ردپای کربن در محیط زیست
آمارهای بین‌المللی نشان‌دهنده تزریق بیش از 8/39 میلیارد تن گاز دی‌اکسید کربن به اتمسفر کره زمین طی سال گذشته است. بیشترین منابع تولید این میزان گازهای آلاینده، سوخت‌های فسیلی مانند نفت، زغال‌سنگ و گاز گزارش‌شده است. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند روند کنونی تولید دی‌اکسید کربن که سبب گرمایش زمین می‌شود در سی سال آینده موجب خواهد شد میانگین دمای کره زمین دست‌کم 2 درجه افزایش پیدا کند. متأسفانه این وضع بحرانی از سال 2009 آغازشده و این در حالی است که دولت‌ها تاکنون به‌طورجدی در مقابله با این شرایط عمل‌نکرده‌اند.
Chris Field مدیر کمیته گرمایش زمین در سازمان ملل متحد دراین‌ارتباط اعلام کرد: تصویر دقیقی ازآنچه بر سر محیط‌زیست آمده و آنچه ما باید انجام دهیم وجود دارد و تغییرات آب و هوایی یک چالش جدی برای بشر محسوب می‌شود.
بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده توسط دانشمندان که نتایج آن در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم Proceedings of the National Academy of Sciences یا PNAS منتشرشده است، افزایش میزان دی‌اکسید کربن موجود در جو کره زمین، موجب بروز اختلال در فرایند فتوسنتز گیاهان شده است. بر اساس این گزارش، این پدیده از قرن بیستم آغازشده و همچنان ادامه دارد.
در هر ثانیه نزدیک به 3 میلیون کیلوگرم دی‌اکسید کربن در سراسر دنیا تولید می‌شود
یکی از مهم‌ترین وظایف گیاهان در کره زمین، ایجاد توازن در میزان اکسیژن و دی‌اکسید کربن موجود در اتمسفر است. در حقیقت گیاهان با جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن، شرایط را برای ادامه حیات در کره زمین فراهم می‌کنند. این چرخه طبیعی برای میلیون‌ها سال در طبیعت وجود داشت اما در سده‌های اخیر با توجه به پیشرفت‌های صنعت و تکنولوژی و تولید میزان بیش‌ازحد گازهای آلاینده ازجمله دی‌اکسید کربن، این چرخه دچار اختلال شده است. در این میان کشور چین بیشترین میزان تولید گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های جوی را به خود اختصاص داده است. این کشور به‌تنهایی نیمی از گازهای آلاینده دنیا را تولید می‌کند. آمریکا نیز با تولید بیشترین میزان آلاینده‌های جوی پس از چین در میان کشورهای اصلی تولیدکننده دی‌اکسید کربن قرار دارد. کشور آسیایی و پرجمعیت هندوستان نیز در رده سوم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کربن در جهان قرار دارد و متأسفانه باید اذعان داشت که بر اساس محاسبات دانشمندان در هر ثانیه نزدیک به 3 میلیون کیلوگرم دی‌اکسید کربن در سراسر دنیا تولید و وارد جو می‌شود. با توجه به روند کنونی رشد آلاینده‌های جوی، سال 2040 آخرین زمان باقی‌مانده برای نجات محیط زیستی است که در آن زندگی می‌کنیم. البته باید در نظر داشت برخی کشورها اقدامات مهمی در زمینه کاهش تولید آلاینده‌های جوی انجام داده‌اند. برای مثال کشور چین که به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده آلاینده‌های جوی و به‌ویژه دی‌اکسید کربن شناخته می‌شود، در تلاش است با گسترش استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر و پاک از مصرف سوخت‌های فسیلی بکاهد. دولت چین با تأسیس نیروگاه‌های بادی جدید توانست برق تولیدشده از این روش را به میزان 97/32 گیگاوات افزایش دهد که این آمار نشان‌دهنده رشد 60 درصدی تولید برق از طریق توربین‌های بادی در این کشور است.
علاوه بر چین بسیاری از کشورهای دنیا به‌صورت جدی در حال بررسی و مطالعه جایگزینی انرژی‌های پاک به‌جای سوخت‌های فسیلی هستند که این موضوع به‌طور مستقیم بر کاهش میزان تولید آلاینده‌های جوی و کربن تأثیر دارد. تکنولوژی سوخت‌های سبز یا پاک می‌تواند بر پایه انرژی‌های مختلفی مانند سوخت‌های خورشیدی، هیدروژنی مبتنی بر آب، سیستم شارژ الکتریکی، سوخت‌های زیستی یا Bio fuel یا سایر انواع سوخت‌های پاک باشد. یکی از مشکلات پیش رو در این حوزه، هزینه بالای تولید سوخت‌های پاک است که خوشبختانه در سال‌های اخیر و با توجه به پیشرفت فناوری، انرژی‌های زیست – حرارتی که در بسیاری از فناوری‌ها در بخش‌های زیادی از جهان مورداستفاده قرار می‌گیرد، با کاهش قیمت روبه‌رو شده است.
در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدید پذیر به‌صراحت آمده است که پروژه‌های بادی تک به‌طور دائم با هزینه 05/0 دلار در هر کیلووات ساعت، بدون حمایت مالی، برق تولید می‌کنند و در مقابل نیروگاه سوخت فسیلی، با هزینه‌ای در حدود 045/0 تا 14/0 دلار در هر کیلووات ساعت برق تولید می‌کند. علاوه بر موارد یادشده، این گزارش نشان می‌دهد به‌طور متوسط هزینه تولید انرژی باد در حدود 06/0 دلار در هر کیلووات ساعت در چین و آسیا و تقریبا رقمی برابر با 09/0 دلار در هر کیلووات ساعت در آفریقا است. این گزارش نشان می‌دهد اکنون انرژی‌های تجدید پذیر زیست‌توده، انرژی آب، نسیم و باد دریا هم قیمت یا حتی ارزان‌تر از انرژی سوخت‌های فسیلی نظیر زغال‌سنگ، گاز و نفت شده است. در همین راستا پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 میلادی در همه شهرهای دنیا انرژی تجدید پذیر جایگزین انرژی حاصل از سوخت‌های فسیلی شود.
گردآوری و ترجمه: احسان محمدحسینی- فاطمه کردی
