گاهی چرخ را ازنو اختراع می کنیم

سینا پرس: دکتر حقدوست سمت های متعددی از جمله رئیس دبیرخانه تحقیقات کاربردی معاونت سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کرمان و دبیر شورای بورسیه دانشگاه علوم پزشکی کرمان را برعهده داشته است.

از سمتهای علمی و اجرایی فعلی دکتر حق دوست می توان به ریاست دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ریاست  مرکز تحقیقات مدلسازی در سلامت، ریاست مرکز آموزش نظام مراقبت اچ-آی-وی در منطقه مدیترانه شرقی، مشاور و هیئت علمی افتخاری مرکز توسعه آموزش وزارت بهداشت-درمان و آموزش پزشکی و مشاور علمی مرکز مدیریت بیماریهای واگیر کشور اشاره کرد.وی همچنین مسئول اجرای طرح رتبه بندی آموزشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور، عضو شوراهای کشوری مالاریا، سرخک/سرخچه، بیماریهای غیر واگیر، سرطان پستان و شبکه بیماریهای قلبی و عروقی، ریاست هیئت مدیره انجمن سرطان استان کرمان و عضویت در  برد تخصصی و هیئت ممتحنه اپیدمیولوژی کشور را برعهده دارد.دکترحقدوست از اساتید افتخاری دانشکده بهداشت دانشگاه لندن نیز هست .

گرایشهای تحقیقاتی دکتر حقدوست در حوزه های گسترده ای ازجمله مدلسازی بیماریها، مطالعات ثانویه و متاآنالیز، اپیدمیولوژی HIV/AIDS، اپیدمیولوژی بیماریهای قلبی و عروقی، مولفه های اجتماعی سلامت، و مدیریت و برنامه ریزی کلان سلامت است.

دکتر حق دوست 64مقاله به به زبان فارسی و 59مقاله  به زبان انگلیسی ارائه کرده است.وی همچنین دارای 8کتاب تالیفی چاپ شده و در دست چاپ  است .تمامی این فعالیت ها و افتخارات و کسب عنوان پژوهشگر برتر در جشنواره رازی سبب شد تا به سراغ وی برویم.

به نظر شما به عنوان یک محقق و پژوهشگر موفق، چرا با وجود رشد مقالات ايراني، نوعي توزيع نامتوازن مقالات بين پژوهشگران مراكز تحقيقاتي و دانشگاه هاي مختلف مشاهده مي‌شود؟

البته زمینه های تحقیق فرق می کند و تعداد مقالات واقعا نمی تواند نشان دهنده میزان فعالیت علمی باشد. در بعضی رشته ها نوشتن مقاله بسیار آسانتر است و در نتیجه تولیدات مقالات افراد و impact factor آنها بیشتر می شود واین امکان نیز واقعا یکنواخت توزیع نمی شود.

اما نکته دیگر گرایش افراد علمی توانمند به شهرهای بزرگ و خصوصا تهران است. یعنی افراد به محض اینکه تجربه کافی کسب و در مسیر مقاله نویسی قرار می گیرند به سرعت به شهرها و مراکز بزرگ رو می کنند و در نتیجه مناطق کوچکتر از فیض حضور افراد برتر محروم می مانند.

چه راهکاری برای پیشرفت و توسعه پژوهش ها پیشنهاد می دهید؟

برای محققان،دانشگاه ها و کشور طبیعی است که نمی توان نسخه واحد نوشت. برای خودم و همه بزرگواران فعال در عرصه علمی فکر می کنم عدم پرداخت به حاشیه ها و تلاش برای کار موثر و مستمر و پرهیز از روزمرگی و داشتن افقی بسیار بلند و آرمانی، بهترین راه پیشرفت  توسعه در حوزه علم است.همچنین فکر می کنم برای دانشگاه و مراکز علمی ترسیم اهدافی مشخص با توجه به زیرساختها و فرصتهایی که دارند و تکیه بر نقاط قوت می تواند راه پیشرفت و توسعه را گسترش دهد، یعنی نباید انتظار داشته باشند که در تمامی زمینه ها سرآمد شوند. بایست یک یا چند موضوع محدود را برگزینند و روی آنها تمرکز بیشتر داشته باشند.

 درنهایت برای کشورنیز  هماهنگی و همسویی تمامی قوا؛ ترسیم یک نقشه راه واقع بینانه و تلاش برای اجرای طرحهای نو ، نه پرداخت به مسیرهای قبلی کم اثر می تواند راهی موثر باشد. همچنین به عقیده من  باید تلاش کرد تا ثروت آفرینی از طریق علم را پر رنگ کرده  و به شدت جلوی ضایعات و هرز رفتنها را گرفت. متاسفانه نگاه کمی  بسیار زیادحاکم شده است درحالی که باید کیفیت کارها در سطح کشور را بیشتر دید و نهایتاً باید از ظرفیت علمی ایرانی های خارج از کشور  بیشتر استفاده کرد. همچنین آفت فرار مغزها یا سرکوب نخبگان ناخواسته گاه پر رنگ می شود که در مدیریت کلان علمی کشور باید مد نظر باشد.

به عقیده شما چطور می توان  ایده ها و پژوهش ها را به محصول تبدیل کرد؟

 راهکارهای این موضوع به خوبی نوشته و تجربه شده است. ما فقط خیلی وقتها می خواهیم چرخ را از نو اختراع کنیم. نگاه به تجربه های موفق داخل و خارج کشور جواب بسیاری از سوالات ما را می دهد. باید کارهای قوی را حمایت عملی کنیم. باید درآمد فردی و درآمد سازمانی را به هم گره بزنیم. نباید منابع مالی مستقیم را به مراکز تحقیقاتی تزریق کنیم، بلکه از طریق موسسات مخصوص ارایه گرنت منابع مالی تزریق شود که کنترل کیفی بهتری بر کار باشد؛ یعنی مراکز تحقیقات جای تحقیق باشد نه منبع مالی برای تحقیقات خودش.

اساتید و محققین ما بیش از حد به سادگی دریافت گرنتهای خرد عادت کرده اند  و این به افت کیفیت و انجام مطالعات متعدد و کم خاصیت منجر شده است. البته دقت شود که دانشگاه نسل اول به تولید فارغ التحصیل و تکثیر مدرک ، نسل دوم به تولید علم و مقاله  ، دانشگاههای نسل سوم به تولید ثروت از طریق دانش و نسل چهارم به تولید رفاه و آسایش و سعادت جامعه توجه دارند.

بنابراین ما باید سعی کنیم نگاه بهتری به توسعه دانشگاه ها داشته باشیم و هدفمان را ارتقا رفاه و سعادت جامعه از طریق دانش بدانیم . در این مسیر قطعا ثروت نیز آفریده خواهد شد ،مقاله چاپ خواهد شد و افراد دانش آموخته نیز تربیت می شود. اما افسوس که اکثر دانشگاههای ما هنوز در سطح دانشگاههای نسل اول و دوم هستند.

پژوهشگران کشور با چه موانعی روبرو هستند؟

به عقیده من دسترسی سخت به منابع اعم از منابع مالی و انسانی جزو اولین موانع بر سر راه یک پژوهشگر است.همچنین  ضعیف بودن کار تیمی؛ عدم توجه به شآن واقعی علم و عالم در جامعه؛ خردنگری و دور شدن از داشتن نگاه جامعه؛ سرگرم شدن به حاشیه ها و دور شدن از متن و اصل و نهایتا گم کردن راه را سبب می شود. از آنجاکه متاسفانه اکثر متخصصین و دانشمندان ما از مبانی فلسفی علم اطلاع دقیقی ندارند خیلی ها بعد از مدتی به نوعی سردرگمی و احساس بیهودگی می رسند.

به عنوان پژوهشگری که توانسته اید در حوزه تخصصی خود موفق عمل کنید بهترین و موثرترین نکته  در موفقیت خود را چه چیز مي‌دانید‌؟

به عقیده من واقعا لطف خداوند و بعد از آن پشتکارم باعث شده تا به موفقیت برسم. در حال حاضر با وجود کار بسیار سنگین اجرایی احساس می کنم که نسبت به برخی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیشتر مطالعه می کنم و کار علمی انجام می دهم و اگر برای حتی چند ماه از جریان علمی غافل شوم فکر کنم به شدت شکست خواهم خورد؛ بنابراین  اگر خدا بخواهد با وجود محدودیت وقت ، سعی می کنم از تمام دقایق روز برای یادگیری استفاده کنم.

 

No tags for this post.