۹۰ درصد زلزله ها در نوار لرزه خیزی اقیانوس آرام رخ می دهد

سینا پرس : دکتر مهدی زارع در گفت و گو با خبرنگار سینا پرس با اشاره به مفهوم «کمربند زلزله» گفت: اصطلاح انگلیسی که در این مورد معمولا در متون و گزارش ها موجود است «Belt» است که البته معنای آن «نوار» یا «رشته کوه» است. اتفاقا این کلمه در انگلیسی برای کمربند شلوار هم به کار می رود. مشخص نیست که از چه زمانی در متون مربوط به زمین شناسی، این واژه و با ترجمه «کمربند» وارد شده است، ولی خوب، مشخص است که منظور وقتی مثلا می نویسند Zagros Mountain Belt رشته کوه های زاگرس است و نه کمربند زاگرس!

زارع در ادامه افزود: به هر حال آنچه که به این کلمه مربوط است و در علوم زمین به کار می رود به رشته کوه یا نواری فیزیوگرافیک که بر روی نقشه پستی و بلندی های جغرافیایی قابل دیدن است (مانند رشته کوه ها) و یا به صورت به خط شدگی عارضه ای فیزیکی روی نقشه (مانند نوار لرزه خیز آلپ هیمالایا) اطلاق می شود. دلیل این به خط شدگی و دیده شدن به صورت نوار، بر روی نقشه هاست. از سوی دیگر حاصل این به خط شدگی و دیده شدن به صورت روند، آن است که در راستا و محدوده این روند، میزان و شدت لرزه خیزی بالاتر است و وقتی از آن دور شویم، لرزه خیزی کمتری شاهد هستیم.

دانشیار زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در پاسخ به این پرسش که چرا چنین لرزه خیزی دیده می شود؟ خاطرنشان کرد: دلیلش آن است که در این ناحیه مثلا در نوار لرزه خیز آلپ هیمالایا، ناحیه ای با میزان تغییر شکل زیاد (نسبت به نواحی اطراف) دیده می شود که بخشی از این تغییر شکل در این نوار به صورت لرزه ای آزاد می گردد. این نوار منطبق بر یک مرز همگرا (ناحیه برخورد) دو ورقه (Plate) زمین ساختی است. به همین دلیل است که در چنین نواری، تغییر شکل به صورت چین خوردگی و در نهایت گسلش در مرز برخورد اتفاق می افتد.  نوار دور اقیانوس آرام هم در محل فرورانش حاشیه (دور) اقیانوس آرام – در یک مرز همگرا ی زمین ساختی- قرار گرفته است. نوار میان اقیانوس اطلس بر مرز واگرا و محل پوسته زایی در میانه اقیانوس آرام منطبق است.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا تنها مناطقی از جهان که روی کمربند زلزله واقع هستند شاهد وقوع این پدیده خواهند بود و یا امکان وقوع زلزله در خارج از این کمربند هم وجود دارد؟، گفت: امکان وقوع زلزله در این نوارها که محل بیشترین تمرکز تغییر شکل ها در مرز های پوسته هستند حتما بیشتر است. مثلا در نوار لرزه خیزی – آتشفشانی دور اقیانوس آرام (pacific) که حدود 40 هزار کیلومتر طول دارد، 80 درصد از زلزله های بزرگ دنیا (با بزرگای بیش از 8 ریشتر) و 90 درصد از کل زلزله های دنیا رخ می دهد. نوار دیگر رشته کوه آلپی یا آلپ – هیمالایا است که حدود 5 درصد از کل زلزله های دنیا و حدود 17 درصد از کل زلزله های بزرگ دنیا در آن رخ  می دهد . نوار مهم لرزه خیز دیگر در میانه اقیانوس اطلس قرار دارد که حاصل پوسته زایی در وسط اقیانوس آرام در محل مرز واگرای منطبق بر رشته کوه میان اقیانوس اطلس است. 

 

No tags for this post.