صنعت به توان دانشگاهیان اعتماد ندارد

جهانشاهی برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا عازم انگلستان شد و در نهایت مدرک دکترای مهندسی شیمی در گرایش نانو تکنولوژی را سال 1381 از دانشگاه بیرمنگام و مدرک فوق دکترای نانو بیوتکنولوژی را سال 1382 از این دانشگاه کسب کرد.

ریاست دانشکده مهندسی شیمی و پژوهشکده فناوری نانو دانشگاه صنعتی بابل، ریاست دانشگاه غیر انتفاعی کاوش،عضویت کمیسیون فنی مهندسی هیات ممیزه دانشگاه‌های شمال کشور،عضویت کمیته نانوفناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری، عضویت شورای مراکز رشد دانشگاه‌های استان مازندران، مسئول هسته نانو بیو وزارت علوم تحقیقات و فناوری، عضویت شورای مرکز رشد سازمان صنعت معدن و تجارت استان مازندران، عضویت شورای هماهنگی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری (نماینده سازمان محیط زیست)، ریاست کمیته تخصصی نانو فیلتر و اسمز معکوس موسسه ملی استاندارد، مشاور علمی معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، مدیرکل فناوری‌های نوین سازمان حفاظت محیط زیست کشور، دستیار علمی پروژه توانمند سازی ایمنی زیستی کشور،عضو کمیته تحقیق و توسعه استان مازندران ، ریاست کمیته تخصصی فناوری استان مازندران، عضویت کمیته استاندارد سازی ستاد نانو ریاست جمهوری، عضویت کمیته نانو تکنولوژی وزارت صنایع و معادن، عضویت شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، مسئول علمی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا از جمله سوابق علمی و اجرایی کنونی و پیشین دکتر جهانشاهی است.                                

کسب عنوان پژوهشگر برتر استان مازندران در پانزدهمین جشنواره هفته پژوهش كشور ( آذر 1393)، متخصص برتر( ده نفر اول کشور) هشتمین جشنواره برترین های فناوری نانو( مهر1392 )، رییس پژوهشکده برتر فناوری نانو در سیزدهمین جشنواره هفته پژوهش کشور (آذر 1391)، پژوهشگر برتر استان مازندران در سیزدهمین جشنواره هفته پژوهش كشور ( آذر 1391)، پژوهشگر برتر بخش ویژه در یازدهمین جشنواره هفته پژوهش ( دی 1389)، چهره ماندگار شمال کشور (بنیاد مشاهیر و مفاخر – بهمن 1388) ، پژوهشگر برتر کشور در دهمین جشنواره هفته پژوهش ( آذر 1388)، مجری طرح برتر جشنواره نوآوری و شكوفایی ( بهمن 1387)، پژوهشگر برتر استان مازندران در نهمین جشنواره هفته پژوهش كشور ( آذر 1387)، دانش پژوه ممتاز ایرانی در خارج از کشور (2002- 1999)، برنده جایزه (گراند ) در همایش علمی علوم بیوتکنولوژی در اروپا ( هلند –2002)، محقق برجسته در کنفرانس تکنولوژی ذرات ( سمپوزیم 3)  ( انگلستان – 2001) و همچنین چاپ بیش از 200 مقاله  ISIو بیش از 250 مقاله در کنفرانس‌های بین المللی، چاپ 15 کتاب داخلی و خارجی، انجام بیش از 30 طرح علمی فناورانه ملی و 5 محصول بین المللی (با تاییدیه مراجع جهانی) از  جمله برخی افتخارها و جوایز علمی او است.

با دکتر محسن جهانشاهی به عنوان پژوهشگر وصاحبنظر در حوزه نانوتکنولوژی گفتگو کردیم.

چطور شد که به رشته شیمی و بخصوص نانوتکنولوژی علاقمند شدید؟

در سال های 98 میلادی بحث نانو خیلی جدی مطرح نبود و من شخصا به دلیل علاقه و کسب اطلاعات شخصی رشته نانو بیوتکنولوژی در حوزه جداسازی مواد زیستی با ابعاد نانو را انتخاب کردم. همچنین برای انتخاب این رشته با استادان مقطع لیسانس و فوق لیسانسم مشورت کردم. آنان معتقد بودند این حوزه در دنیا رشته ای جذاب ،نوین و با آینده ای روشن است.

اگر زمان به عقب برگردد دوباره این رشته را انتخاب می کنید؟

برخی از مشکلات صنایع کنونی می تواند با بکارگیری این فناوری نو برطرف شود و کیفیت محصولات ارتقا پیدا کند. یکی دیگر از جذابیت های این رشته ملموس بودن این فناوری در زندگی روزانه است. این ویژگی ها جذابیت این رشته را برای من دو چندان کرده است به همین دلیل هرچند این رشته جدید مشکلات خاص خود را دارد اما قطعا دوباره این رشته را انتخاب خواهم کرد زیرا این رشته خیلی جذاب است و آینده ای بسیار روشن در انتظار دارد.

هم اکنون چه چالش‌هایی پیش روی این رشته وجود دارد؟

فناوری نانو زیر خط بازار است و بیشتر به جای گفتن نانو فناوری و نانو تکنولوژی باید نانو ساینس نام بگیرد زیرا در مرز دانش حرکت می کند و در بازار چندان ورود پیدا نکرده است. این فناوری ها نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز کم ورود پیدا کرده اند .بنابراین ضرورت دارد که این حوزه تقویت شود و سهم بیشتری از بازار را به اختصاص دهد. بحث ورود به بازار اصولا یکی از مشکلاتی است که هر فناوری جدیدی با آن مواجه است زیرا بازار در برابر محصول جدید مقاومت می کند؛ بزرگترین مشکل محصول های جدید مقاومت مصرف کننده نسبت به این فناوری و وجود رقبای سرسخت به دلیل اختصاص سهم عظیم بازار و کیفیت مطلوب محصول هایشان  است. به همین دلیل ورود محصولات هایتک شرکت های دانش بنیان به بازارهای داخلی و خارجی کار چندان ساده ای نیست. متاسفانه هم اکنون ارتباط  بین بخش صنعت و دانشگاه خیلی کمرنگ است. سال ها است که دانشگاه به کار تولید علم پرداخته و صنعت نیز از طریق بخش خصوصی کار خود را پیش برده است. اغلب شرکت های خصوصی به واسطه ارتباط با کنسرسیوم های شرکت های خارجی و واردات محصولات آنان، سهم عظیمی از بازار داخلی را قبضه کرده اند و به سادگی اجازه نمی دهند شرکت های کوچک دانش بنیان دانشگاهی به بازار ورود پیدا کنند.

در این بین وظیفه دولت چیست؟

مهمترین وظیفه دولت هموار کردن این مسیر است.  دولت باید یک سری قوانین برای صنایع بزرگ که عمدتا بخش خصوصی‌اند و بخشی از سهامداران دولتی را تشکیل می دهند را وضع کند تا شرکت های خصوصی نیز بتوانند فرصتی برای رقابت داشته باشند. در غیر این صورت دانشگاهیان پس از گذشت مدت زمانی، از این کش و قوس ها و کشمکش های بازار خسته می شوند زیرا جنس کار بازار و دانشگاهیان یکسان نیست و این افراد شکننده تر هستند. تفکر دانشگاهیان با جنس بازاریان متفاوت است آنان تلاش بسیار می کنند اما وقتی می بینند که نمی توانند به سادگی وارد بازار شوند، با دلسردی و خستگی بر می گردند به دانشگاه و سعی می کنند همان تولید علم قبلی را انجام دهند و بار دیگر وارد این حوزه نشوند. خطری که دیر یا زود اتفاق می افتد و دولت باید فوق العاده هوشمندانه این فضا را ایجاد کند و  به شکل های مختلف از آنان حمایت کند ولو اینکه  طرح آنان با شکست مواجه شود. ورود علم دانشگاهیان به صنعت باید گام به گام صورت بگیرد. به عنوان مثال محصول‌های شرکت فیلمتک( تولید کننده نانو فیلتر و نانو غشا در جهان) از ابتدا با همین کیفیت وارد بازار نشده است. R&D این شرکت 50-60 سال است که کار می کند بنابراین ساده انگارانه است که ما تصور کنیم کیفیت یک شرکت نوپای دانشگاهی در ابتدا باید همپای یک شرکت ابر قدرت آمریکایی باشد. اگر دولت هم از دانشگاهیان که شهامت به خرج داده اند و اتاق و گچ کلاس شان را رها کرده اند و وارد صنعت شده اند، حمایت نکند آنان سرخورده شده و بار دیگر به سراغ همان کار خود بر می‌گردند. آن وقت ما نباید انتظار داشته باشیم که اقتصاد دانشگاهی با اقتصاد مقاومتی در کشور شکل بگیرد. متاسفانه طی سالیان مختلف صنایع مختلف و حتی بعضی مدیران ما هنوز توانمندی های اعضای هیات علمی که یک شرکت تاسیس کرده اند را باور نکرده و به آن اعتماد ندارند. تا زمانی که این روال ادامه یابد هیچ وقت ارتباط صنعت و دانشگاهیان شکل نخواهد گرفت.  اگر دانشگاه های بزرگ تهران، صنعتی شریف و… برای مدتی تعطیل شود هیچ اتفاقی برای صنایع همجوار ما رخ نمی‌دهد زیرا اغلب این صنایع برای خودشان R&D دارند و یک سری محقق و استاد دانشگاهی را جذب کرده اند. آنان این افراد را برای دوره های آموزشی به کشورهای توسعه یافته اروپایی و آمریکایی می فرستند. در حالی که اگر یک روز در دانشگاه های کشورهای توسعه یافته بسته شود، صدای صنایع آنان در می‌آید زیرا R&D مراکز تحقیقات و توسعه آنان عموما دانشگاهیان شان هستند به همین دلیل ارتباط تنگاتنگی بین بخش خصوصی و شرکت های واسط آنان به وجود آمده است بنابراین دولت باید  همت کند تا این بی اعتمادی و این بزرگترین آسیب را از بین ببرد تا اعضای هیات علمی دانشگاهیان نیز بتوانند به راحتی وارد بازار شوند.

در پایان چه توصیه ای به دانشجویان علاقمند به این رشته دارید؟

توصیه می کنم در وهله اول برای انتخاب این رشته به میزان علاقه شان توجه کنند. پس از آن به معضل ها و مشکل های کشور توجه و طرح تحقیقاتی شان را بر اساس آن انتخاب کنند. پروژه تحقیقاتی آنان نباید صرفا با ارایه یک پایان نامه به اتمام برسد. اگر به ازای هر یک پایان نامه فوق لیسانس و دکترا یک معضل و مشکل جامعه مطرح و راه کارهای آن بررسی شود بسیاری از مشکل های کنونی رفع و وضعیت صنعت نیز بهتر خواهد شد.

 

 

            

No tags for this post.