ازاین‌رو از ابزارها و خدمات مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات از پست الکترونیک تا سرورها و شبکه‌های اجتماعی و سامانه‌های اینترنتی به‌عنوان منبع جدید آلاینده‌های زیست‌محیطی نام‌برده می‌شود. یک درصد از مجموع دی‌اکسید کربن منتشرشده از فعالیت‌های انسانی از اینترنت منشأ می‌گیرد. البته از این اطلاعات نمی‌توان نتیجه گرفت که اینترنت فقط یک منبع آلاینده زیست‌محیطی است بلکه در حقیقت اینترنت کارکردی دوسویه دارد و به‌عبارت‌دیگر از سوی دیگر می‌تواند در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نقش مهمی داشته باشد. برای مثال استفاده از خدمات اینترنتی و تدابیری مانند دورکاری یا برگزاری کنفرانس‌های ویدیویی به‌جای رفت‌وآمد و مسافرت‌های کاری در کاهش مصرف انرژی و تولید دی‌اکسید کربن مؤثر است.
رایانه‌ها، پایگاه‌های داده و همچنین سرورها یکی از عوامل تأثیرگذار در روند گرمایش جهانی هستند
دنیا در مسیر آنلاین شدن
بر اساس داده‌های آماری منتشرشده سال 2000 از مجموع جمعیت 6 میلیاردی دنیا، 500 میلیون نفر مشترک تلفن همراه بودند و 250 میلیون نفر در سطح دنیا به اینترنت دسترسی داشتند. در حقیقت 15 سال گذشته تعداد کاربران اینترنتی فقط 250 میلیون نفر بود. این در حالی است که بعد از گذشت 11 سال از مجموع جمعیت 5/6 میلیارد نفری دنیا، تعداد 5 میلیارد نفر مشترک تلفن همراه بودند و 2 میلیارد نفر نیز به اینترنت دسترسی داشتند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که اگر روند افزایش کاربران جدید بر همین اساس ادامه داشته باشد تا سال 2017 کل جمعیت دنیا آنلاین خواهد بود.
ده سال پیش 3/10 میلیون پایگاه داده در ایالات‌متحده آمریکا وجود داشت و مجموع مصرف انرژی سالانه در این مرکز داده به 61 میلیون کیلووات بر ساعت می‌رسید که می‌توانست انرژی موردنیاز کل کشور انگلیس را برای مدت‌زمان دو ماه تأمین کند. از سال 2000 تا 2006 مصرف کل انرژی فقط 200 درصد افزایش‌یافته است، درحالی‌که ترافیک کل اینترنت با رشد 32 میلیون درصدی مواجه بوده است؛ اما نکته‌ای که باید موردتوجه قرار گیرد این است که بهره‌وری وسایل نقلیه به این نسبت رشد نکرده است. اگر 15 سال پیش خودروی جدیدی می‌خریدید که با 68 لیتر بنزین می‌توانست مسافتی معادل 720 کیلومتر را طی کند امروز همین خودرو باید با توجه به پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در حوزه فناوری و بهره‌وری ابزارهای مختلف می‌توانست با همین مقدار سوخت مسافتی معادل 11600000000 کیلومتر را طی کند. این در حالی است که بهره‌وری وسایل نقلیه رشد قابل‌توجهی نداشته است و هنوز شما با این مقدار سوخت همان مسافت را طی می‌کنید و به همان اندازه می‌توانید از اتومبیلی که امروز می‌خرید بهره‌مند شوید.
اگرچه اکنون بسیاری از کارگران با توجه به پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در حوزه فناوری و مهارت‌هایی که از آن برخوردار شده‌اند می‌توانند به روش دورکاری و بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل کار خود از عهده انجام مسئولیت‌های کاری که به آن‌ها سپرده‌شده است، برآیند؛ اما باوجود فراهم بودن چنین شرایطی فقط 5/2 درصد کارگران و کارمندان دورکاری را تجربه می‌کنند. درحالی‌که بررسی‌های انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهد 40 درصد کارمندان یا کارگران بتوانند در هفته دو روز بدون نیاز به مراجعه به محل کار خود و از راه دور کار کنند. میزان انتشار دی‌اکسید کربن به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند. برای مثال اگر در ایالات‌متحده آمریکا 40 درصد کارمندان دو روز در هفته از راه دور کار کنند، 50 میلیون تن دی‌اکسید کربن کمتری منتشر می‌شود که می‌تواند در کاهش میزان انتشار آلاینده‌های کربنی نقش مهمی داشته باشد.
عجیب اما واقعی:
- زمانی که واژه‌ای را در موتور جستجوی گوگل جستجو می‌کنید به‌اندازه 6/7 سانتی‌متر جابه‌جایی یک خودرو دی‌اکسید کربن تولید می‌شود.
- 5100 بار جستجوی یک واژه یا عبارت در جستجوگر گوگل به‌اندازه یک دور کار کردن ماشین ظرفشویی دی‌اکسید کربن تولید می‌کند.
- مقدار دی‌اکسید کربن تولیدشده از 15 هزار بار جستجوی یک واژه معادل دی‌اکسید کربنی است که درنتیجه آماده کردن یک چیزبرگر آزاد می‌شود.
- بر اساس آمار منتشرشده، جستجوگر گوگل درنتیجه فرایند جستجوی کاربران ماهیانه 260 هزار کیلوگرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند. درنتیجه این فرایند 3 میلیون و 900 هزار کیلووات ساعت انرژی در ماه مصرف می‌شود که با این مقدار انرژی می‌توان انرژی موردنیاز یک یخچال‌فریزر را در مدت 5400 سال تأمین کرد یا این‌که 5 میلیون بار از یک ماشین لباسشویی برای شستشوی لباس‌ها استفاده کرد.
- هر پیام اسپم ارسالی به صندوق پست الکترونیک کاربران 3/0 گرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند. این در حالی است که سالانه 62 تریلیون پیام اسپم ارسال می‌شود. دی‌اکسید کربن منتشرشده از ارسال پیام‌های اسپم ارسالی در یک سال معادل دی‌اکسید کربن آزادشده از حرکت 6/1 میلیون خودرو به دور زمین است.
فرانک فراهانی/ روزنامه نگار علم
No tags for this post.