توافق پاریس چه اثری بر اقتصاد ایران دارد؟

به گزارش سیناپرس،  اما چند سالی است دیگر از این بارندگی ها  خبری نیست و کارشناسان حوزه های هواشناسی و اقلیم شناسی  علت این کاهش را گرم شدن زمین و  به تبع آن تغییر اقلیم می دانند.

کارشناسان معتقدند اگر شرایط به همین روال پیش رود تعداد زیادی از گونه های گیاهی و جانوری منقرض شده و  ذوب شدن یخ ها در قطب تاثیراتی جدی بر محیط زیست کره زمین داشته و بخش زیادی از جنگل ها و دشت ها  آسیب دیده و حجم زیادی از منابع آب زمین را در سال های نه چندان دور از دست خواهیم داد.
 به همین خاطر  در سال ۲۰۱۵، نمایندگان ۱۹۶ کشور در کنوانسیون چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) که در آن سال در پاریس برگزار می‌شد، گرد هم جمع شدند تا برنامه‌ ای برای مقابله و کاهش تغییرات آب و هوایی به عنوان توافق پاریس ترتیب دهند.

چرا توافق پاریس به نفع اقتصاد جهانی  است؟

دلایل متعددی از سوی کارشناسان در رابطه با تاثیر توافق نامه پاریس بر اقتصاد جهان مطرح می شود که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:
۱. اقدامات اقلیمی می‌تواند ۲۶ تریلیون دلار سود جهانی به همراه داشته باشد. بر اساس گزارش اخیر کمیسیون جهانی اقتصاد و اقلیم، مزایای اقتصادی اقدامات اقلیمی دست کم گرفته می شود. بررسی ها نشان می دهد کاهش انتشار کربن می‌تواند ۲۶ تریلیون دلار سود جهانی داشته باشد.

 ۲. اجرای توافق پاریس می‌تواند ۲۴ میلیون شغل جدید تا سال ۲۰۳۰ با سیاست‌های مناسب برای توسعه اقتصاد پایدار ایجاد کند.

 ۳. فجایع مربوط به اقلیم در دو دهه گذشته ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار هزینه برداشته است. حوادث مربوط به آب و هوا که عمدتا شامل سیل و طوفان می شوند در فاصله سال های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷ حدود ۹۰ درصد افزایش داشته است. بر اساس گزارش دفتر کاهش خطر فاجعه سازمان ملل متحد، زیان اقتصادی این وقایع تقریباً بیش از دو میلیارد دلار بوده و در بین کشور‌های مختلف، ایالات متحده بیشترین ضررهای اقتصادی را متحمل شده است. بدون هیچ اقدامی، این فجایع همچنان بیشتر و شدیدتر شده  و پیشرفت اهداف توسعه پایدار (SDGs) را مختل می‌کنند. این وقایع به ویژه برای کشورهای آسیب‌پذیر که در مرز طوفان‌ها و مواجهه بالا آمدن سطح دریا قرار دارند بسیار وخیم است.

 ۴. آلودگی هوا بار مالی زیادی را به همراه دارد. به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آلودگی هوا مسوول بیش از ۷ میلیون مرگ زودرس در سال است  که این میزان بسیار بیشتر از خطرات دیگر سلامتی از جمله سو‌تغذیه، مصرف الکل و بی‌تحرکی محسوب می شود. از نظر هزینه، آلودگی هوا ضررهای زیادی به اقتصاد جهانی وارد می‌کند. این موضوع سالانه بیش از ۵ تریلیون دلار هزینه رفاه و ۲۲۵ میلیارد دلار درآمد از دست رفته به جا می‌گذارد.

 ۵. صندوق بین المللی پول برآورد کرده است که صنعت سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۱۷ حدود ۵.۲ تریلیون دلار کمک هزینه جهانی دریافت کرده است. این کمک هزینه شامل حمایت مالی مستقیم دولت‌ ها از شرکت ‌های سوخت فسیلی و بهای پنهانی است که همه ما باید برای مصرف سوخت‌ های فسیلی بپردازیم.

 ۶. همه‌ سرمایه‌ گذاران بزرگ، توافق پاریس را تائید می ‌کنند. پیش از نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۹، گروهی از ۵۱۵ سرمایه گذار که دارایی ‌هایشان به ارزش ۳۵ تریلیون دلار است ( تقریبا نیمی از سرمایه جهان) از رهبران سیاسی خواستند تا بحران آب و هوا را با فوریت تمام حل کنند. این سرمایه ‌گذاران که نماینده بزرگترین صندوق‌های بازنشستگی در جهان و مدیران دارایی هستند، درک می ‌کنند که تغییر اقلیم ، ثبات در جوامع، اقتصاد و محیط زیست ما را تهدید می‌ کند. بسیاری از شرکت‌ها از جمله ۸۷ شرکت تجاری متعهد به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مطابق با دمای یک و نیم درجه سانتی گراد بوده و تعهد به توافق پاریس را بهترین راه پیش رو برای بهبود جهان می‌ دانند.

البته  دلایلی که نشان می‌دهد توافق پاریس به نفع اقتصاد جهانی است فقط شامل این ۶ مورد نیست، واضح است که اقدامات اقلیمی تحت توافق پاریس می ‌تواند رشد اقتصاد پایدار را افزایش دهد.

شرایط قرارداد پاریس در ایران

در ابتدا قرار بر این بود که برنامه مشارکت ملی مد نظر ایران (INDC)  تبدیل به سند مشارکت ملی ایران   (NDC)  شود و کشورمان باید بر اساس همین تعهدات در توافق پاریس عمل کند. اما سازمان محیط زیست در سال ۹۵ برای تصویب توافق ‌نامه پاریس در مجلس شورای اسلامی، تنها متن توافق را ارسال کرد و از دادن سند مشارکت ملی خودداری کرد. هرچند این توافق ‌نامه در مجلس تصویب شد، ولی شورای نگهبان بعد از برگرداندن آن به مجلس برای بازنگری و اصلاح، مهم‌ ترین ایراد این توافق را فقدان پیوست اعلام کرد.

نظر و ایرادات شورای نگهبان در خصوص توافق نامه  

ایرادی که شورای نگهبان بر این توافق نامه وارد کرد، باعث شد تا مرکز پژوهش ‌های مجلس شورای اسلامی بررسی دقیق ‌تری درباره این توافق ‌نامه داشته باشد. درنهایت مرکز پژوهش‌ ها نتیجه بررسی را این‌ گونه عنوان کرد: «ایراد شورای نگهبان که ناظر به بند‌های ۸ و ۹ ماده ۴ است، منوط به مندرجات بند ۲ همین ماده بوده و بنابراین، ایراد در واقع به بند ۲ ماده ۴ بر می‌گردد. با توجه به بند ۲ ماده ۴ باید اشاره کرد که هرچند تعیین برنامه مشارکت ملی (NDC) در نظام داخلی در چارچوب صلاحیت دولت است، اما با توجه به این موضوع که این برنامه بعد از تصویب موافقت ‌نامه پاریس به تعهدی بین‌المللی مبدل خواهد شد، باید طبق اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی، برای تصمیم ‌گیری تقدیم مجلس شورای اسلامی گردد.»
بنابراین ایراد شورای نگهبان از این توافق و گزارش مرکز پژوهش ‌ها که بر این ایراد صحه می ‌گذارد، نشان می‌دهد که INDC ارائه‌ شده همان NDC در توافق پاریس است و برای کشور تعهد می ‌آورد. از این ‌رو لازم است که مجدداً این توافق در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی دقیق ‌تری قرار بگیرد.

تاثیرات امضا و اجرای توافق نامه بر اقتصاد ایران

به گزارش سیناپرس، در گزارش های مختلف منتشر شده توسط کارشناسان داخلی، مزیت های پیوستن ایران به این توافق نامه بدین گونه شرح داده شده است:
 یکی از مزیت های پیوستن به این کنوانسیون، ارتقای موقعیت بین المللی کشورمان در حفاظت از محیط زیست، افزایش قدرت دیپلماسی بین المللی ایران و فراهم آوردن زمینه جذب بخشی از منابع حاصل از اجرای موافقت نامه مذکور است. چرا که کشورهای توسعه یافته تعهد دارند طی برنامه ای ۱۰ ساله، چند صد میلیارد دلار از سال ۲۰۲۰ به بعد به کشورهای در حال توسعه که این برنامه ها را برای کاهش انتشار خود اجرا می کنند پرداخت کنند. پیش از این کشورهای در حال توسعه دیگری مثل  هندوستان، فیلیپین و چین از پیمان کیوتو توانستند منابع مالی خوبی را جذب کند.

از سوی دیگر ممکن است از سال ۲۰۲۰ که این کنوانسیون حالت اجرایی می گیرد، اتحادیه اروپا و سازمان ملل محدودیت ‌هایی برای واردات انرژی از کشورهایی که به این موافقتنامه نپیوسته اند، ایجاد کنند؛ بنابراین پیوستن به این کنوانسیون در صورتی که هوشمندانه بوده و برنامه مشارکت ملی با اجماع نظر همه ذینفعان و خبرگان کشور آماده و تمام جوانب در آن دیده شود، علاوه بر اینکه می تواند باعث تسهیل و کمک برای انتقال تکنولوژی های نوین و کمک مالی به کشور را فراهم کند، قادر است برخی محدودیت های احتمالی آتی که از طرف اتحادیه اروپا و سازمان ملل وضع می شوند را خنثی کند.

همچنین تاکنون صندوق های متعددی منشعب از کنوانسیون تغییرات آب و هوا با هدف کمک های مختلف در این زمینه ایجاد شده که استفاده از منابع آنها می‌تواند در توسعه و بهبود تولید برق وهمچنین ایجاد سازگاری با تغییرات اقلیمی موثر باشد.

در توافق نامه پاریس ذکر شده است که کشورها باید به تدریج  منابع جایگزین را برای نفت و گاز فراهم کنند و در نتیجه سفارشات آن ها به ایران برای خرید محصولات نفتی کاهش می یابد و همین موضوع به تدریج زمینه ساز ارزان شدن قیمت نفت و گاز شده و در مدت زمانی شاید نه چندان طولانی  کشورهای وابسته به منابع نفتی ایران شروع به ساخت تکنواوژهای جایگزین می کند و  به همین دلیل احتمال دارد که یکی از درآمدهای مهم کشور (فروش نفت و گاز) با چالش مواجه شود و از همین رو باید تصمیمات و برنامه های  مهم اقتصادی در کشورمان برای مقابله با چنین پیامدی در دستور کار مسوولین مربوطه قرار گیرد .

نکته قابل توجه در بحث پیوستن به این معاهده این است که امریکا و روسیه که بخش عمده ای از آلودگی های زیست محیطی را تولید می کنند هنوز خود به این معاهده واکنش درخور توجهی نشان نداده اند. از آنجایی که برخی از بندهای این معاهده امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را نشانه رفته است به جاست جهت پیوستن یا نپیوستن به آن با انجام کارشناسی ها و آینده نگری های بیشتری فرصت ها و تهدیدهای آن را آزمود.

نکته مهمتر اینکه از ۴ درصد گاز دی اکسید کربن موجود در طبیعت؛گاز دی اکسید کربن تولید شده به دست بشر تنها  دو دهم درصد کل گاز دی اکسید کربن تولیدی در دنیاست و هنوز قانونی برای جلوگیری از تولید بیش از ۹۹ درصد گاز دی اکسید کربن تولیدی در دنیا وضع نشده است.

* دکتر پوریا جهانبخشیان- مدرس گروه بازرگانی و امور مالی دانشگاه دولتی قبرس/مشاور و  تحلیل گر بانک سوییس کوت در بخش بازار سهام و فارکس

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا