رسانه در انعکاس پیشرفت علمی نقش کلیدی دارد

تأثیر رسانه‌ها به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه جامعه به‌طورکلی و توسعه علمی آن به شکل خاص تا اندازه‌ای است که می‌تواند کیفیت و نوع تصور مردم را نسبت به علم و فناوری به بهترین شکل ارتقا داده یا آن‌ها را به بیراهه هدایت کند. برای این‌که یک رسانه بتواند در توسعه علمی و تفهیم نقش علم و فناوری در زندگی روزمره به مردم نقش خود را به‌خوبی ایفا کند باید با جزئیات این نقش و راهکارهای راهبردی و اجرایی ایفای آن آشنا باشد.

 ماهیت علم، ایجاد یک درک درست از علم و فناوری برای مردم و آگاهی دادن به افراد است و رسالت رسانه این است که در ترویج این علم نقش حیاتی و کلیدی خود را به‌خوبی ایفا کند. در حوزه رسانه خبرنگاران به‌عنوان افرادی هستند که ایجاد رابطه علم با جامعه را برعهده‌ دارند. نقش و عملکرد رسانه‌‌ها به‌قدری مهم است که می‌توان گفت، شاید بدون کمک رسانه بسیاری از کارها و فعالیت‌‌ها در زمینه ترویج علم به نتیجه نرسد.

 همچنین رسانه باید ضمن رصد دائمی دستاوردهای پژوهشگران کشور و انعکاس توانمندی‌ها و افتخارات به بهترین شکل ممکن، از بزرگنمایی و استفاده از عناوین و مفاهیم غلوآمیز پرهیز کنند. استفاده از واژگان غلوآمیز در رسانه باعث بی‌اعتمادی مخاطب می‌شود. درواقع یکی از وظایف رسانه‌‌ها در بخش‌های علمی رعایت همین نکات است تا بتوانند اعتماد عمومی نسبت به حوزه علم و فناوری را جلب کنند و از آسیب‌های احتمالی به دلیل بی‌‌اعتمادی مخاطب و شعارزدگی‌‌ها فاصله بگیرند.

 در دنیای كنونی، رسانه‌ها ازجمله معیارها و شاخص‌های توسعه فرهنگی به‌حساب می‌آیند. امروزه جامعه‌ای را توسعه‌یافته می‌دانند كه در كنار شاخص‌های اقتصادی و جمعیتی، آموزش و اطلاعات، یا به‌عبارتی‌دیگر، عنصر اطلاعات و میزان دانایی اجتماعی در آن برجسته باشد. رسانه‌ها به همان میزان که بر جوامع تأثیر می‌گذارند افراد را نیز دست‌خوش تحول می‌‌‌کنند. ازاین‌رو، کمک به تغییرات یکی از مهم‌‌ترین عملکردهای رسانه‌ها در جوامع محسوب می‌شود. رسانه‌‌های عمومی از طریق تبادل فرهنگ و اطلاعات، درک مشترکی را در بین جوامع و مردم در خصوص یک موضوع ویژه به وجود می‌آورند

 ماهیت علم، ایجاد یک درک درست از علم و فناوری برای مردم و آگاهی دادن به افراد است و رسالت رسانه این است که در ترویج این علم نقش حیاتی و کلیدی خود را به‌خوبی ایفا کند..

 یکی دیگر از عملکردهای مهم رسانه‌ها، نزدیک ساختن افراد به همدیگر در اقصی نقاط جهان است. سرعت رسانه‌های امروزی موجب شده تا مردم باوجود دوری جغرافیایی از یکدیگر، بیش از گذشته به یکدیگر احساس نزدیکی داشته باشند.

 امروزه، رسانه‌ها افق جدیدی را در رابطه باعرضه اطلاعات، تولید و ترویج آن ارائه کرده‌اند. از زمانی که فراگیری علوم فقط از طریق مدارس و دانشگاه‌ها به دست می‌آمد مدت‌زمان زیادی نمی‌گذرد. با شكل‌گیری فناوری‌‌های نوین، ‌زیرساخت و بستر تولید علم و ترویج آن نیز تغییریافته است. رسانه‌ها علاوه بر ارائه اطلاعات، باید آموزش برای یادگیری را نیز در اذهان بگنجانند. مؤسسه‌‌های پژوهشی، مدارس، آموزش عالی و سازمان‌های علمی همگی منابع اصلی تغذیه رسانه‌ها برای ترویج علم‌‌ محسوب می‌شوند.

 در سال‌‌های اخیر موج شدیدی از علاقه‌مندی و تمایل مردم به دریافت اطلاعات علمی به چشم می‌خورد حتی به نظر می‌رسد سالمندان نیز توجه خاصی را به علم نشان می‌دهند. استفاده از اینترنت، ماهواره و دیگر رسانه‌ها دیگر مختص جوانان و یا نوجوانان نیست. نیاز به دریافت اطلاعات جدید، موضوعی است كه اكنون به‌واسطه عملكرد موفق رسانه‌ها از سوی جامعه حس می‌شود.

 رسانه‌‌ها به‌واسطه پوشش بیشترین افراد در جامعه و توجه به فناوری‌‌های نوینی که دسترسی به حداقل زمان را ممکن می‌‌سازند، امکان آشناسازی مردم با تحولات جدید علمی را در اسرع وقت فراهم می‌‌کنند و به این طریق هر سه مؤلفه را در آن واحد پیاده می‌‌سازند.

 اگر نگوییم که دیگر ابزارها در مقابل رسانه‌‌ها برای ترویج علم کیش‌ومات می‌‌شوند می‌‌توانیم بگوییم که در مقابل رسانه از قدرت بسیار کمتری برای ترویج علم برخوردار هستند. در دنیای چنین تخصصی‌شده و پیچیده، رسانه‌‌ها با پالایش اطلاعات نقش بنیادی را در رشد جامعه مدنی ایفا می‌‌‌‌کنند و جامعه را در جهت زندگی علمی سوق می‌‌دهند.

 

دکتر اکرم قدیمی/ رئیس انجمن ترویج علم ایران

No tags for this post.