گزارش تصویری از مسجد فیصل پاکستان

در سال 1966 میلادی بازدید  شاه فیصل بن عبدالعزیز پادشاه عربستان از اسلام آباد ، انگیزه ای در پاکستان به وجود آورد تا بزرگ ترین مسجد جهان در این شهر ساخته شود .

به همین دلیل به منظور  طرح معماری مسجد ، مسابقه ای میان معماران مسلمان جهان برگزار شد که هفده کشور در آن شرکت کردند و 43 طرح پیشنهادی ارائه شد . طی بررسی های انجام شده روی این طرح ها که چهار روز به طول انجامید ، طرح یک معمار از کشور ترکیه به نام ودات علی دالوکای (Vedat Ali Dalokay) تایید شد .

طرحی که این معمار ترکیه ای ارائه کرده بود، طرحی همانند چادر بادیه نشینان صحرا بود . در این طرح همان اندازه که به مدرن و نو بودن بنا توجه شده ، اصول طراحی اسلامی سنتی نیز در نظر گرفته شده است . این مسجد دارای سقف های شیبدار بوده و از چهار مناره بلند و نوک تیز برخوردار است که بلندای هر یک از مناره ها به نود متر می رسد .

در یکی از جلسه های درسی ، معمار مسجد شاه فیصل به دانشجویان خود درباره طرحش اینگونه توضیح داده است : «من تلاش کردم که جوهره ، تناسبات و هندسه کعبه را به طور انتزاعی به کار گیرم . نقطه اوج هر یک از چهار مناره یاد آور چهار گوشه بلند کعبه است و به این روش به وسیله این مناره‌ها فرم نامحسوسی از کعبه ، بر مبنای تناسبات آن ایجاد شده‌است . اگر بالای هر مناره را به صورت مورب به نقطه پایانی مناره مقابل آن متصل کنید ، یک هرم مربع القاعده که در داخل آن معکب نامرئی مشخص می‌شود ، خواهید دید . تراز پایینی این هرم ، بدنه اصلی  مسجد را تشکیل می‌دهد و آن چهار مناره با نقطه اوجشان ، معکب فرضی کعبه را کامل می‌کنند . »

طرح اولیه این مسجد تنها دارای نمازخانه بود اما در بین سال های 1970 تا 1982 بخش های دیگری نیز به آن افزوده شد که عبارت اند از: کتابخانه ، موزه ، سالن کنفرانس ، رستوران و بخشی به عنوان دانشگاه اسلامی بین‌المللی با گنجایش 700 نفر دانشجو. آرامگاه ژنرال محمد ضیاء الحق ، رئیس جمهور و حکمران نظامی پاکستان (از سال 1977 تا پایان زندگیش 1988) نیز در این مسجد قرار دارد . البته با توجه به اینکه بخش هایی که به این مسجد افزوده شد، خارج از نمارخانه اصلی بودند ، طرح اصلی بزرگ ترین مسجد جهان را تغییر نداده است .

ساخت این مسجد که در زمان خود بزرگ ترین مسجد جهان بود ، در سال 1986 میلادی به پایان رسید و نام آن را مسجد شاه فیصل نهادند چرا که شاه فیصل بن عبدالعزیز سرمایه‌گذار اصلی و بانی ساخت این مسجد بود . افزون بر آن خیابان مجاور این مسجد نیز به همین نام ثبت شده است .

ورودی اصلی بنا از شرق است که با یک حیاط به نمازخانه متصل می شود. نمازخانه مسجد دارای پلانی مربع شکل بوده که هر ضلع آن شصت متر است . گنبد بنا بر خلاف گنبدهای سنتی به کار رفته در بیشتر مسجدها ، گنبدی هشت وجهی نوک تیز بتونی است. سطح خارجی بنا با سنگ مرمر سفید رنگ سنگ فرش شده و سطح داخلی آن با طرح های موزاییکی پوشیده شده است . در این مسجد دیوار قبله در نمازخانه اصلی با کاشی های لعاب دار در رنگ های آبی و طلایی به گونه ای بسیار زیبا کاشی کاری شده است. محراب این مسجد به وسیله یک هنرمند پاکستانی طراحی شده که طرح آن همانند قرآنی باز است که به صورت ایستاده و عمومی قرار دارد .  طرح این محراب در مقایسه با دیگر مساجد در عین سادگی ، غیر متعارف است اما منبر مسجد طرحی متداول دارد .

در بخش بیرونی دیوار شمالی و غربی نماز خانه اصلی مسجد شاه فیصل و در نزدیکی آنها استخرهایی ساخته شده تا جریان هوا بر سطح آب باعث متعادل شدن آب و هوا شود . در امتداد دیوار شمالی سکویی وجود دارد که برای برگزاری مسابقه های روخوانی قرآن استفاده می شود . این بخش با خط هنرمند پرآوازه و بنام پاکستانی با سبک جدید و نو تزئین شده است . در حیاط مسجد فوراه ای بسیار زیبا دیده می شود که نمایی باشکوه به آن بخشیده است .

از تزئینات قابل توجه و جالب این مسجد ، تزئین گذرگاهی است که دسترسی به نیم طبقه بخش بانوان مسجد را امکان پذیر می سازد ، در این بخش حدیث زیبای « بهشت زیر پای مادران است » نقش بسته است.

مسجد شاه فیصل به عنوان یکی از شاهکارهای معماری معاصر جهان اسلام معرفی می شود و امروزه نیز این مسجد با مساحت پنج هزار متر مربع هنوز یکی از بزرگ ترین مسجدهای جهان به حساب می آید و یکی از مکان های دیدنی و مورد توجه گردشگران محسوب می شود . نمازخانه اصلی مسجد گنجایش ده هزار نفر و نمازخانه بانوان گنجایش پذیرائی از  1500 نفر را دارد و با توجه به اینکه این مسجد از حیاط و فضاهای جانبی قابل توجهی نیز برخوردار است که در صورت لزوم می تواند پذیرای نمازگزاران باشد می توان گفت؛ حیاط مسجد توانایی پذیرش چهل هزار نفر و سکوی مسابقه روخوانی قرآن گنجایش 27 هزار نفر را دارد و رواق های مسجد نیز می تواند 24 هزار نفر را در خود جای دهد. افزون بر این، فضاهای سبز مجموعه مسجد نیز می تواند در صورت لزوم به عنوان فضای عبادی در نظر گرفته شود که خود گنجایش حضور  دویست هزار نفر را فراهم می کند  . 

No tags for this post.