همایش علمی باید تابع قوانین نانوشته باشد
در حقیقت اغلب همایش‌های علمی در سطح کشور از سوی دولت یا به عبارتی مراکز دولتی برگزار می‌شود. این در حالی است که اگر بخواهیم وضع ایران ازنظر برگزاری همایش‌های علمی با دیگر کشورها مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد در دیگر کشورهای دنیا چنین شرایط مشابهی وجود ندارد. در دیگر کشورها همایش‌های علمی از سوی مجامع یا انجمن‌های علمی برگزار می‌شود و افراد شرکت‌کننده در این همایش‌ها و افرادی که قصد داشته باشند در این همایش‌ها نتایج دستاوردهای تحقیقاتی خود را در قالب مقاله ارائه کنند هزینه‌های شرکت در این همایش‌ها را به‌طور شخصی پرداخت می‌کنند. البته افرادی که به‌عنوان سخنران مدعو در این همایش‌های علمی حضور دارند یا این‌که محققان و پژوهشگران جوانی که موفق به دریافت بورسیه تحقیقاتی شده باشند از پرداخت هزینه حضور در این همایش‌ها معاف هستند و این در حالی است که سایر شرکت‌کنندگان ملزم هستند هزینه اقامت در هتل، غذا و ثبت‌نام در این همایش‌ها را پیش از برگزاری همایش پرداخت کنند. اگر در کشور ما نیز همایش‌های علمی به این شیوه برگزار شود بدون تردید با چالش‌ها و محدودیت‌های کمتری در این زمینه مواجه خواهیم شد.
تعدد همایش‌های علمی در زمینه‌های بخصوص مشکلی نیست. در حقیقت اگر افراد به برگزاری همایش علمی در زمینه یک موضوع بخصوص علاقه‌مند باشند و شرکت‌کنندگان زیادی قصد داشته باشند با حضور در این همایش‌ها از آخرین دستاوردهای روز دنیا مطلع شوند مشکل و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد و می‌تواند بدون محدودیت در زمینه یک موضوع بخصوص چندین همایش علمی در طول سال برگزار کرد. درجایی با مشکل مواجه می‌شویم که بخواهیم به این بهانه دست در جیب مردم کنیم یا این‌که انجمن‌های علمی بخواهند از بودجه عمومی هرروز همایشی بی‌حاصل و بی‌نتیجه برگزار کنند.
با در نظر گرفتن یک چارچوب استاندارد برای برگزاری همایش‌های علمی این مشکلات برطرف خواهد شد. اگر همایش‌های علمی در چهارچوب سنت‌های خود متولد و برگزار می‌شد در کشور ما هیچ‌گونه چالشی در این زمینه ایجاد نمی‌شد.
اساسا برگزاری یک همایش علمی فارغ از یک مراسم رسمی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برگزار می‌شود و باید تابع ضوابط و مقررات علمی نانوشته خودش باشد. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت مشکل اصلی کشور ما در زمینه برگزاری همایش‌های علمی از تعدد این همایش‌ها ناشی نمی‌شود بلکه چگونگی برگزاری همایش‌های علمی است که به موضوعی چالش‌برانگیز تبدیل‌شده است.
در سراسر دنیا همایش‌های علمی متعددی برگزار می‌شود. تفاوت کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها این است که در اغلب کشورهای دیگر مجامع یا انجمن‌های علمی مسئولیت برگزاری همایش‌های علمی را بر عهده‌دارند. گاهی نیز مسئولیت برگزاری همایش‌ها به شرکت‌ها و مؤسساتی واگذار می‌شود که در زمینه برگزاری همایش‌ها فعالیت می‌کنند. شاید این مؤسسات و شرکت‌ها از برگزاری این همایش‌ها سود ببرند اما سود حاصل از برگزاری همایش‌ها به افراد خاص اختصاص داده نمی‌شود بلکه بخشی از این سود انجمن اختصاص داده می‌شود و همه متصدیان از این سود بهره‌مند می‌شوند. اشکال کار کشور ما یا دیگر کشورهایی که به روشی مشابه ما عمل می‌کنند این است که از بودجه عمومی برای برگزاری همایش‌های علمی استفاده می‌شود. البته در کشورهای پیشرفته نیز برخی همایش‌ها یا کنفرانس‌هایی با بودجه عمومی برگزار می‌شود اما تعداد چنین همایش‌هایی مشخص و محدود نیست.
اگر همایش‌های علمی در چهارچوب سنت‌های خود متولد و برگزار می‌شد در کشور ما هیچ‌گونه چالشی در این زمینه ایجاد نمی‌شد.
در حقیقت فقط تعداد محدودی از همایش‌ها از طریق اختصاص بودجه عمومی برگزار می‌شود که بیشتر این همایش‌ها موضوع سیاسی یا فرهنگی دارد و کمتر در میان آن‌ها می‌توان ردپایی از همایش‌های علمی پیدا کرد. در کشور ما نیز باید همین‌طور باشد.
این‌که اساسا این همایش‌ها تا چه اندازه می‌تواند در پیشرفت علم و فناوری در سطح کشور تأثیرگذار باشد موضوع قابل‌تأمل دیگری است. البته می‌توان گفت همایش‌ها و کنفرانس‌هایی که از سوی مجامع علمی برگزار می‌شود قابل‌تأیید است و در مورد دیگر همایش‌ها نیز می‌توان بر اساس شرکت‌کنندگان در این همایش‌ها و همچنین برون داده‌ها یک همایش را مورد ارزیابی قرار داد و درباره آن به قضاوت پرداخت.
دکتر علی منتظری / رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی
No tags for this post.
