته معتقدیم تا زمانی كه برای جزایر شناسنامه زیستی تهیه نشود اجرای چنین طرح هایی سخت خواهد بود.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در تلاشیم برای جزایر جنوب كشور ازامسال شناسنامه زیستی تهیه كنیم.
راه اندازی گشت دریایی در آب های كشور
فرشچی گفت: منشا بسیاری از آلودگی ها در دریایی خزر، عمان و خلیج فارس از كشورهای دیگر آغاز می شود، از این رو مشكلات دریایی فرامرزی است.
وی اظهار كرد: حفاظت از بخش دریایی به تنهایی از عهده یك كشور برنمی آید، از این رو نیازمند همكاری كشورهای همسایه است.
وی ادامه داد: بر این اساس، راه اندازی گشت دریایی با همكاری كشورهای همسایه جزو برنامه های معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست است كه امیدواریم این گشت در آب های خلیج فارس و دریای عمان در سال 95 راه اندازی شود.
ردپای توسعه دریا در برنامه ششم
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای اولین بار در برنامه ششم توسعه ردپای توسعه دریا، توجه به مدیریت سواحل و توسعه صنایع دریایی دیده شده است.
وی ادامه داد: در این راستا سه دستاورد برای بخش دریایی دیده شده كه تهیه سند توسعه صنایع دریایی، تهیه سند توسعه فناوری دریایی و تهیه سند گردشگری دریایی از جمله این دستاوردها است.
فرشچی تاكید كرد: در این اسناد به بسیاری از مسایل مربوط به دریا كه قبلا توجه نمی شد، توجه ویژه ای شده و در برخی موارد دولت موظف به اجرای برخی اقدامات و راهكارها درخصوص بخش دریایی شده است.
ایجاد 32 صنعت جدید دریایی در برنامه ششم توسعه
فرشچی گفت: در برنامه ششم توسعه دیده شده كه 32 صنعت جدید در مناطق سواحل جنوبی كشور ایجاد شود كه نظارت و مدیریت این صنایع با هدف جلوگیری از آلودگی دریا بسیار حائز اهمیت است.
وی گفت: پنج هزار و 800 كیلومتر خط ساحلی، دو هزار و 900 كیلومتر مرز دریایی و قرار گرفتن یك پنجم جمعیت كشور در مناطق ساحلی بیش از پیش حفاظت از محیط زیست دریایی را پررنگ می سازد.
وی گفت: فرهنگ دریا دوستی، نقش دریا در تولید ناخالص كشور، نقش دریا در سلامت مردم و نقش آن در تغییرات اقلیم و تعدیل آب و هوا ایجاب می كند سازمان محیط زیست نظارت بیشتری بر این بخش داشته باشد.
خلیج فارس
خلیج فارس با حدود 2 هزار و 500 كیلومتر طول و 200 تا 300 كیلومتر عرض دارای مساحتی بیش از 239هزار كیلومتر مربع است. حداكثر عمق آن بین 90 تا 100 متر در اطراف جزیره تنب بزرگ، ابوموسی، لاوان و فارسی و عمق متوسط آن حدود 30 متر است.
بیش از هزار و 600 گونه ماهی ( حدود 500 گونه در خلیج فارس و هزار و 142 گونه در دریای عمان ) 15 گونه میگو، 10 گونه پستاندار دریایی، 5 گونه لاك پشت دریایی و بیش از 90 گونه پرنده و تنوع بسیار زیادی از پلانگتون ها است.
حدود 8 درصد از كل آبسنگ های جهان با بیش از 50 گونه در خلیج فارس و دریای عمان یافت می شوند كه دو سوم آن به علت آلودگی نفتی در معرض خطر و نابود ی قرار دارند.
تخمین زده شده است كه سالانه جمعیتی بیش از 22 میلیون قطعه پرنده هر سال زمستان را در این منطقه می گذرانند.
جنگل های مانگرو تاكنون در 65 كشور جهان شناسایی شده اند شامل 63 گونه از 17 خانواده و 24 جنس هستند كه دو گونه حرا و چندل در ایران پراكنش دارند.
انواع پستانداران دریایی، لاك پشت های دریایی، كوسه كولی كر و اسبك ماهی گونه های در معرض خطر و نیازمند حمایت و حفاظت خلیج فارس هستند.
