شیوع مواد مخدر جویدنی در بین پسران دبیرستانی
به گزارش سیناپرس، نوجوانی دوره حساسی اسـت کـه بـا تغییـرات قابـل ملاحظه در رشد جسمی، رفتاری، روحی و شناختی فرد همراه اسـت و به‌واسطه افزایش استقلال، وابستگی فرد به همسالان و خطرپـذیری در آن‌ها افزایش می‌یابد و آن‌ها را با چالش‌های متعددی در خصـوص پیشرفت های تحصیلی و رشـد جسـمی، روانـی و اجتمـاعی مطلـوب مواجه می‌کند. در اغلب موارد شروع سـوء مصـرف مـواد، الکـل و رفتارهای پرخطر جنسی در این دوره اتفـاق می‌افتد که از مهم‌ترین عوامل منجر به مرگ‌ومیر در نوجوانان نیز به‌حساب می‌آیند.
بنا بر نظر پژوهشگران، شـروع مصـرف حدود 40 درصد از مصرف‌کنندگان مواد دخانی، قبل از 18 سالگی بوده است. مطالعات مختلـف نیز از افـزایش روند سوء مصرف مواد در نوجوانـان و جوانـان کشـورهای در حـال توسعه حکایت دارند. به گزارش سیناپرس، در این میان، استفاده از دخانیات جویدنی نظیر نـاس و سوپاری که با نام‌های دخانیات بـدون دود و دخانیـات دهـانی نیـز شناخته می‌شوند، یکی از رایج‌ترین روش‌های مصـرف دخانیـات در میان جوانان و نوجوانان، به‌خصوص در کشورهای جنوب شـرقی آسـیا مانند هند و پاکستان است. این مواد انواع مختلفی دارند و ناس یا پان پراگ و سوپاری جزو پرمصرف‌ترین آن‌ها هستند.
این موضوع توسط گروهی از محققان کشور با محوریت نوجوانان کشور خودمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه تحقیقاتی، شیوع مصرف دخانیات جویدنی در بین نوجوانان و عوامل مرتبط با آن در جنوب شرقی ایران مورد بررسی واقع شده است.
این مطالعه روی 204 دانش‌آموز پسر مقطع دوم دبیرستان در بندر کنارک و بندر چابهار در جنوب شرق ایران انجام شده و محققان برای جمع آوری داده های مورد نیاز خود، از پرسشنامه معتبر شامل پرسش‌های مربوط به دانش، نگرش و شیوع مصرف دخانیات جویدنی در بین افراد مورد مطالعه، دوستان صمیمی و اعضای خانواده آن‌ها استفاده کرده اند.
نتایج این بررسی ها نشان می دهد که متاسفانه مصرف دخانیات جویدنی در بین پسران دبیرستانی فوق شیوع بالایی دارد و این نگرانی را به وجود می آورد که چنین اتفاقی در مدارس سایر نقاط ایران نیز رخ دهد.
عابدین ایرانپور، پژوهشگر پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان و همکارانش در این باره می گویند: «بر اساس نتایج پژوهش ما، بیشترین ماده مصرفی در بین نوجوانان مورد مطالعه، سوپاری بود. به گزارش سیناپرس، مهم‌ترین عوامل خطر گرایش به مصرف دخانیات جویدنی نیز شامل سهولت دسترسی و سابقه مصرف در خانواده و دوستان بوده است».
به اعتقاد آن ها، «طبق این بررسی ها، بــه دلیــل ارزان بــودن، دسترسـی آسـان و مصـرف بــدون بــوی دخانیات جویدنی، نوجوانان به مصرف این مواد اقبـال زیـادی نشـان می‌دهند. بنابراین به‌منظور کنترل و پیشگیری از مصرف ایـن مـواد و هر نوع ماده مخدر و دخانی دیگری در نوجوانان و جوانان، بایسـتی آموزش‌های لازم از سنین مدرسه مبتنی بر تئوری‌های هدفمنـد بـا رویکردهـای جامعـه نگـر و بـا حساسیت‌های خـاص روان‌شناختی طراحی و اجرا شود و نقش خانواده‌ها نیز در این آموزش‌ها به‌طور خاص مدنظر قرار گیرد».
همچنـین بر این اساس، مقابلـه بـا توزیـع آزاد و دسترسـی آسان نیز بایـد جزو اولویت‌های برنامه‌های موجـود بـرای مبـارزه اثربخش با مصرف دخانیات و مواد مخدر درنظر گرفته شود.
به گزارش سیناپرس، این یافته ها را مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان منتشر نموده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
