ترجمه کتاب های علمی از ویراستاری فقیرند

منوچهر حسن زاده در گفت و گو با خبرنگار سینا پرس، مفهوم علم را بسیار گسترده دانست و گفت: عرصه علم، عرصه گسترده ای است که بسیاری از شاخه ها از حوزه علوم اجتماعی تا حوزه فنی – مهندسی و پزشکی را شامل می شود و کتاب هایی که در همه این حوزه ها تالیف می شوند را می توان در حیطه کتاب های علمی تعریف کرد.

حسن زاده افزود: به طور کلی هر کتاب خوبی که منتشر شود، در بازار ما جذب می شود. چون با توجه به تعداد دانشجو و نیز فقر فرهنگی که داریم و نیز با توجه به نوآوری هایی که در زمینه علم و دانش صورت می گیرد، به قدری در عرصه نشر زمینه خالی است که کتاب های علمی خوب به راحتی جذب می شوند اما اگر آثار متوسط باشند و تنها برای نمره گرفتن و نمره دادن منتشر شده باشند، با خود آن مقوله خاتمه پیدا می کنند.

وی با اشاره به انتشار گسترده کتاب های آموزشی و کمک آموزشی در کشور، خاطرنشان کرد: به هرحال انتشار این کتاب ها، یک کار ضروری و لازم است منتها باید خود مولفان و مترجمان توجه داشته باشند که این مساله به عنوان یک دکان درنیاید یعنی من به سبب اینکه امروز 200 تا شاگرد دارم، نخواهم که نوشته خودم را به آنها تحمیل کنم. اما گذشته از این، این کتاب ها بازار خودش را دارد چون بچه ها باید این کتاب ها را بخوانند و برای دانشگاه آماده شوند و از کتاب های کمک درسی برای اعتلای فرهنگ و دانش خودشان استفاده کنند.

این فعال حوزه نشر در ادامه اظهار داشت: اگر بخواهیم یک آنالیز درست از وضعیت نشر در کشور و آمار کتابخوانی مردم انجام دهیم باید کتاب ها را بر اساس چندین موضوع کلی مثلا کتاب های مذهبی، کتاب های آموزشی و کمک آموزشی، متون قدیم، متون جدید و… طبقه بندی کنیم و هر کتاب را در موضوع خود ارج گذاری کنیم. به نظر من یکی از وظایف اولیه وزارت ارشاد همین آنالیز و تجزیه و تحلیل است که چرا در یک موضوع مخاطب زیاد است و در موضوع دیگر مخاطب کم داریم.

حسن زاده در پاسخ به این پرسش که با توجه به حجم گسترده انتشار کتاب های علمی که از دیگر زبان ها به زبان فارسی ترجمه می شوند، کیفیت ترجمه این آثار را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: از قدیم هم به این صورت بوده که ما در ترجمه آثار علمی از نظر ویراستاری در فقر کامل به سر می بریم. به طوری که اگر شما یک کتاب علمی را با دانستن حداقلی از سطح زبان بخوانید، می فهمید که چقدر درک مطالب برای شما راحت تر است تا وقتی که ترجمه همان کتاب به فارسی را می خوانید. یعنی استادان ما صرفا به اعتبار نام و موقعیت و جایگاهی که دارند حاضر نیستند اجازه ویراستاری علمی و ادبی کتابشان را بدهند. به همین دلیل ما به ندرت کتاب های علمی ترجمه شده می بینیم که یک نثر روان و مطلوب داشته باشند.   

 

گفتگو: سیداحمد طبائی

 

No tags for this post.