جلوگیری از تبخیر آب با اجرای آبیاری زیرسطحی

مهندس حمیدرضا جانباز در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس با اشاره به ویژگی های روش آبیاری زیرسطحی، اظهار کرد: امکان آبیاری قطره ای یا تیپ برای بعضی از گیاهان ردیفی وجود دارد اما در مورد گیاهان با کشت متراکم، در عمل چنین امکانی وجود ندارد. در مناطقی از کشور به دلیل کیفیت نامناسب آب که نمی توان آن را روی گیاهان پاشید، کشاورزان علاقه مند هستند که از آبیاری زیرسطحی استفاده کنند.

مشاور معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی افزود: در گیاهانی مثل یونجه و شبدر می توان از آبیاری زیرسطحی استفاده کرد که الان در مزرعه ای در قزوین، از این روش استفاده می شود و کشاورز هم راضی است. این فرد می گوید که با استفاده از این روش، ضمن مصرف آب کمتر، محصول بیشتری به دست آورده است.

وی خاطرنشان کرد: البته آبیاری زیرسطحی مشکلاتی هم دارد. به فرض وقتی از این روش برای آبیاری درختان میوه استفاده می شود، ریشه ها به سمت آب متمایل می شوند که می بایست از موادی به عنوان دورکننده ریشه بهره بگیریم. اما در مورد گیاهان ردیفی که ریشه های دایمی ندارند، این مشکل وجود نخواهد داشت.

جانباز در پاسخ به این پرسش که راندمان آبیاری زیرسطحی چقدر است؟ گفت: راندمان آبیاری زیرسطحی بالای 90 درصد است چون در اینجا دیگر چیزی به عنوان تبخیر از سطح خاک نداریم. وقتی گیاهی مثل یونجه کاشته می شود، ریشه آن به سرعت رشد می کند و تا عمق 90 سانتی متری خاک می رسد. وقتی خروجی آب در 45 سانتی متری خاک قرار بگیرد، پیاز رطوبتی از 0 تا 90 سانتی متر را به صورت همیشگی مرطوب نگه می دارد. بنابراین ریشه در بهترین حالت تغذیه است و از تمام خاک استفاده می کند که باعث می شود رشد گیاه بهتر باشد.   

مشاور معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی  در ادامه تصریح کرد: بزرگترین محدودیت این روش در حال حاضر، هزینه بالای آن است. مثلا آبیاری هایی که روی سطح خاک انجام می شود از قبیل آبیاری تیپ، 6 تا 7 میلیون تومان در هکتار هزینه در بردارند اما هزینه آبیاری زیر سطحی 2 برابر است. بنابراین کشاورز باید خیلی راغب باشد و آب برایش اهمیت زیادی داشته باشد که به دنبال این روش بیاید. این در حالی است که یارانه دولت، عدد ثابتی است.

قطره چکانی که در آبیاری زیرسطحی مورد استفاده قرار می گیرد می بایست سیفون معکوس باشد تا وقتی آبدهی قطره چکان قطع شد، آب به داخل آن برنگردد

وی با اشاره به دلایل افزایش قیمت آبیاری زیرسطحی، اظهار کرد: قطره چکانی که در آبیاری زیرسطحی مورد استفاده قرار می گیرد می بایست سیفون معکوس باشد تا وقتی آبدهی قطره چکان قطع شد، آب به داخل آن برنگردد. این کار برخلاف آبیاری تیپ که تنها یک روزنه دارد، دارای مکانیسمی است که باعث افزایش هزینه می شود. علاوه بر این، ضخامت لوله هم باید بیشتر باشد که موجب افزایش هزینه می شود. ضمن اینکه همه این لوله زیر خاک قرار می گیرد و هزینه های مربوط به حفاری هم به آن افزوده خواهد شد. در کنار این عوامل، بخشی از قیمت تمام شده بالا هم به دلیل جا نیفتادن این روش در کشور است.

جانباز در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها در این روش، چه باید کرد؟ گفت: چنانچه قطره چکان دچار گرفتگی شود، کشاورز یا باغبان خواهد فهمید چون اگر قطره چکان در جایی از مزرعه یا باغ بگیرد، بلافاصله محیط خشک می شود. اما چون در این روش امکان ریسک وجود ندارد، باید گرانترین و بهترین و مطمئن ترین قطره چکان مورد استفاده قرار بگیرد تا شانس گرفتگی قطره چکان به حداقل برسد.

وی در پایان یادآور شد: ما از مرکز تحقیقات خواستیم که این طرح را در قزوین مدیریت کند و نتایج آن را به معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اعلام نماید. هم اکنون مجوز استفاده از آبیاری زیرسطحی در کشور تنها برای درختان پسته صادر شده است.

 

گفت و گو: سید احمد طبایی

No tags for this post.