استفاده از خاکستر آتشفشانی به عنوان کود برای گیاهان

گدازه‌ها و قطعات سنگ‌های آتشفشانی که از دهانه آتشفشان خارج می‌شوند، ماگما نام دارند. خاکستر آتشفشانی یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده ماگما است. این خاکستر دارای برخی ویژگی‌های منحصر به فرد مثل رنگ تیره، پایداری بسیار زیاد، چگالی پایین و ظرفیت بالای نگهداری آب است. خاک‌های آتشفشانی می‌تواند به عنوان بستری برای گیاهان استفاده شود و محیط مناسبی را برای ریشه‌ها حتی در اعماق زیاد فراهم کند.

در دهه گذشته مصرف کودهای شیمیایی اثرات و پیامدهای زیست‌محیطی نامطلوبی مثل آلودگی خاک و همچنین مشکلاتی برای سلامت انسان به همراه داشته است. در حال حاضر مصرف این کودها در ایران بالاتر از مصرف جهانی و معادل میانگین مصرف در کشورهای توسعه‌یافته است. اما عمدتا به دلیل عدم آگاهی کشاورزان، فقدان شناخت کافی از نیاز کودی گیاهان زراعی و نیز عدم رعایت تعادل بین عناصر غذایی پر مصرف و کم‌مصرف، تولید در واحد سطح بسیار کم‌تر از کشورهای توسعه‌یافته است.

با توجه به نکات گفته‌شده و عدم وجود اطلاعات دقیق در زمینه تاثیرات خاکستر آتشفشانی بر رشد گیاهان، پژوهشگران گروه علوم گیاه دانشکده علوم زیستی دانشگاه خوارزمی، با انجام مطالعه‌ای تاثیرات این خاکستر را بر رشد گیاه لوبیا بررسی کردند. «رقیه حیدری»، «رامین عزتی» و «محمدعلی زاهد»؛ پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه مشارکت داشتند.

برای انجام این آزمایش؛ بذرهای سالم گیاه لوبیا از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال تهیه شد و خاکستر آتشفشانی نیز تا عمق ۳۰ سانتی‌متری خاک و از مناطق دست‌نخورده تهیه شد. در این مطالعه میزان رشد گیاه لوبیا در خاکستر آتشفشانی و خاک دماوند مقایسه شد. همچنین عناصر موجود در آن‌ها نیز مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته‌های این مطالعه بر اساس رشد گیاه و pH خاک نشان داد که عناصر مغذی در خاکستر آتشفشانی، نسبت به عناصر موجود خاک دماوند به سهولت بین خاک و گیاه تبادل پیدا می‌کنند.

همچنین بررسی میزان قندهای محلول در برگ نشان داد که با افزایش غلظت خاکستر آتشفشانی، قند محلول در برگ نیز افزایش می‌یابد.

در این مطالعه مشخص شد که میزان آهن در خاک آتشفشانی به مقدار قابل‌توجهی بیشتر از خاک دماوند است. همچنین خاکستر آتشفشانی، آلومینیوم بیشتری نیز نسبت به خاک دماوند دارد. به علاوه عنصر سیلیس نیز در خاکستر آتشفشانی بیشتر از خاک دماوند بود.

پژوهشگران این مطالعه در خصوص نتایج به‌دست‌آمده می‌گویند: «ممکن است در برخی مطالعات گزارش‌هایی مبنی بر مضرات خاکستر آتشفشانی در دست باشد ولی با توجه به مطالعه انجام شده در این پژوهش، می‌توان ادعا کرد که خاکستر آتشفشانی در غلظت‌های مطلوبی به عنوان کود مغذی برای گیاهان است».

نتایج این مطالهه آذرماه ۱۳۹۹ به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی تاثیرات خاکستر آتشفشانی کوه دماوند بر شاخص‌های رشدی و فیزیولوژیکی لوبیا» در فصل‌نامه یافته‌های نوین در علوم زیستی، زیر نظر دانشگاه خوارزمی، منتشر شده است.

منبع:ایسنا

No tags for this post.