گزارش وضعیت محیط زیستی کشور بعد از یک دهه وقفه تهیه شد
مهناز مظاهری بعد از ظهر یکشنبه در جمع خبرنگاران افزود: معمولا گزارش وضعیت محیط زیست هر کشور در شرایط عادی و از دید مسائل بین المللی هر دو سال و نیم یک بار اعلام می شود.
وی با بیان اینکه در یک دهه گذشته این گزارش در کشور ما تهیه نشد اظهار کرد:
اولین گزارش محیط زیستی در سال 83 و دومین گزارش در سال 84 تهیه شد که متاسفانه بعد از آن دیگر دولت ها به فکر مشخص شدن وضعیت محیط زیست کشور نبودند و از آن سال به بعد دیگر گزارش وضعیت محیط زیستی کشور تهیه نشد.
معاون پژوهشی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از دلایلی که وضعیت آب ، خاک ، هوا ، جنگل و دریاها به شرایط کنونی رسیده است شاید به علت عدم وجود اطلاعات در این زمینه بوده است ، زیرا اگر اطلاعات کافی بود قطعا مسوولان و مردم دغدغه محیط زیستی می داشتند.
مظاهری افزود: چارچوب تهیه گزارش جامع محیط زیست یک فرآیند ارزیابی زیست محیطی است که در قالب یک مدل مسکونی اطلاعات آن جمع آوری می شود و به پرسش های مطرح شده در آن پاسخ های علمی و اصولی داده می شود زیرا این یک کار کاملا پژوهشی و علمی است.
وی ادامه داد: با روی کار آمدن دولت یازدهم تهیه این گزارش در سازمان محیط زیست در دستور کار قرار گرفت و حتی رییس سازمان معتقد است که این گزارش باید سالانه تهیه شود.
وی ادامه داد: در گزارش وضعیت محیط زیستی کشور اولین سوال این است که بر سر محیط زیست چه آمده ، پرسش دوم این استکه وضعیت محیط زیستی چگونه است و چه چیزی را باید بررسی کنیم و سووال سوم این است که چرا و چگونه اتفاق افتاده است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در مورد جنگل ها که ریه های کشور هستند و اکنون روند نابودی در پیش گرفته اند ، چرا دچار چنین وضعیتی شده اند ؟ و چگونه این اتفاق افتاده و پیامدها و عوارض ناشی از نابودی جنگل ها چیست ؟
وی تاکید کرد اگر به سمت ارزش گذاری درخت ها و جنگل پیش می رفتیم دیگر مسائل اقتصادی را فقط با تکیه بر نفت نگاه نمی کردیم و این مساله خود موجب حفظ محیط زیست می شد.
مظاهری افزود: یک تئوری در محیط زیست وجود دارد و آن اینکه اگر محیط زیست را در اختیار خودش بگذاریم خود را درمان می کند ، اما چون به آن نیازمند هستیم در تلاشیم که یک قسمت را به حال خود رها کنیم و از بخش دیگر منابع به صورت بهینه استفاده کنیم.
وی گفت: به عنوان مثال منابع آب که بیش از 90 درصد آن در بخش کشاورزی استفاده می شود باید حفظ و در عین حال استفاده شود.
وی ادامه داد: بر اساس آخرین آمار سرشماری در سال 90 ، جمعیت کشور را 75 میلیون و 149 هزار و 669 نفر اعلام کرده اند که از این تعداد 4/71 درصد در شهرها و 5/28در مناطق روستایی ساکن هستند که این تعداد جمعیت نیازمند غذا هستند که بهترین راه تامین آن خودکفایی در کشاورزی بود.
مظاهری ادامه داد: خودکفایی در کشاورزی به منابع آبی بیشتری نیاز داشت ، از اینرو از یک سو مصرف بی رویه و از سوی دیگر شرایط کلی زمین که خشکسالی را به همراه داشت باعث کاهش منابع آبی شد.
مظاهری تاکید کرد : داشتن اطلاعات محیط زیستی می تواند نقش به سزایی در مدیریت منابع طبیعی کشور داشته باشد از اینرو سازمان محیط زست از دانشگاه های مختلف کشور از جمله دانشگاه تهران ، شهید بهشتی ، صنعتی شریف و دانشگاه محیط زیست کمک علمی خواست و در نهایت دانشگاه شهید بهشتی متولی تهیه این گزارش شد.
وی گفت: مولفه های منتخب در این گزارش اتمسفر ، هوا ، زمین ، خاک ، آب ، تنوع زیستی و زیستگاه انسانی است که از سه بخش اصلی نمای ایران ، منابع و مدیریت زیست محیطی و اقتصاد محیط زیست و معضلات اصلی زیست محیطی کشور تشکیل می شود.
وی به برخی از نتایج این گزارش اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال وضعیت سازمان های مردم نهاد محیط زیستی از سال 76 تا 92 در این گزارش مورد بررسی قرار گرفت و نشان داد که تعداد این سمن ها در سال 76 حدود 44 سمن بوده که از سال 81 افزایش تعداد آنها آعاز شد و در سال 84 به بیشترین تعداد یعنی 630 سمن رسید و بعد از آن روند کاهشی در پیش گرفت.
وی ادامه داد: در سال 85 ، 484 سمن ، سال 86 ، 295 سمن و سال 87 ، 330 سمن در کشور فعال بود و در سال 88 هیچ سمنی در کشور فعالیت نمی کرد و بعد از آن از سال 89 تا 92 بین 421 تا 443 سمن در کشور افزایش یافت و اکنون حدود 750 سمن محیط زیستی در کشور فعال است.
وی در مورد شاخص های انرژی گفت: بررسی سرانه مصرف انرژی در ایران در سال های 83 تا 88 روند افزایشی داشت و در سال های 89 تا 90 با نرخ اندکی روند کاهش پیدا کرد ، اما سرانه مصرف انرژی در ایران در بین سال های 93 تا 88 بیش از سرانه مصرف در جهان بوده است.
مظاهری در باره بهره وری انرژی در ایران در مقایسه با مناطق مختلف جهان در سال 69 تا 90 گفت: این گزارش نشان می دهد بهره وری انرژی در ایران در طول دو دهه گذشته کاهش یافت به طوری که از 1/7 کیلوگرم معادل نفت خام در سال 69 به 7/5 کیلوگرم معادل نفت خام در سال 90 سقوط کرد که در همان سال جایگاه ایران بعد از آمریکای لاتین و کارائیب و کشورهای خاورمیانه در جایگاه چهارم بود.
وی ادامه داد: این شاخص در سال 90 با رقم 7/5 از متوسط جهانی و کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا وضعیت کاهشی را نشان می دهد.
معاون پژوهشی سازمان محیط زیست در باره سهم انرژی های تجدید پذیر گفت: مقایسه میزان مصرف انرژی های تجدید پذیر طی سالهای 83 تا 92 نشان می دهد نسبت به کل انرژی مصرفی در کشور تقریبا ثابت و در حد 71 صدم درصد بوده است ، هر چند میزان انرژی های تجدید پذیر در سال 85 بالاترین میزان خود یعنی یک دهم درصد از کل مصرف اولیه انرژی در کشور رسید.
به گفته وی ایران رتبه هشتم جهان در مصرف انرژی را دارد.
مظاهری گفت: این گزارش به تمام نهادها و دستگاه های اجرایی که به نحوی با مسائل محیط زیستی در ارتباط هستند و همچنین نمایندگان مجلس و دانشگاه ها ارائه می شود.
وی تاکید کرد: در حال برنامه ریزی هستیم تا بعد از این دستگاه های اجرایی اطلاعات خود را به روز وارد کنند تا بعد از این اطلاعات کامل و جامعی در مورد محیط زیست کشور داشته باشیم .
وی با بیان اینکه تهیه این گزارش از فروردین 93 آغاز شد گفت: تا دو ماه آینده گزارش محیط زیستی کشور به زبان انگلیسی ترجمه و ارایه می شود.
مظاهری تاکید کرد: کاهش ظرفیت زیستی ، افزایش رد پای اکولوژیک ، کاهش بهره وری انرژی ، سهم ناچیز درآمد کشور از اکو توریسم ، سهم اندک بهره وری از انرژی ، کاهش نرخ درآمد ناخالص ملی و افت شاخص عملکرد زیست محیطی در کشور از اهم نکاتی است که در این گزارش بر آن تاکید شده و رفع آنها نیازمند برنامه ریزی و مدیریت کارآمد است.
