زخم هایی بر تن برج آزادی
در حالی نوروز 1400، با شلیک هشت توپ در میدان آزادی تهران تحویل شد، که حاشیه های آن با گذشت نزدیک به یک ماه همچنان ادامه دارد. چند روز بعد از شلیک توپ های مشقی، رسانه ها خبر دادند که ترک های تازه ای به جان برج آزادی افتاده است و تصاویری از آن منتشر شد. میدانی که در شش ماه آینده باید پنجاهمین سال بهره برداری اش را جشن بگیرد، در سال های اخیر گزندهای زیادی به آن وارد شده و در برخی از جاها کاشی هایش ریخته و دیوارهایش یا نم برداشته و یا ترک دارد.
روزگاری میدان آزادی، دروازه ورود به تهران بود و قرار بود به عنوان نمادی، دروازه ای برای ورود به ایران باشد اما اکنون نه تنها دروازه ای برای تهران نیست، بلکه قرار است براساس تصمیمات مدیریت شهری، برج میلاد را جایگزین این برج تاریخی و نماد پایتخت قرار بدهند.
هنوز هم با گذشت نزدیک به 50 سال زیباست و برای بسیاری به عنوان یکی از نمادهای تهران و ایران شناخته می شود. اما در سال های اخیر بی تفاوتی ها نسبت به این نماد ملی روز به روز عیان تر می شود. مهر ماه امسال، برج آزادی در حالی وارد پنجاهمین سالگردش می شود که در چند هفته گذشته به بهانه تحویل سال 1400، هشت توپ در کنارش شلیک شد. باوجود اینکه در سال های اخیر آسیب هایی هم به آن وارد شده بود اما برخی کارشناسان و مسئولان برج آزادی اعلام کردند که در طبقه آخر ساختمان این برج، ترک هایی ایجاد شده و شلیک این هشت توپ آسیب های جدیدی به برج آزادی وارد کرده است.
ترکهای روی بدنه برج آزادی
این مراسم که با همکاری لشکر ۲۳ نیروی زمینی و دژبان کل ارتش با همکاری شهرداری تهران اجرا شده بود، واکنش هایی هم از سوی دیگر دربرداشت. مسئولان شهرداری معتقدند که شلیک این هشت توپ در فاصله مناسب با برج آزادی نمی تواند عامل ترک های مورد ادعا باشد.
به گفته معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در این مراسم فقط صدای شلیک توپ پخش شد و اصلا شلیکی نبود.
محمد رضا جوادی یگانه در این باره باید گفت: توپ های جنگی مذکور به شیوه ای غیرصلب و مفصلی در سطح زمین قرار گرفته بود و براساس آن نیروی ناشی از لحظه شلیک به نحوی بود که جنگ افزارها به صورت تکه گاه غیرصلب عمل کرده و تمام نیروی وارده ناشی از شلیک را ابتدا به زمین و سپس سازه و یا ساختمانهای زیرسطحی و مجاور برج آزادی منتقل می کردند. از سوی دیگر نوع عملکرد توپ های ۱۲۰ و ۱۳۰ جنگی به شیوه جمع شونده در طول لوله توپ هنگام شلیک عمل می کند. بنابراین نیروی وارده ناشی از انفجار به طور کامل به سطح زمین و سپس به سازه زیرزمین و سازه های مجاور منتقل نمی شود.
بررسی های علمی
هرچند به گفته مسئولان شهرداری شلیک هشت توپ با اصول علمی و دقیق صورت گرفته تا آسیبی به برج وارد نشود؛ اما با این وجود شلیک توپ های نظامی در نزدیکی برج تاریخی بدون آسیب نخواهد بود. بر همین اساس قرار است در روزهای آینده گروهی از کارشناسان دوباره به موضوع رسیدگی کنند و نتیجه آن را اعلام کنند.
برج تاریخی آزادی هر چند در سال های اخیر مورد بی مهری قرار گرفته است، اما یکی از برج های ملی محسوب می شود که در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده است. بی مهری هایی که یکی یکی در کاشی های شکسته و ریخته شده، یادگاری نویسی ها، نم های دیوار و ترک های ریز و درشت در گوشه و کنار برج دیده می شود.
کارشناسان معتقدند، آسیب های وارده به برج میلاد فقط مختص مدیریت برج نیست در این میان بی توجهی بنیاد رودکی، سهل انگاری شهرداری تهران و ارگان های دیگر هم بی اثر نیست. زیرا به غیر از دیوار نویسی، کاشی های شکسته، نم زدگی از سقف هم آب چکه می کند.
واکنش طراح برج آزادی به شلیک توپ در میدان
شلیک توپ پای این برج اصلا نمیتوانستم باور کنم. باور کردنی نیست که چنین کاری بکنند. عکسها را که دیدم خیلی برایم عجیب بود… ولی خب، حالا اشتباهی است که شده. حتما متوجه نبودند که امواج صوتی هم میتواند صدمه بزند. البته من فکر نمیکنم شلیک توپ باعث این ترکها بوده باشد. این ترکها نتیجه کارهای قبلی است که با این برج کردند. و بیتوجهی شدید به این بنا. یعنی از این بنا برای تبلیغات و موارد مختلف استفاده میکنند ولی هیچکس دنبال نگهداریاش نیست. اشکالات متعددی هم در عدم رسیدگی به بنا هست. که نشانگر بیتوجهی کسانی است که مسئول نگهداری این ساختماناند.»
مهندس حسین امانت، طراح برج میلاد با بیان این مطالب می گوید: درباره مساله آبیاری هم یک نکتهای را بگویم. آبیاری نباید باعث خراب شدن برج باشد. این برج طوری ساخته شد که با قیرگونی قوی دورش، آب به جایی از آن نفوذ نکند. ولی حدود ده سال پیش یا بیشتر یک عدهای آمدند و کارهایی کردند. آقای مهندس حقیقی که این بنا را ساخت خودش رفت آنجا و گفت این کارهایی که کردید غلط بوده. سنگهای کف شهیاد، زیر قوس اصلی، را به یک بهانه کاملا نامعلومی برداشتند و تبدیلش کردند به سنگهای نازکتر. و موقعی که این کار را میکردند تمام قیرگونیهای شهیاد را به هم زدند. چون سنگهای قبلی را با بولدوزر برداشتند و تیغه بولدوزر قیرگونی را خراب کرد. بعد هم به وضع قبلیاش برنگرداندند. این است که حالا سقف موزه اصلی شهیاد آب میدهد. قبل از آن، سالها، نشتی نداشت. به این ترتیب میبینید که کارهایی که خودمان میکنیم بیشتر صدمه را میزند.
زمانی مرکز دانستنیهای گردشگری ایران بود
کارشناسان می گویند؛ ممکن است گهگاهی هم نمایش یا فیلمی در سالن نمایش برج آزادی پخش شود. یا افرادی بخواهند بخشهای مختلف برج را نگاهی بیندازند. اما به هر حال از هدفی که ۵۰ سال پیش ساخته شده بود، خیلی فاصله دارد. به اعتقاد آنها، این برج زمانی محل نمایش مهمترین آثار تاریخی، از جمله سنگی از کره ماه، منشور کوروش و لوح زرین بوده است اما الان میتوان مشاهده کرد که غرفههایی برای نمایش و فروش سنگهای زینتی در آن ایجاد شده است. قرار بود برج آزادی دروازهای برای ورود به ایران باشد اما الان دروازهای برای تهران هم نیست. چون مدیریت شهری میخواهد برج میلاد را جایگزین این برج تاریخی به عنوان نماد پایتخت کند.
گزارش: نیلوفر منصوری
No tags for this post.