درمان پارکینسون با سلول های بنیادی خود بیمار

به گزارش سیناپرس، تیمی پژوهشی از دانشگاه ویسکانسین مدیسون آمریکا اخیراً موفق به ساخت و استفاده از نورون های ساخته شده از سلول های بنیادی پرتوان ناشی از بدن میمون ها شده اند که می تواند با جلوگیری از واکنش تهاجمی سیستم ایمنی بدن، گام مهمی در جهت درمان میلیون ها بیمار پارکینسون به حساب آید.

بیماری پارکینسون به سلول های عصبی مغز که دوپامین تولید می کنند آسیب می رساند. دوپامین همان انتقال دهنده شیمیایی و مهم مغز است که سیگنال ها را بین سلول های عصبی منتقل می کند. در نبود یا کمبود این انتقال دهنده عصبی، سیگنال های مختل شده باعث عدم هماهنگی عضلات حتی برای حرکات ساده می شوند و همچنین سفتی، کندی و لرزش ماهیچه ها را به همراه دارند. این ها همگی از علائم بارز بیماری پارکینسون محسوب می شوند.

بیماران به ویژه بیماران در مراحل اولیه پارکینسون معمولاً با داروهایی مانند L-DOPA برای افزایش تولید دوپامین درمان می شوند. اما به گفته محققان، این داروها اگرچه برای بسیاری از بیماران به خوبی کار می کنند، اما اثر آن ها دوام ندارد. زیرا دیر یا زود، با پیشرفت بیماری و بدتر شدن علائم حرکتی، دوپامین تولیدی به کمک این داروها کافی نبوده و ضمناً عوارض جانبی داروها نیز به مرور ظاهر خواهند شد.

دانشمندان پیش تر با کاشت سلول هایی از بافت جنینی سعی در درمان مراحل بعدی پارکینسون در بیماران داشته اند، اما چنین کاری با دو محدودیت مهم مواجه بوده است. اول این که یافتن و در دسترس بودن سلول های مفید برای چنین استفاده ای، همواره امری مشکل بوده و مورد دوم نیز، مربوط به واکنش تدافعی سیستم ایمنی بدن این بیماران نسبت به سلول های فوق است.

اما محققان آمریکایی دانشگاه ویسکانسین مدیسون، سال ها است برای حل این مشکل در تلاش هستند. آن ها سعی کرده اند سلول هایی را از بدن خود فرد جداسازی کرده و تبدیل به سلول بنیادی نمایند. سپس در مراحل بعدی این سلول ها را با روش های خاص به سلول های عصبی تبدیل کرده و مجدداً به بدن خود بیمار بازگردانند.

این کار می تواند باعث غلبه بر هر دو محدودیت فوق شود. چراکه از یک سو، دیگر مشکلی برای دسترسی به سلول های بنیادی وجود نخواهد داشت و از سوی دیگر، به آن دلیل که این سلول ها از بدن خود فرد برداشت شده اند، سیستم ایمنی ممانعتی ایجاد نخواهد کرد.

محققان برای بررسی طرح مورد نظر، میمون های دچار پارکینسون را تحت آزمایش قرار دادند. آن ها با استفاده از روش های مختلف تصویربرداری نظیر MRI، نحوه راه رفتن حیوانات، چگونگی گرفتن تکه های غذا، نحوه تعامل آن ها با دیگران و همچنین میزان تولید دوپامین را اندازه گیری کردند.
آن ها سپس میلیون ها نورون تولید کننده دوپامین و سلول های پشتیبانی کننده را به مغز هر میمون و در منطقه ای به نام جسم مخطط که در نتیجه اثرات مخرب پارکینسون در نورون ها از دوپامین تخلیه می شود، تزریق کردند. برای امکان مقایسه، نیمی از میمون ها سلول های بنیادی تهیه شده ازپیکره خود را دریافت کردند، در حالی که برای نیمی دیگر، از سلول های خارجی استفاده شد.
به گزارش سیناپرس، نتایج بررسی های انجام شده روی این میمون ها طی شش ماه، نشان داد آن هایی که از سلول های خود پیوند دریافت کرده بودند، پیشرفت های چشمگیری داشته و پس از آن نیز طی یک سال، سطح دوپامین آن ها دو تا سه برابر شد. این حیوانات همچنین بیشتر حرکت می کردند و غذا را خیلی سریع تر و راحت تر می گرفتند.
اما در مقابل، میمون هایی که سلول های خارجی را دریافت کرده بودند، هیچ گونه افزایش پایدار دوپامین یا بهبود قدرت عضلانی را نشان نداده و تفاوت های آناتومیکی مغز آن ها با میمون های گروه دیگر نیز فاحش بود.
به گفته مجریان این تحقیق، سلول های تهیه شده از بدن خود جانور، می توانند آزادانه رشد کنند و حتی از جسم مخطط نیز فراتر رفته و این بازسازی را در نقاط دیگر مغز نیز ادامه دهند.آن ها معتقدند نتایج به دست آمده از این پژوهش به اندازه کافی امیدوار کننده هستند تا بتوان بر اساس آن ها، مطالعات را به سوی نمونه های انسانی نیز گسترش داده و امید بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون را برای بازگشت به زندگی عادی، زنده کرد. شایان ذکر است این یافته های پژوهشی را نشریه معتبر Nature Medicine منتشر نموده است.

نویسنده: محمدرضا دلفیه

 

No tags for this post.