توانایی سند الگو در مديريت دوگانه های ساختاری جامعه

دکتر سیدمحمد میرسندسی در گفت‌وگو با دفتر ارتباطات مركز الگوی اسلامي ايراني پيشرفت با تشريح اقدامات انجام شده طي يك دهه گذشته، گفت: دوگانگي هاي ساختاري از مهمترين و حساس ترين ویژگی‌های برجسته و تأثیرگذار  ایران معاصر است به خصوص دوگانگی‌هایی که به لحاظ شرایط تاریخی و جبرِ تغییرات اجتماعی پدید آمده است.

وي ادامه داد: ويژگی اين نوع دوگانه‌ها، بی‌میلی به یکپارچگیِ دوباره است. از مصادیق این دوگانگی‌ها در عرصه‌های مختلف جامعه می‌توان در اقتصاد به ساختار تولید سنتی در برابر تولید صنعتی، کشاورزی سنتی در برابر کشاورزی مکانیزه و بازار سنتی در برابر بازار مدرن اشاره کرد. در فرهنگ نیز این دوگانگی‌ها را می‌توان در کنش، هنجار و ارزش‌های متعددی همچون ساختار متفاوت حوزه و دانشگاه و یا نگاه متفاوت به دنیا و جهان پیرامونی یافت. در سیاست نيز خودش را به صورت تمرکزگرایی – مشارکت‌جویی، یکه‌سالاری – مردم‌سالاری و انتصاب – انتخاب متجلی می كند.

به اعتقاد استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه امام حسین، تعارض و اختلاف، یکی از محرک‌های اصلی توسعه و پیشرفت در جامعه به شمار می‌رود.

عضو اندیشکده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت سپس به تشريح اثر منفی اجتماعي اين موضوع پرداخت و گفت: افزايش دوگانگی‌ها در بزنگاه‌های مهم، بین نیروهای پیش‌برنده جامعه، اصطکاک به وجود می‌آورد و نیروهای اجتماعی را خنثی می‌کند به طوری که جامعه با وجود به‌کارگیری نیروهای فراوان، در دستیابی به اهداف توسعه‌ای ناکام می‌ماند.

ميرسندسي ادامه داد: با تکیه بر این دیدگاه نظری و اهمیت لزوم گذار از دوگانه‌های گریبانگیر جامعه امروز ایران، الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت با دیدی وسیع‌تر به این قضیه نگریسته و به زمینه‌های اجتماعی-سیاسی لازم برای کاستن از حجم و دامنه دوگانگی‌ها با محوریت گزاره‌های زیر توجه کرده است:

وي ادامه داد: تفاوت و تعارض از لازمه‌های زندگی اجتماعی است. استمرار تعارض‌ها و حل نشدن آنها در میان‌مدت برای جامعه، مسئله‌ساز و بحران‌آفرین است. پسماند تعارضات اجتماعی در طولانی‌مدت، موجب شکل‌گیری دوگانه‌های ساختاری می‌شود و همچنان خودنمایی می‌کند. هر یک از ساختارگونه‌های موجود در جامعه، کنش، هنجار، ارزش، نهاد و سازمان‌یافتگی‌های خاص خود را دارد.  جامعه ایرانی، حامل ساختارگونه‌های متعددی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. وجود ساختارگونه‌های چندگانه و شرایط دو گانگي و چندگانگی ساختاری، هزینه‌های زیادی برای جامعه دارد و تعارضات زیرپوستی و پیوسته‌ای را موجب می‌شود.

عضو اندیشکده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت با اشاره به مصاديق بحران‌ساز اجتماعي ناشي از دوگانه ها طي يك صد سال گذشته، گفت:  در عرصه سیاسی-اجتماعی، در تاریخ معاصر ایران، چندین تحول اجتماعی عمده از جنس انقلاب، کودتا، و جنبش‌های اجتماعی نظیر جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه، کودتاهای ۱۲۹۹ و ۱۳۳۲، جنبش‌های ۱۵ خرداد، حرکت ماندگار انقلاب اسلامی، وقایع  مختصر و محدود سال ۱۳۶۰، اتفاقی که در کوی دانشگاه در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۲ پدید آمد و رویدادهایی مثل سال ۱۳۸۸ دارد. این تعارضاتِ پیوسته، بعضا‌ مانع جدی بر سر راه پیشرفت و توسعه جامعه ایرانی بوده و یا موجب تحول عظیمی شده‌است.

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه امام حسین در پايان متذكر شد: به‌هیچ‌وجه نمی‌توان تعارضات انباشته در جامعه ایرانی را به طور کامل از بین برد اما در چارچوب چشم‌اندازی میان مدت  و درازمدت باید به راه‌حل‌یابی برای این تعارضات توجه داشت و کوشید با برنامه‌ریزی و آگاهی کامل، از دامنه آنها کاست تا شرایط وفاق نسبی و یکپارچگی در ساختارهای اجتماعی پدیدار شود.

 

No tags for this post.