گونه شناسی ساخت های قالبی در زبان عامه

هر زبان و گویش از اجزا و مواد قالبی چون زبانزدها و اصطلاحات، كنایه ها و ضرب المثل ها تشكیل می شود كه باعث غنای آن زبان هستند. گفتارهای قالبی كاربرد خاص و موقعیت شناسانه و نقش موثری در برقراری ارتباط های اجتماعی دارند. این گفتارها اغلب شفاهی هستند، زایایی فراوان دارند و حامل معانی عمیق و فشرده هستند.

حال این اجزای كلیشه ای و قالبی در طول سالیان و سینه به سینه به نسل های بعد منتقل یا در فرهنگ ها ثبت می شوند و برخی به آرامی در زبان رسمی و حتی ادبی راه می یابند. بخش مهمی از ذخایر زبانی غیر مكتوب در فرهنگ ها را همین گفتارهای قالبی شده تشكیل می دهند كه ضرورت توجه علمی به این انواع را دو چندان می كند.

در این میان مسئله اصلی پژوهش انجام شده توسط محققان ایرانی، تبیین مبانی نظری و گونه شناسی و نشان دادن تنوع گسترده این كلیشه های قلبی زبان فارسی است. برای این منظور، ابتدا به معرفی پیشینه و كارهای انجام شده پرداخته شده و پس از آن ریشه و خاستگاه این كلیشه های زبانی مورد بررسی قرار گرفتند. در کنار این موارد نیز تبیین و تشریح این گفتارهای قالبی و زیرگونه های هریك (نفرین ها، دشنام ها، تعارف ها، دعاها، سوگندها، تهدیدها، تكیه كلام ها، متلك ها و كنایات و امثال)، ساخت زبانی، مضامین، كاربرد و تنوع آن در زبان عامه را با مثال های كافی تبیین شدند.

شایان ذکر است که این مقاله را به عنوان الگویی برای گونه شناسی و بررسی های ساختاری و محتوایی زبان عامه پیشنهاد شده است. هم چنین محقق انجام دهنده این پژوهش به این نکته اشاره کرده است که تحلیل های دستوری، جامعه شناسانه و فرهنگی جایگاه قابل بررسی دیگری دارند.

منبع: حسن ذوالفقاری، 1394، گونه شناسی ساخت های قالبی در زبان عامه. مجله جستار های زبانی، سال ششم، شماره 25.

لینک منبع

No tags for this post.