ساخت دستگاه تبخیر مکانیکی در ایران

محمد صالح لباف زاده، عضو هیات علمی انستیتو آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف در گفت و گو با خبرنگار سینا پرس گفت: هم اکنون امکان تصفیه بیولوژیک در فاضلاب های صنعتی به علت داشتن عامل های بازدارنده وجود ندارد بنابراین استفاده از روش های تبخیر طبیعی در حوضچه های تبخیر و در مقابل خورشید یا حفر چاه‌های عمیق تنها راه حل است.

وی افزود: حفر چاه های عمیق با توجه به مشکلات اجرایی بسیار هزینه بر خواهد بود بنابراین تبخیر به عنوان جایگزینی مناسب برای یکی از روش های تصفیه فاضلاب از جمله اسمز معکوس، تصفیه شیمیایی یا نمک زدایی خصوصا برای فاضلاب‌های حاوی مواد آلوده و سمی مورد توجه قرار گرفته است.

وی اظهار کرد: فرایند تبخیر به صورت طبیعی در حوضچه تبخیر یا از طریق سیستم های تبخیر مکانیکی انجام می شود؛ فرایند روش تبخیر طبیعی آفتابی، عموما بسیار زمان بر و کند بوده و نیازمند سطح وسیعی برای تبخیر است. زمین مورد نیاز برای حوضچه های تبخیر، هزینه بالا توسعه وساخت حوضچه های اضافی و  همچنین هزینه نظافت از جمله محدودیت های جدی این روش است.

وی تصریح کرد: همچنین در این روش امکان آلوده شدن آب های زیر زمینی و ایجاد مشکلات زیست محیطی بسیار محتمل خواهد بود. این در حالی است که دستگاه های تبخیر مکانیکی نه تنها می تواند فرایند تبخیر را تسریع بخشند بلکه در یک سطح یکسان، کارایی را تا حدود 14 برابر افزایش می دهند.

لباف زاده درباره ویژگی های این دستگاه گفت: سیستم تبخیر مکانیکی، دستگاهی متراکم و بهم پیوسته، مطمئن و کارآمد است. همچنین حمل آسان آن، این امکان را به وجود می آورد که بتوان از این وسیله در هر مکانی از سایت تصفیه استفاده کرد یا بر حسب نیاز برای یک حوضچه گسترش و سطح آن را کاهش داد. در حال حاضر نبود چنین سیستمی در تصفیه خانه های کشور لزوم دستیابی به این فناوری را بیش از پیش توجه پذیرخواهد کرد.

وی یاد آور شد: از مزایای مهم سیستم تبخیز مکانیکی، امکان استفاده چند منظوره از آن در صنایع متنوعی است که می‌تواندعلاوه بر کاهش ریسک سرمایه گذاری، نیازهای حجم وسیعی از کاربران را تامین کند.

این عضو هیات علمی انستیتو آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف افزود: این دستگاه در صنایع معادن، نفت، گاز، پتروشیمی، غذایی، چوب و نیروگاه‌های تولید برق و تصفیه فاضلاب شهرهای کوچک قابل استفاده است. همچنین از این سیستم می توان برای سمپاشی مزرعه ها، باغ های بزرگ، شست و شوی درختان در سطح شهر، مرطوب نگه داشتن فضای دامداری ها، انگل زدایی دام ها (به صورت مکانیزه) استفاده کرد.

وی بیان کرد: همچین از این سیستم می توان برای از بین بردن گرد و غبار ناشی از انفجارهای معادن و تولید برف مصنوعی برای پیست‌های اسکیت استفاده کرد.

وی به کاربرد عمده این دستگاه در صنایع نفت و گاز اشاره کرد و گفت: تصفیه آب یکی از پارامترهای اصلی در قیمت استخراج نفت و گاز است. حجم آبی خارج شده از چاه ها به مرور بسیار بیشتر از نفت خواهد بود. آب تولید شده در حین فرایند استخراج نفت و گاز، حاوی مواد جامد محلول(شامل نمک، نفت و روغن)، مقادیر متنوعی از مواد آلی و معدنی و افزودنی شیمیایی استفاده شده در حین حفر چاه است. همچنین می تواند حاوی مواد رادیواکتیو نیز باشد.

وی افزود: آب تولید شده وابسته به موقعیت جغرافیایی سایت، سازنده های زمین شناسی، نوع محصول هیدروکربنی بوده و حتی در طول زمان می تواند متغیر باشد. همچنین فرایند جدا ساز آب معمولا بسیار پیچیده و پر هزینه است . به عنوان مثال، روش‌های سنتی تزریق در چاه نیازمند استفاده از سیستم های زیر زمینی است که این امر هزینه زیادی را به تولید تحمیل می‌کند.

وی ادامه داد: امروزه استفاده از سیستم های تبخیر مکانیکی در صنایع نفت وگاز به صورت چشمگیری مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. این سیستم میزان تبخیر را به شدت افزایش داده و در مساحت کمتر و با صرف انرژی کمی می تواند جداسازی را انجام دهد.

وی به اهمیت کاربرد این دستگاه در صنایع غذایی و کشاورزی نیز اشاره کرد و افزود: فاضلاب های تولید شده در صنایع غذایی و کشاورزی، ویژگی های متمایزی دارد که آنها را از سایر فاضلاب ها مجزا می کند. از آنجا که این فاضلاب ها عموما غیر سمی بوده و به صورت هوازی تصفیه می شوند، نیاز اکسیژن خواهی و هچنین ذرات جامد معلق آنها بسیار زیاد بوده و پساب آنها  نیز متنوع و متناسب با محصول تولیدی، آب و هوا است؛ شست و شوی سبزی ها منجر به تولید حجم وسیعی ذرات معلق جامد و مواد آلی می شود. در حالی که فاضلاب های تولید شده در کشتارگاه ها و صنایع وابسته آن، حاوی مواد آلی دفع شده از بدن حیوانات است.

لباف زاده تصریح کرد: این نوع فاضلاب معمولا شامل مقدار قابل توجهی از آنتی بیوتیک ها و هورمون های رشد و انواع سموم دفع کننده و کنترل کننده انگل هاست. در بسیاری از مواقع، این فاضلاب به حوضچه های آرامش منتقل شده تا ذرات معلق، ته نشین و نیاز اکسیژن خواهی مورد نیاز به طور طبیعی کاهش یابد. همچنین از حوضچه های تبخیر برای جلوگیری از نفوذ آفت کش ها، کود و نمک در خاک استفاده می شود.

وی گفت: این شیوه، روشی معمول و مناسب است که نیازمند سطح وسیعی بوده و مدیریت آن مشکل و هزینه بر خواهد بود؛ سیستم های تبخیر مکانیکی به راحتی می تواند در کاهش سطح حوضچه ها و تسریع فرایند تصفیه موثر بوده و هزینه ها را کاهش دهد.

وی به مزیت این دستگاه نسبت به نمونه ها مشابه خارجی اشاره کرد وگفت: هم اکنون نمونه آمریکایی این دستگاه در بازار وجود دارد. تیم تحقیقاتی ما برای نخستین بار در ایران توانست با کمترین هزینه این دانش را بومی سازی کند.

وی عنوان کرد: هم اکنون این طرح در مرحله نیمه صنعتی به سر می برد و برای تجاری سازی وصنعتی شدن و ترویج این فناوری نو و بومی نیاز به سرمایه گذاری بخش دولتی و بخش خصوصی دارد.

 

No tags for this post.