گسترش فرهنگ پا در رکاب

دوچرخه راه حلی شده برای رفع بسیاری از مشکلات، از آلودگی هوا گرفته تا تامین سلامت جسم و روان افراد و حتی صرفه جویی اقتصادی است.
اما دوچرخه هنوز در نگاه بسیاری از هموطنان و مسوولان جایگاهی مناسب ندارد و باید بسیار از این وسیله دوست داشتنی گفت تا کم کم شاهد اتفاقات بزرگی باشیم، تا تغییرات رخ نمون بشه، باید مطالبه کنیم و تغییر در شرایط ایجاد کنیم.

الگو برداری

دیدن حال و هوای استفاده از دوچرخه در جاهای مختلف دنیا می تواند به تغییر نگرش مردم و مسئولین نسبت به دوچرخه  در ایران کمک بزرگی کند، این موضوع بهانه ای شد تا گزارشی از تجربه دوچرخه سواری در شهری همانند پاریس تهیه کنیم و بدانیم که دیگران با دوچرخه چگونه حال خوب را به شهرشان هدیه می دهند. به همین منظور در یک گفتگو لایو اینستاگرامی با سعید دانشمندی دانشجوی ایرانی دانشگاه سوربن که در شهر پاریس، دوچرخه را برای حمل و نقل شهری خود انتخاب کرده هم کلام شدم تا با حال و هوای دوچرخه در این شهر زیباآشنا شویم.

پا در رکاب در شهر پاریس

پاریس، شهری نام آشنا و مقصدی دوست داشتنی برای گردشگران است. پاریس در مسیر توسعه دوچرخه سواری در شهر هم موفق عمل کرده و مدیریت شهر توانسته است با روش هایی اصولی و پایدار مردم شهر را پا در رکاب کند. وجود مسیر های مخصوص دوچرخه که به طور پیوسته در تمام سطح شهر وجود دارند و شهروندان پاریسی با خیالی آسوده می توانند پا در رکاب شهر را بپیمایند. مسیر هایی که در ایران هم کم کم شاهد ایجاد آنها هستیم، مسیرهایی که باید ایجاد شوند تا دوچرخه سواران احساس امنیت بیشتر کنند و پا در رکاب شوند.

مسیرهایی که هم اکنون به صورت نا پیوسته در بخش هایی از تهران شاهد آن هستیم. سعید در مورد مسیر های دوچرخه در پاریس می گوید: مسیرهای دوچرخه در پاریس گاها بخشی از خیابان  یا بخشی از پیاده رو را در برمی گیرند و گاها مسیرها مشترک بین اتوبوس و دوچرخه است. اما به هر شکلی باشد در تمام شهر وجود دارند.

قوانین دوچرخه سواری در پاریس

شاید برای ما وجود قوانین آن هم برای دوچرخه سواری کمی دور از ذهن باشد و به خیال خود تنها توانایی حفظ تعادل بر روی دوچرخه کافی است تا خود را یک دوچرخه سوار بدانیم. اما در پاریس دوچرخه هم یک وسیله نقلیه محسوب می شود و قوانینی برای خود دارد، سعید در مورد قوانین دوچرخه سواری در پاریس می گوید: در پاریس دوچرخه سواری مشمول قوانینی است که تخلف از هر کدام از این قوانین سبب جریمه شخصی برای راکب دوچرخه می شود. قوانینی مانند الزام به توقف پشت چراغ قرمز و قانونی مبنی بر ممنوعیت استفاده از هدفون در حین دوچرخه سواری. قوانینی که حافظ جان دوچرخه سواران و باعث ایجاد نظم بیشتر در شهر می شود.

توسعه دوچرخه سواری با شعار یا عمل

آیا میشود دوچرخه سواری را در شهر تنها با بیان جملات زیبا، نصب بیلبورد های تبلیغاتی و نصیحت ترویج کرد، مسلما بی تأثیر نخواهند بود اما مطمئنا کافی نیستند. سعید دانشمندی در مورد هزینه سفرهای درون شهری در پاریس افزود: "در فرانسه تردد با تراموا، مترو و اتوبوس در هر سفر شهری هزینه ١.٩ یورویی دارد، در صورتی که می توان با پرداخت ۳ یورو برای یک ماه، روزانه نیم ساعت از دوچرخه های اشتراکی استفاده کرد. پس انتخاب دوچرخه در پاریس یک انتخاب اقتصادی است." عوامل تشویق کننده اقتصادی را می توان یک پارامتر انگیزشی عالی برای تشویق مردم یک شهر برای قرار دادن دوچرخه در سبک حمل و نقل روزمره شان دانست. باید دید در ایران آیا به این مسئله توجهی شده است.

آیا صرفه اقتصادی در شهر تهران با دوچرخه است یا وسایل نقلیه دیگر؟ می توان بخشی از  جواب این سوال را در تعرفه گمرکی واردات دوچرخه دانست که آن را در جمله لوازم لوکس با تعرفه گمرکی بالا در نظر گرفته می شود یافت. شاید راه زیادی داشته باشیم تا دوچرخه در نگاه مسئولین چیزی بیش از یک اسباب بازی دیده شود.
دوچرخه ای که می تواند ترافیک را تقلیل دهد، آسمان را آبی تر کند و سلامتی را برای شهروندان به ارمغان آورد.

دوچرخه اشتراکی

شاید تهیه دوچرخه برای همه افراد ممکن نباشد یا به هر دلیلی افراد نتوانند از دوچرخه شخصی خود در شهر استفاده کنند، اینجاست که وجود دوچرخه های اشتراکی راه حلی می شود، اتفاقی که در پاریس به شدت رخ داده و به راحتی می توان به دوچرخه اشتراکی دست یافت.سعید دانشمندی نیز در پاریس برای حمل و نقل از دوچرخه های اشتراکی شرکت velib  استفاده می کند.

دوچرخه های اشتراکی اتفاق خوبی است که چند سالی است در ایران هم در حال رشد است و هر روز نفرات بیشتری را سوار بر دوچرخه های نارنجی رنگ در سطح شهری مانند تهران می توان دید. دوچرخه هایی که دنده ندارند و استفاده از آنها در بخش های شیب دار تهران که شهری کوهپایه ای است کار سختی است. جالب است بدانید در پاریس علیرغم مسطح بودن شهر دوچرخه و اسکوتر اشتراکی برقی وجود دارد تا طیف بیشتری از شهروندان را به استفاده از دوچرخه و اسکوتر ترغیب کند مسئله ای که خلاء آن در شهرهایی مانند تهران بسیار دیده می شود.

از پاریس تا تهران

تهران شهری که توسعه آن تماما رنگ بوی خودرو محوری داشت و این توسعه تک بعدی عوارض فراوانی همراه خود داشت که به مرور خود را نمایان کرده است. تجربه خوب کشورهای دیگر در مسیر توسعه همه جانبه شهرها برای ایجاد محیطی دوست داشتنی و همچنین دوستدار محیط زیست می تواند چراغ راهی برای ما باشد تا دوباره تاریخ را تکرار نکنیم و چرخ را از نو اختراع نکنیم.

تا تجربیات تلخ حاصل از اشتباه آنها را بر سر شهرهای خود نیاوریم. چقدر خوب است هر چه زود تر به خود بیایم و توسعه پایدار را سرلوحه خود قراردهیم و این اتفاق نمی افتد مگر با خواستن عموم مردم با مطالبه گری. نباید چشم انتظار اتفاق بزرگی بود بلکه باید هر کدام گامی کوچک در حد توان برداریم و امید وار باشیم به ساخت ایرانی آباد. پا در رکاب شدن هر کدام از ما گامی موثر برای حال بهتر خودمان، شهرمان، آسمانمان و هدیه محیط زیستی پاک به آیندگان است.

گزارش: محمد مهدی گوهری

No tags for this post.