مشکلات در کشور غیرطبیعی است

محیط زیست که یکی از موضوعات مهم و کلیدی، جامعه امروزی است با چالش ها، مسائل و مشکلات بسیاری دست به گریبان است که حل آنها بدون شک باید از مهمترین اقدامات و اولویت های رئیس دولت آینده باشد؛ موضوعی که مسوولان، کارشناسان و مردم بر آن اتفاق نظر دارند و معتقدند که خواسته‌ ها و انتظارات زیست محیطی باید جزو برنامه ها و اولویت‌ های اساسی رئیس جمهوری آینده باشد که نیازمند توجه ویژه و جدی است.
در سال های اخیر کشور ما با بسیاری از چالش ها و بحران های زیست محیطی مواجه بود. کم بارشی و کمبود آب و به تبع آن خشکسالی از پدیده هایی است که ایران در طول سالیان دراز با آن دست به گریبان بوده است.

رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات ضمن هشدار نسبت به چالش های موجود و تبعات جدی آن به سیناپرس می گوید: اگر به سیاست ها و برنامه های گذشته زیست محیطی نگاهی بیندازیم و مشکلات را ردیابی کنیم چند چیز مشخص است. نخست اینکه سیاست های دولت از گذشته تا کنون درخصوص حفظ منابع طبیعی کمرنگ بوده و دلایل آن هم متعدد است.

دکتر هادی کیادلیری با بیان اینکه توسعه در کشور بر دوش بخش کشاورزی است ادامه می دهد: در سرزمینی که 93 درصد آن خشک و نیمه خشک است این سیاست پاسخگو نخواهد بود.

اولویت امنیت غذایی در کشور

امنیت غذایی یکی از مواردی است که رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات به آن اشاره می کند و می افزاید: کشور به دلایل مختلف تحریم است و این موضوع، مساله جدی برای کشور تلقی می شود. اما کشاورزی که مبنای آن بر مدرنیته نباشد و به روش سنتی فعالیت کند در این زمینه موفق نخواهد بود.

این استاد دانشگاه، می افزاید: با وجود اینکه کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک حضور دارد، اما مسئولیت مهمی بر دوش بخش کشاورزی قرار دارد. به همین جهت است که تغییری در تولیدات حاصل نمی شود اما 90 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود و به تبع آن بیشترین فرسایش خاک را در جهان داریم و از سوی دیگر با پدیده گردوغبار در ایران مواجه می شویم.

وی ادامه می دهد: مساله دیگری که باید به آن اشاره کرد گسترش دامداری ها به روش سنتی در مراتع است به گونه ای که پنج برابر مراتع و طبیعت کشور از شمال تا زاگرس دام وجود دارد اما گوشت آنها کفاف این سرزمین را نمی دهد. به اعتقاد کیادلیری ابتدا باید این سیاست مشخص شود که مسیر توسعه از کدام سو است؛ بخش صنعت، کشاورزی یا دامداری باید حرکت کنیم؟

تضاد منافع در یک ارگان

به گفته کیادلیری منابع طبیعی در حال حاضر زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است که خود عامل 80 درصد مشکلات است و به شدت از فعالیت ‌های کشاورزی آسیب می ‌بیند. یک بخش به دنبال برنامه بلند مدت و بخش دیگر به دنبال برنامه تولید و کوتاه مدت است. به اعتقاد وی یکی از خواسته های فعالان و متخصصان از رئیس دولت سیزدهم، اصلاح این ساختار است.

رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات در ادامه به سیاست دولت ها اشاره می کند و می گوید که با توجه به اینکه دولت ها بخشی نگر هستند و انسجامی با یکدیگر ندارد؛ هر اداره و ارگانی با قانون خودش کار می کند و با دستگاه های دیگر هماهنگی و سنخیتی ندارد. اجرا کردن قانون هر دستگاه علاوه بر از هم گسیختگی و عدم هماهنگی، موجب می شود که تمام منابع طبیعی کشور در معرض تخریب قرار بگیرند.

کیادلیری در این میان به حضور و نیازهای مردم هم اشاره می کند و می افزاید: در کنار این مسائل، نباید مردم را نادیده گرفت. مردم فقیری که دغدغه هایی معیشتی دارند و موجب می شود تا منابع طبیعی و محیط زیست در اولویت آنها نباشد و تا زمانی که اشتغال و درآمدشان در روستاها حل نشود نمی توان انتظار داشت که به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست بیندیشند.

به اعتقاد رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات، یکی دیگر از مسائلی که دولت سیزدهم باید به آن توجه داشته باشد هماهنگی با مجلس است. زیرا نماینده مجلس دنبال رفع مشکلات مردم منطقه خود هستند و قانونی وضع می کند که تاثیرات سوئی بر کل مملکت دارد. داشتن ارتباط بین سازمان متولی و مجلس و قانونگذار موضوعی است که ما خیلی کم آن را می بینیم.

این استاد دانشگاه می افزاید: مساله بعدی، بین سازمان متولی و قوه قضاییه است. به عبارتی یا مواد قانونی کامل نیست و یا در اجرا با مشکل مواجه هستیم و به همین دلیل عدالت بین همه اجرا نمی شود.

وی به مسائل دیگر هم از قبیل تغییر اقلیم هم اشاره می کند و معتقد است که متخصصان مذبور باید آن را مطرح کنند.

به اعتقاد رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات، بسیاری از مشکلات در کشور طبیعی نیست و غیرطبیعی است. مشکلات طبیعی توسط متخصصان و خود طبیعت حل می شود اما چون مشکلات غیرطبیعی و بزرگترین آن اقدامات بشر است ابتدا باید آنها حل شود. محور و مسیر درست باید طراحی شود تا متخصصان کار کنند.

یک سوال اساسی

با وجود اینکه سال هاست از ورود مفهوم آمایش سرزمین به کشور می گذرد اما با این حال باز هم با ناکامی ‌ها و نارسایی ‌ها در مدیریت سرزمین اعم از نابرابری‌ ها و عدم تعادل‌ ها، تمرکزگرایی ‌ها، تخریب محیط‌ زیست و بحران کم ‌آبی روبه رو هستیم. این استاد دانشگاه ادامه می دهد: حدود 40 سال است که دولت ها شعار آمایش سرزمین را سر می دهند اما هیچ دولتی در این زمینه موفق نبوده زیرا اگر آمایش سرزمین براساس ارزیابی صورت بگیرد نمی توان هر کاری انجام داد. زیرا باید منطقه به منطقه ارزیابی و کار کنند که عملا منجر به توقف بسیاری از فعالیت ها می شود. به عنوان مثال کاشت هندوانه در مناطق خشک وجود نخواهد داشت یا در خوزستان با وجود مشکلات کمبود آب که برنجکاری به صورت غرقابی است و میزان مصرف آن حدود ۱۶ هزار متر مکعب در هکتار هست به صفر می رسد، که یکی از تبعات آن ایجاد مشکلات غذایی در کشور است.

به اعتقاد رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات در کنار این موارد باید اوضاع سیاست خارجی با دنیا مشخص شود. کشور هم اکنون با تحریم ها و تنش ها مواجه است که عواقب آن صرفا روی انسان ها نیست بلکه روی محیط زیست هم اثر می گذارد. با حل شدن این مسائل، شاید دلیلی وجود نداشته باشد که در کشاورزی به خودکفایی برسیم.

کیادلیری در پایان می افزاید: متاسفانه تمام تخریب هایی که در کشور صورت می گیرد هزینه های زیست محیطی آن مدنظر قرار نمی گیرد. خسارتی که برآورد می شود ربطی به هزینه محیط زیست ندارد زیرا هزینه محیط زیست دائم العمر است و اگر تخریب نمی شد دائما به انسان خدمات می داد. اگر ما هزینه های محیط زیست را در قبال فعالیت ها و پروژه ها برآورد کنیم شاید خیلی از آنها را انجام ندهیم زیرا هزینه های آن خیلی بیشتر از منفعت های آن خواهد بود.

گزارش:شهلا منصوریه

No tags for this post.