دانشگاه‌های نوآور چه ویژگی‌هایی دارند؟

نوآوری یکی از مولفه‌های اصلی و مهم برای پیشرفت هر کشور است. دانشگاه‌ها به عنوان نهاد آموزشی و پژوهشی از عوامل تاثیرگذار در نوآوری هستند و تاثیر زیادی در عملکرد نوآورانه کشور دارند. چنان‌چه دانشگاه‌های کشور به سمت دانشگاه‌های نوآور حرکت کنند و بتوانند شاخص‌های لازم را برای دانشگاه‌های نوآور کسب کنند، باعث می‌شود در جذب دانشجوی بین‌المللی، حضور در عرصه رقابت جهانی و مواردی از این دست به پیشرفت کشور در زمینه علم، فن‌آوری و نوآوری کشور، کمک زیادی کند.

با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای شاخص‌های نوآوری در دانشگاه‌های ایران را مورد بررسی قرار دادند.

برای انجام این پژوهش کاربردی، ابتدا با استفاده از پایگاه‌های استنادی علوم جهان اسلام، تامسون رویترز و سایمگو شاخص‌های نوآوری دانشگاه‌های جهان، استخراج شد. سپس با ارسال پرسش‌نامه به ۱۰ نفر از متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی و علم‌سنجی دانشگاه شاهد، دانشگاه لرستان و دانشگاه تهران، دیدگاه متخصصین در خصوص این شاخص‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت.

با بررسی پایگاه‌های استنادی ۶۸ شاخص نوآوری استخراج گردید و پس از بررسی خبرگان این حوزه ۵۸ شاخص به تایید رسید. برای بررسی فراوانی این شاخص‌ها در دانشگاه‌های ایران، مجددا ۵۸ شاخص برای خبرگان ارسال شد تا وضعیت دانشگاه‌های ایران از نظر این شاخص‌ها مشخص شود.

 بررسی‌های انجام شده نشان داد که در ایران سازمان‌های متولی ارائه‌دهنده معیارهای ارتقای دانشگاه‌های کشور مانند «وزارت علوم تحقیقات و فناوری» و «مرکز علوم و فناوری منطقه‌ای» شاخص مشخص و تدوین‌شده‌ برای دانشگاه نوآور ارائه نداده‌اند و این خلا موجود در رتبه‌بندی و ارتقای دانشگاه‌های کشور است.

بر اساس یافته‌های این مطالعه؛ در سطح جهان ۶۳ شاخص برای ارزیابی دانشگاه‌های نوآور وجود دارد. پژوهشگران از بین این شاخص‌ها، ۱۸ شاخص را به منظور شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌های نوآور در ایران شناسایی و پیشنهاد کردند.

از دید متخصصان، شاخص‌هایی که برای اعتبارسنجی دانشگاه‌های ایران از نظر نوآوری از اعتبار لازم برخوردارند، شامل موارد ذیل هستند:

– مقالات داغ؛

– -مقالات پر استناد (یک درصد برتر)؛

– همکاری پژوهشی دانشگاه/صنعت؛

– تعداد کل پروانه‌های ثبت اختراع؛

– استنادهای دریافتی ثبت اختراع؛

– تعدا ثبت اختراع پر استناد؛

– همکاری‌های دانشگاهی و شرکت؛

– مرجع قرار گرفتن نوآوری‌ها و تحقیقات علمی توسط دیگر دانشگاه‌ها و مراکز علمی؛

– تعداد ارجاعات به ثبت اختراعات متعلق به دانشگاه‌؛

– تعداد مقالات پژوهشی مورد استناد قرار گرفته از سوی ثبت اختراعات دیگر؛

– درصد مقالات دارای نویسنده مشترک از صنعت؛

– استناد به انتشارات موسسه در پروانه‌های ثبت اختراع؛

– میزان تاثیر ثبت اختراعات (نسبت استنادات به کل ثبت اختراع)؛

– میانگین دفعاتی که مقالات توسط یک ثبت اختراع مورد استناد قرار می‌گیرند؛

– نسبت استنادات صنعتی مقالات؛

– نسبت مقالات منتشر شده در همکاری با صنعت؛

– تعداد پروانه‌های ثبت اختراع با همکاری صنعت و

– موفقیت در اخذ پروانه ثبت اختراع.

بر اساس این یافته‌ها پژوهشگران پیشنهادات اجرایی را در خصوص شاخص‌های نوآوری دانشگاه‌ها ارائه کردند:

1. در نظر گرفتن شاخص‌هایی برای رتبه‌بندی دانشگاه‌های نوآور در کشور توسط سازمان‌های متصدی ارزیابی دانشگاه‌ها؛

2. اختصاص وزن و درصد بیشتر به شاخص تعداد ثبت اختراع به عنوان شاخص پایه پژوهش؛

3. اقدام به تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات از طریق مراکز رشد و فناوری پارک‌ها؛

4. بسترسازی برای ایجاد دانشگاه‌های نوآور و

5. اهمیت بیشتر به شاخص‌های شناخته‌شده دانشگاه‌های نوآور جهان در ارزیابی دانشگاه‌های ایران.

در انجام این مطالعه زهرا کریمی، لاله صمدی و سعید اسدی؛ پژوهشگران گروه علوم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شاهد، مشارکت داشتند.

یافته‌های این پژوهش بهار سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «اعتبارسنجی شاخص‌های نوآوری در دانشگاه‌های ایران بر اساس شاخص‌های نوآوری دانشگاه‌های جهان» در دوفصل‌نامه پژوهش‌نامه علم‌سنجی دانشگاه شاهد، منتشر شده است.

منبع:ایسنا

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا