نقش رسانه ها در ترویج علم انکارناپذیر است

 اولین روز از هفته ترویج علم عصر شنبه شانزدهم آبان ماه با عنوان «ترویج علم و رسانه» در برج میلاد تهران برگزار شد.دکتر حسن نمکدوست تهرانی، استاد ارتباطات و عضو انجمن ترویج علم ایران، مدیریت نشست علمی«ترویج علم، نهاد علم، رسانه های علمی» این روز را برعهده داشت.

دکتر قانعی راد ،عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و عضو انجمن ترویج علم ایران، در این نشست با بیان اینکه کارکرد رسانه برقراری ارتباط بین علم با جامعه است، گفت: رسانه ها تلاش دارند که از درون نهاد علمی، علم را خارج و در عرصه عمومی گسترش دهند که به آن ترویج علم گفته می شود.

وی با اشاره به وقوع 3 موج در ترویج علم افزود: این 3 موج هم در علم، هم در رسانه ها و هم در جامعه با یک همگرایی رخ داده و از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند.

دکتر قانعی راد با بیان اینکه معیار علم دانشگاهی، زبان علمی و منطق علمی است، تصریح کرد: علم دانشگاهی که از نهاد دانشگاه برخاسته است مردم را دارای نقص دانش می داند و وظیفه دانش را رفع نارسایی دانش و انتشار دانایی بین مردم می داند.

وی ادامه داد: در این زمان، رسانه ظاهر می شود تا سواد علمی را افزایش و علم را ساده سازی کند و درجامعه گسترش دهد.

در جامعه ایرانی بیش از آنکه مردم زبان دانشمندان را نفهمند، دانشمندان زبان مردم را نمی فهمند

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با بیان اینکه در موج دوم علم در بازار و دولت گسترش می یابد، تصریح کرد: در این موج رسانه نقش صنعت فرهنگ و صنعت دانش را بازی می کند و از هنر و ادبیات بهره می برد تا اعتماد مردم را نسبت به علم جلب کند.

وی خاطرنشان کرد: در این دو مرحله رسانه ابزاری در دست علم است و نقش میانجی گرایانه دارد و رسانه ها را به عنوان واسطه گر در فضای عمومی می شناسند. همچنین انتظار از رسانه این است که در خدمت توسعه علم قرار بگیرد و رسانه هم نتوانسته هویت مستقل پیدا کند.

دکتر قانعی راد با بیان اینکه مرحله جدیدی در علم پیدا می شود که متناسب با مرحله جدیدی از خودآگاهی در رسانه رخ می هد، گفت: در این مرحله اهل علم مجبورند که نگاهشان را نسبت به جامعه تغییر دهند چرا که مردم از مرحله ای که رسانه بخواهد برای آنها پیام هایی به صورت اطلاعات بدهند، گذشته اند. همچنین در این مرحله برخلاف دوره های قبل که دانشگاه ها اقتدار داشتند، اعتماد به نهاد دانش دچار چالش شده است. در این زمان رسانه ها به عنوان نیروی محافظه کار تلاش می  کنند اعتبار مخدوش شده را بازیابی و تصور مردم از دانشگاه ها را بازسازی کنند.

وی افزود: در موج سوم آگاهی نسبت به جنبه ایدئولوژیک علم پیدا شده و در این مرحله مردم در تولید، ارزیابی و توزیع دانش مشارکت دارند.

وی درباره وظایف روزنامه نگاری علمی در شرایط جدید گفت: میانجی گری بین دانشمندان و مردم وظیفه اصلی روزنامه نگار علمی است به طوریکه زبان دانشمندان را به زبان مردم و زبان مردم را برای دانشمندان ترجمه کند. روزنامه نگاران علمی آدم های دو لبه ای هستند از یک طرف به جامعه و مردم تعلق دارند و از طرف دیگر در یک گرایش علمی فعالیت می کنند. همچنین روزنامه نگاری علمی باید به گفتگو در علم دامن بزند و به دو صدایی شدن علم کمک کند و نگرانی های مردم را به دانشمندان منتقل کنند.

به گفته وی در جامعه ایرانی بیش از آنکه مردم زبان دانشمندان را نفهمند، دانشمندان زبان مردم را نمی فهمند.

دکتر قانعی راد در پایان پیشنهاد کرد: باید به یک الگوی متقارنی از ترویج علم برسیم که یک طرف آن علم و طرف دیگر آن جامعه باشد؛ یک طرف آن دانشمند و یک طرف آن مردم باشد که در این الگوی متقارن هم علم پیش می رود و هم می تواند با نیازها و نگرانی های مردم تطبیق پیدا کند.

 دکتر مهدی محسنیان راد ،استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه این نشست با بیان اینکه مهمترین مسئله علم، داشتن زبانی متفاوت با توده مردم است، گفت: حتی علم زبانی دارد که با کسانی که آن علم را تولید کرده اند، متفاوت است.بنابراین برای حل این پدیده رسانه ها وارد عمل شدند.

امروز در کشور روزنامه نگاران ما در مقابل مسئولان بی سواد تنها نقش یک میکروفون را بازی می کنند و چندان تخصصی ندارند.

وی با اشاره به سابقه دانشگاه های دنیا در راه اندازی روزنامه نگاری تخصصی در حوزه های اقتصادی، حقوقی، فنی و مهندسی و پزشکی گفت: این درحالی است که امروز در کشور روزنامه نگاران ما در مقابل مسئولان بی سواد تنها نقش یک میکروفون را بازی می کنند و چندان تخصصی ندارند.

دکتر محسنیان راد افزود: علمی نویسی تخصص جدیدی است که قرار است این افراد به گونه ای بنویسد که خود آن دانشمندان تولید کننده علم هم از مطلب لذت ببرند.

وی تصریح کرد: اینکه روزنامه نگارانی را داشته باشیم که دانش را از زبان دانشمندان به زبان توده های مردم تبدیل کنند و هم دغدغه مردم را به گوش دانشمندان برسانند، مستلزم دو امکان است یکی تخصص روزنامه نگار علمی نویسی است و دیگری هنگامی می توان دغدغه مردم را به دانشمندان اطلاع داد که آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات تحقق یابد.

همچنین در این نشست دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و عضو انجمن ترویج علم ایران، نقش رسانه ها در اطلاع رسانی رخدادهای زمین لرزه  را تشریح کرد.

در ادامه برنامه «ترویج علم و رسانه» مهدی صارمی فر ،روزنامه نگار علم ،درباره چگونگی ساخت اینفوگرافی به سخنرانی پرداخت.

پیش از این نشست، سیاوش صفاریان پور، برنامه ساز علمی در کارگاه مستند علمی درباره بایدها و نبایدهای ساخت مستندهای علمی سخنرانی کرد.

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا